Fálkinn - 16.12.1933, Blaðsíða 18

16
F Á L K I N N
TVö kvaeöí<. SKUGGA
Steinunn«
Ennþú vaka o<j ekki saka
við Unni-blú,
þær fyrstu rósir, mjer færða drósir.
Mín folda-ynú!
.leg man þig eina, svo milda, hreina
sú minning klúr
mun lundinn græða, en lúta blæða
hin leyndu súr.
Þín minning lifir þó múist yfir
liið milda vor.
Þó öldur brotni og alt um þrotni,
jeg ú þín spor.
Og fenni bygðir og felist trygðir
und fanna-hjúp.
Þú ein munl hlúa og aftur brúa
lwert ógnadjúp.
Stórir skilja okkur stormar vilja
— þú Steihunn mín. —
Jeg aldrei gleymi, en úvalt dreymi
um augun þín.
Er fjöri hallar og feigðin kallar
þú fara kýs. —
Og eintii unna við æsku-brunna
í paradís.
Minn eini óður, hann er þinn hróður
um alla 'stund.
Vaka og draumur er vona-flaumur
um vina-fund.
/ norðurljósum. í lækjar-rósum
jeg les þitt nafn,
er særinn blikar og blærinn Iwikar
við blóma-safn.
Þú suðræn angan með sól í fangi
úr sævi rís,
Og fjöllin þúna og fögur blúna
úr fönn og ís
Þú gyllir sjóinn og græðir móinn
við gullbros þitt.
Og helgar lætur þú hlýna rætur
við hjarta mitt.
Er fúnýtt glingur sinn fettir fingur
í fis og húlm,
Þú gróðuýsetur með gullið letur
hinn góða úlm.
Þitt handlak bendir ú hærri kendir
frú hjarta-rót,
svo vetrar-hríðar þær verða blíðar
sem vina-hót.
Þótt sökkvi höllin og sveipist fjöllin
und svella-hjúlm. —
Og dauðinn sigri með dimmu vigri
og dökkri skúlm.
Þú muntu týsa og leið mjer vísa
með logann þinn.
Þótt vegi fenni og vonir brenni
jeg veit þig finn.
Kolbrim,
„— Pau ein hefi ek sár, at eiyi þarf
at binda“.
— Þormóður Kolbrúnarskáld. —
1. Hve logar sú hvarma
tjúfa sól,
er leysir þú harma
er stundin fól
og setur þú varma
ú sjafnar-stól
í sögunnar bjarma
et foldin ól.
2. Oft leitum og finnum
þú Ijósu dís;
en lítið oft vinnum
er aldan rís. —
1 þrefi og kynnum
er þóttinn vís,
og þögninni sinnum
en ústin frýs.
3. Þótt löngum menn hylli
Ijósar brúr,
Þú lýsir ú milli
ið dökka húr
Með þokka og snilli
er þerrað túr
þó þrautunum ylli
banvæn súr.
h. Á sögunnar spjöldum
sjúum rún,
er siglir ú öldum
í hugar-tún.
Á þögulum kvöldum
í þoku-dún
vér þrömmum og höldum
oss birtist hún.
5 Sú ústhýra hrundin
er uppi enn,
sem eng'um er bundin
og töfrar menn. —
Ef kolbrún er fundin
mun kallað senn:
„Nií komin er stundin
að jeg brenn!“
6 Mörg drósin þó gljúi
í dýrum baug
og demöntum strúi
í hvarma laug
oft er, sem hún þrúi
í orpinn haug,
— þótt enginn þar sjúi
í harm nje spaug.
7. Það skapandi flögur
skáldið kann,
er skipast í sögur.
Og nornin spann:
hve Þórdís í ögur
Þormóð fann
en Þorbjörg á gjögur
seyðir hann.
8. Ef kolbrúnar-ljóðin
kulna á glóð,
þú kunngerir þjóðin
vítt um lóð:
Að mjög eru fljóðin
minnis-góð
— svo mörg verður slóðin
þyrnum-rjóð.
9: Er bannvæna örin
brjóst hans smó,
þú blóðugan hjörinn
út hann dró:
- „Loks hjartsáru förin
hæfði ’iin þó!“
- Menn heyrðu þau svörin
er hann dó.
