Andvari - 01.01.1943, Síða 23

andvari
Einar Hjörleifsson Kvaran
19
sviðið. Hvort sem sögumenn hans eru góðir eða illir, þá hafa
þeir eitthvað til brunns að bera af andlegu atgerfi, — oft afar-
nidúð. Húsfreyjurnar í Fyrirgefning og Yistaskipti eru óvenju-
liarðbrjósta og ógeðfelldar konur, en þó munu slíkar
klakasálir hafa verið —- og vera — til. í kröftugustu sögu
Einars, Vitlausa Gunna, er harðýðgi samfara heimsku lýst
atakanlega. Þessi saga er meistaraverk í íslenzkum bókmennt-
nm og stendur fullkomlega i fremstu röð skáldsagna af því tæi
1 heimsbókmenntunum, ásamt Kærleiksheimili Gests Pálssonar.
t yrirgefning er sá eiginleiki mannsins, sem Einar Kvaran þreyt-
!st aldrei á að boða. Hann telur, að það sé tvímælalaust hinn
mesti sigur, sem maðurinn geti unnið á sjálfum sér — hinum
Samla Adam — að læra að skilja aðra og — fyrirgefa. Það sé
nndirstaða viðunandi sambúðar mannanna. Með því hefji mað-
nrinn sig í æðra veldi, nálgist hið fullkomna líf. Hann lítur
svo á, að syndin sé oft nokkurs konar ranghverfa á sann-
teikanum, og ef flíkinni sé snúið við, þá lagist flest. Með öðrum
°rðum: Sé hinum brollega bróður bent á leið til afturhvarfs
nieð skilningi og samúð og litið á syndirnar sem barnabrek
°g ófullkomleika, þá sé ætíð von um sigur. Það má hártoga og
misskilja þessa kenningu um synd og fyrirgefningu. En þess
her að gæta, að hún er ekki fundin upp af Einari Kvaran.
hetta er kenning Jesú Krists, eins og Kvaran sjálfur hefur sagt
(tðunn 1926, bls. 88). Það er auðvitað alveg nauðsynlegt, að
>»sálirnar vakni“, til þess að gagnltvæmur skilningur náist með
tyrirgefningu, — sá sem fyrirgefur hefur að vísu aldrei nema
gott af því, en til þess að hinn, sem fyrirgefið er, batni af því,
l'arf hann einnig að skilja. Hámark kærleika er það, að geta
sagt um kvalara sína: „Faðir, fyrirgef þeim, því að þeir vita
ehki, hvað þeir gera“. Skáldið Einar Kvaran vissi það, að jafn-
vel þessi kærleikur er ekki ofvaxinn mannlegum skilningi. —
t sögunni Litli-Hvammur lýsir liann hinni algerðu fyrirgefn-
nigu með þessari frásögu: „Munaðarlaus drengur hafði verið í
Stóra-Hvammi, á aldur við hann (Sigurgeir) sjálfan. Hann
hafði einu sinni komið aftan að þessum dreng í galsa og glána-
skap og hrundið honum, og drengurinn rekið niður andlitið og