Andvari - 01.01.1952, Page 63

ANDVARl
Nútízka í ljóðagerð
59
lega (metafysiska) og óræða (irrationala), eins og G. Hagalín
hefur réttilega komið auga á. Orð og orðasamband verða óræð
fyrir það, að þeim er ætlað að vera margræð. Ofnotkun táknmáls,
sem lítt þroskuðum verður oftast ofvaxið að beita, felur í sér þá
miklu hættu, sem sænskum skáldum eins og Vennberg er vel
Ijós, að táknmyndirnar verði að innantómum abstraktjónum, sem
svífa í lausu lofti. Stephan Spender benti á það fyrstur í ritgerð:
Kreppa táknmyndanna, sem birtist í blaði sænskra atómskálda.
Eigi að síður geta ung, hagorð skáld náð tungutakinu og velt
sér í orðaflaumi táknmálsins í trausti þess, að hver leggi í það
sinn skilning og enginn skilji böfundinn rétt bvort eð er. Og
þá er komið út í svindilinn, form án inntaks, hégómlega orða-
leiki, þar sem reynt er að blekkja með ímynduðum lífsleiða og
uppgerðartómhyggju. En til þess er tómhyggjan, að „táknmálið“
fái á sig réttan blæ, beri mark sinnar samtíðar og sýni, að böf-
undurinn lifi líka á „erfiðum tímum“.
Það er ekki fyrr en eftir stríð, að hægt er að tala um nútízku
í íslenzkri Ijóðagerð. Höfundarnir eru allir kornungir menn. Eins
og geta má nærri, er það fyrst búningurinn, formið, sem ungir
menn eru næmastir á, en ekki að sama skapi hin kerfisbundna
lífsskoSun, sem á bak við býr. Það er svipaÖ um þau og börnin,
sem læra orðin á undan merkingunni. Þá er og annað, sem gefur
auga leið, hvemig þróunin hlaut að verða hér á íslandi meðal
hinna ungu skálda. Eftir stríðið kom nokkurskonar þreytutíma-
bil, ádeilan, sem fólst í þessum skáldskap var farin að dofna.
Hinum lífrænu skilyrðum fyrir vexti hennar og gengi var ekki
lengur fyrir að fara í sama mæli og áður, stefnan var á niÖurleið
um lífsgildi, en listbrögðum fjölgaði. Þannig kemur bún íslenzku
skáldunum í hendur. Hannes Sigfússon hefur náð bezt tungu-
taki atómskáldanna, altækum táknmyndum, margræðri frásögn.
í fyrri bók sinni af tveimur, Dymbilvöku (1949) er hann þó að
mestu í formtilraunum. Og er fyrri hluti kvæðabálksins haglega
iettaður í þann seinni. Og það verður að segjast, að hin frarn-
andi málsbeiting getur á köflum orkað seiðandi á þann, sem