Kolbrún ob fósíbræðrasaga.
Fóstbræðrasögu má hiklaust telja
i flokki hinna merkari íslendinga-
sagna. Höfundur FóstbræSrasögu
hefir verið skáld gott og ágætur rit-
snillingur. Þess ber sagan hvarvetna
merki. Höf. virðist allkunnur á að-
alsöguslóðunum, sjerstaklega við ísa-
fjarðardjúp og hefir sá er þetta rit-
ar kynt sjer, að lýsingar söguritara
á mörgum tilgreindum stöðum i
ísafjarðardjúpi eru í helstu aðallat-
riðum rjettar. Sagan er alt i senn:
Þjóðsaga, æfintýri, hetjusaga og
skáldsaga, en þó ekki síst ástarsaga,
og er öllu þessu fyrirkomið í guli-
vægu jafnvægi, sem enginn getur
gert annar en frábært skáld og rit-
snillingur. Þeir fósthræður Þórgeirr
Hávarðsson og Þormóður Bersason,
kolbrúnarskáld, voru ódælir ofur-
hugar og ójafnaðarmenn, er svarist
höfðu í fóstbræðralag að heiðnum
sið. Kom það i hlut Þormóðar að
hefná fyrir víg Þorgeirs og gerði
hann það ekki endaslept. Elli hann
vígamennina um Norðurlönd og til
Grænlands. Þar drap hann 5 menn
en særðist hættulega og lá þar heilt
ár i sárum. Eftir það Icomst hann til
Danmerkur og á fund Knúts ríka
Danakonungs, en var með honum
skamma hríð, en gerðist hirðmaður
og skáld Ólal's konungs Haraldsson-
ar digra og hins helga eins og hann
oflar var kalíaður. — Þormóður
Bersason kolbrúnarskáld fæddist
laust fyrir aldamótin 1000, á Dyrðil-
mýri á Snæfjallaströnd við ísafjarð-
ardjúp, en fjell i Stiklastaðaorustu
með Ólafi konungi helga árið 1030.
Skulu þá teknar nokkrar greinir
úr Fóstbræðrasögu til að gefa heiðr-
uðum lesendum, sem ekki hafa
nefnda sögu undir höndum, kost
ljess að sjá hve lýsingar eru snild-
arlegar og frábærar, stuttorðar og
gagnorðar. —
Lýsing Þormóðar Kolbrúnarskálds:
-----„Bersi hjet maður, er hjó í
ísafirði'; hann bjó á bæ þeim er
beitir á Dyrðilmýri, en síðar á
Laugabóli i Laugardal; hann átti þá
konu er Þórgerður hjet. Son þeirra
hjet Þormóður, hann var þegar á
unga aldri livatur maður og hug-
prúður, meðalmaður að vexti, svart-
ur á hárslit og hrokkinhærður“ —
En lýsingin á unnustum Þormóð-
ar, þeini Þórdísi í Ögri og Þor-
björgu kolbrún í Arnardal, er svo-
hljóðandi:
------ — „Gríma hjet kona er bjó
i Ögri; hún var fjölkunnug. Þórdís
hjet dóttir Grimu; hún var væn og
vinnugóð, og var heima með lienni;
hún var oflátleg.“ — —- —
-------„Kalla lijet kona er bjó í
Arnardal. Hún var ekkja. Hana
hafði áll maður sá er Glúmur hjet.
Dóttir hennar hjet Þorbjörg. Hún
var heima með móður sinni. Þor-
björg var kurteis kona og ekki eink-
ar væn -— svart hár og brúnir, þvi
var hún kölluð kolbrún; viturleg í
ásjónu og vel litkuð, limuð vei og
grannvaxin og úlfætt, en ekki all-
Iág.“ —.-----
Skal þá tekinn stuttur kafli af
Þormóði og unnustum hans:
-----— „Fer Þormóður heim á
Laugahól og hafðist heima við það
er eftir var sumarsins. En honum
])ótti jafnan dauflegt heima að vera
og leiddist. Og er vetra tók og ísa
lagði, þá mintist Þormóður þess vin-