Andvari - 01.01.1943, Qupperneq 44

40
Jón Blöndal
ANDVARI
álitið sé, að lcomið geti til mála að brjóta ekki stjórnarskrána
líka!
Ákvæði 75. gr. stjórnarskrárinnar er svohljóðandi:
„Nú samþykkir Alþingi breyting á sambandslögum íslands
og Danmerkur, og skal þá leggja það mál undir atkvæði allra
kosningarbærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar,
og skal atlcvæðagreiðsla vera leynileg.“
I nefndaráliti stjórnarskrárnefndar stendur svo í tillögu
nefndarinnar um niðurfellingu sambandslaganna:
„Ályktun þessa skal leggja undir atkvæði allra kosningar-
bærra manna í landinu til samþýkktar eða synjunar, og skal
atkvæðagreiðslan vera leynileg. Ályktunin tekur gildi, er Al-
þingi hefur samþykkt hana á ný, að afstaðinni þessari at-
kvæðagreiðslu."
Orðalag tillögunnar bendir til þess, að tilætlunin með henni
sé aðeins að fullnægja áðurgreindu ákvæði stjórnarskrárinnar,
en ekki ákvæðum sambandslaganna. Það er ekki talað um það,
eins og í 18. gr. sambandslaganna, að samþykkja þurfi hana
með neinum ákveðnum meiri hluta, til þess að hún taki gildi,
er Alþingi hefur samþykkt hana af nýju. Hjá þessu grund-
vallaratriði er og vendilega gengið í nefndarálitinu sjálfu.
Það er því ekki hægt að álylcta annað en ganga eigi frani
hjá einnig þessu ákvæði sambandslaganna, enda skiptir það
máske ekki miklu máli, ef önnur uppsagnarákvæði þeirra eru
einnig virt að vettugi.
Ég hef gert mér svo tíðrætt um réttargrundvöllinn fyrir
sambandsslitum eigi síðar en 17. júní 1944, eins og lagt hefur
verið til, vegna þess að svo virðist sem ýmsir standi í þeirri
trú, að lausn málsins eigi að fara fram í samræmi við ákvæði
sambandslaganna og að heimilt sé að slíta sambandinu sain-
kvæmt þeim á þann 'hátt, sem nú er fyrirhugað af þeim, seni
ekki vilja bíða þess, að hægt sé að ræða málið við Dani, og
ýmsir virðast einnig halda, að hinn svonefndi „vanefnda-
grundvöllur“ sé öruggur og óumdeilanlegur.
Ég hef vilnað í grein Bjarna Benediktssonar í Andvara 1941
til þess að sýna, á hvaða réttargrundvelli vér íslendingar