Andvari - 01.04.1962, Page 112

TRYGGVI J. OLESON
ANDVARl
110
lendingasögum, þar sem getið er um
Irland hið mikla eða Hvítramannaland, en
þetta land á að hafa verið í Vesturheimi.
En þeir, sem þessum rökum beita, virð-
ast hafa gleymt því, að rnunkar þeir, er
flýðu ísland í kringum 870, voru ein-
lífismenn — eða svo verður að ætla. Það
sem okkur er boðið að trúa er þá það, að
þessir sömu munkar (sem er harla ósenni-
legt), eða afkomendur þeirra (sem er enn
ósennilegra), eða lærisveinar þessara
munka, eða þá nýliðar heiman at írlandi
hafi verið á stjái á Gaspeskaga og þar í
grenndinni, hafi farið í skrúðgö.ngur og
iðkað kaþólska trú, þegar norrænir menn
fyrst fundu Ameríku í kringum árið 1000.
Því er einnig haldið fram, að þeir hafi
haft áhrif á Indíána og komið á hjá þeim
krossdýrkun þeirri, sem landkönnuðir á
sextándu öld urðu varir við í héruðun-
um í kringum Quebec. Þess ber þó að
geta, að íslenzkir fræðimenn eiga hágt
með að trúa því, að til hafi verið írland
hið mikla í Vesturheimi. Og allir, sem
ritað hafa um þetta efni á síðari árum,
hallast að þeirri skoðun, að írland hið
mikla eða Idvítramannaland hafi verið
eitthvert hérað á írlandi sjálfu.
Annað gamalt vandamál, sem enn
laðar hugi manna og endalaust er rætt
og ritað um, er lega lands þess, sem nor-
rænir menn nefndu Vínland. Á því leik-
ur ekki vafi, að skönnnu eftir árið 1000
settu norrænir menn á stofn einhvers
staðar í Vesturheimi nýlendu, er þeir
nefndu Vínland. Flestum ber saman um
að þessi nýlenda hafi verið einhvers staðar
á austurströnd Norður-Ameríku, og þá
einna helzt á svæðinu milli Boston og
New York. En sumir hafa þó ætlað
henni stað alla leið suður í Flórída, aðrir
allt norður í Jamesflóa eða jafnvel við
Hudsonflóa. Einn liður í röksemdafærslu
þeirra, er telja Vínland hafa legið norðar-
lega, er venjulega það, að um 1000 hafi
loftslag verið mun mildara árið um kring
en nú er, enda er oft vitnað í versnandi
loftslag til skýringar á endalokum íslenzku
nýlendnanna á Grænlandi. Ég er hrædd-
ur um það, að hér sé enn ein þjóðsagan.
Um legu Vínlands er það að segja, að
vitnisburður Islendingasagna — en annað
höfum við ekki á að byggja — er svo
óljós og sjálfum sér ósamkvæmur, að hann
hefir orðið tilefni til endalausra heila-
brota. Árið 1947 nefnir John R. Swanton
fjórtán héruð, þar sem menn höfðu ætlað
Vínlandi stað, og er skrá hans þó ekki
tæmandi. Nýlega hefir Helge Ingstad
komið fram með þá hugmynd, að Vín-
löndin hafi verið tvö, Vínland hið nyrðra,
ef til vill á Nýfundnalandi, og Vínland
hið syðra í Nýja Englandi. Það er vert
að geta þess, að Ingstad er nýlagður upp
í rannsóknarför til Vesturheimsstranda í
leit að menjum um veru norrænna manna
í þeirri heimsálfu.1) Það ætti nú að vera
orðið lýðum ljóst, að lega Vínlands verður
aldrei ákveðin nákvæmlega eftir hinum
óljósa og ruglingslega vitnisburði íslend-
ingasagna og að ekkert annað en fundur
leifa af norrænni nýlendu getur sýnt
hvar Vínland var. Engu að síður halda
fræðimenn — og það ágætir fræðimenn,
ekki einungis sérvitringar — áfram gagns-
lausri leit sinni að þessu torfundna landi.
Nýlegt dæmi þess er ritgerð eftir Corrado
Gini, prófessor í sögu við Rómarháskóla.
Með rarinsókn á sögunum kemst hann
að þcirri niðurstöðu, að Vínland hafi
verið í kringum Mikluvötn á landamær-
1) Nú hefur frétzt, að Ingstad hafi fundið
rústir norrænna húsa á norðurskaga Nýfundna-
lands og að hann telji Vínland fundið, og þarf
maður þá ekki að furða sig á vonbrigðum Þór-
halls veiðimanns, að ekkert vín var á Vínlandi.