Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1952, Síða 32

Andvari - 01.01.1952, Síða 32
28 Þorkell Jóhannesson , ANDVARI er þá varð hér á landi í atvinnu- og fjármálum, átti sínar dýpstu rætur að rekja til stjórnarfars, er í fyrstu mótaðist af harðvítugri keppni konungsvaldsins til þess að styrkja aðstöðu sína með fjár- afla og sívaxandi afskiptum og áhrifum urn málefni þegnanna, þar sem það neytti aðstöðu sinnar til þess að tryggja sér hlut ljóns- ins, hvar sem málum þurfti að miðla milli þjóðfélagsstétta og einstaklinga, þangað til fullu einveldi var náð. Svo sem kunnugt er, var landstjóm hér svo fariÖ fram að siÖskiptum, að konungar landsins og umboðsmenn þeirra höfðu lítil afskipti af innanlandsmálum. Höfuðviðfangsefni þeirra var að gæta þess, að skattar og gjöld til konungs væri af höndum innt, svo sem lög og fom venja stóð til, og skipa málum manna, sem svo voru vaxin, að eigi varð til lykta ráðið með öðrum hætti en að konungsboð eða úrskurður hans kæmi til. Þrátt fyrir er- lend yfirráð var þjóðin tiltölulega frjáls og óháð um flest sín efni, enda átti hún um langa hríð á 15. öld og fram undir sið- skipti fremur greið og hagstæð viðskipti við aðrar þjóðir, Þjóð- verja og Englendinga, bjó við sæmilegan efnahag, stundaði at- vinnuvegi sína af dugnaði og var í engu eftirbátur annarra þjóða í verklegri menningu né andlegri, þótt í ýmsu væri hún öðmm þjóðum frábrugðin, svo sem eðli landsins og upplag og þróun sjálfrar hennar krafði. Þótt hér færi stundum ekki allt frarn með þeim hætti, sem konungi eða mönnum hans, eða jafnvel lands- mönnum sjálfum líkaði bezt, einkum í siglingu og viðskiptum Þjóðverja og Englendinga, er gerðu sig hér nokkuð heimakomna, fengu þeir lítið að gert. Konungamir voru á þessum tímum í rauninni valdalitlir heima fyrir auk heldur og urðu að aka segl- um eftir vindi í sífelldri togstreitu við rótgróið og tortryggið höfð- ingjavald og ágengt og sívaxandi kirkjuvald. Tekjur konungs voru tiltölulega litlar og fjáröflun til ríkisþarfa þröngar skorður settar vegna sérhagsmuna og einkaréttinda aðals og klerkdóms. Ríkis- valdið var því lítils megnugt til fjárfrekra framkvæmda og um- svifa, enda fór svo jafnan, er mikils þurfti við, svo sem til land- varna eða hernaðar, að leita varð til aðalsins og kirkjunnar um
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.