Fálkinn - 16.12.1933, Blaðsíða 20

18
F Á L K I N N
Gesliar Ihjíá
steiealdarkoimi^
Til vinstri•
Nýiendan við
Amdrupshöfii
T. h.: Við kofa
Júlíusar o()
Elisu.
Eftir REGINALD ORCUTT.
Hún heilsaði okkur konungleg
eins og dóttir Djengis-Khan.
Með innilegu alúðarhrosi, sem
blandaðist djarflegu tilliti for-
vitinna sælla og svartra augna
bauð hún okkur innilega vel-
komna. Hún gaf bendingu með
því að kinka kolli og að vörmu
spori þustu krakkarnir hennar
fram, staðnæmdust snögglega
og horfðu á okkur undan hleypt-
um brúnum, gutu hornauga
hvert til annars, skriktu um leið
og þau hnutu um hrúgu af loðn-
um hvolpum og endasentust inn
í kofann. Móðir þeirra fór að
skellihlæja og með látprúðum
hreyfingum opnaði hún dyrnar
upp á gátt og bauð okkur inn.
Brekkan upp að Tobinliöfða
neðan frá grjóturðinni við Am-
drupshöfn er hvorki brött nje
erfið, en við urðum að rekja
okkur mílu eftir milu um grýtt-
an halla, sem sjórinn liefir skol-
að upp á ströndina við Rosen-
vingeflóa eftir að hafa malað
hann í kvörn tímans um hálfa
miljón ára. Urð úr gneis og
kalksteini. Þarna var enginn
slóði, því að þeir fáu, sem eiga
þarna heima og eiga erindi við
kaupstjórann í nýlendunni og
færa Jósúa og Severínu rjúpur
til Vonarhöfða nota vitanlega
húðkeipinn sinn, en konur og
krakkar koma á eftir i umíak
konubát — eða sitja heima,
eu það er algengast.
Vetrarísana á firðinum hafði
leyst fyrir þremur dögum. Eu
þó kominn væri júlímánuður og
geislar miðnætursólarinnar glitr-
uðu og leiftruðu heiðbláir og
smaragðgrænir á skriðjöklunum
á Kristjánslandi IX. skændi
samt ís á sundið þar sem grunt
var, en þessi börkur hvarf fyr-
ir morgungolunni. Himinhvolf’ð
virtist óskiljanlega fjarri, mjall-
Iivitt í austri yfir rekísbreiðun-
um, en háloftið eins og turkis-
blá hvelfing alsett hvítagulls
víravirki úr fjarlægum skýjum
og gullregni ískrystallanna marg-
ar mílur yfir höfði okkar. Langt
framundan sáum við nyrst.u
Eskimóabvgðina í Austur-Græn-
landi, eins og gróna fasta i
klettinn: heimkynni Júlíusar og
Elísu.
Hans og Jim höfðu stritað
þessa leið frá Claveringeyju suð-
ur um vorið með hundasleðana
sína, sex hundruð mílna veg,
og voru kunningjar hvers ein-
asta Eksimóa á Liverpoolströnd •
inni. „Gertrud Rask“ hafði ílutt
þeim fyrstu og einustu póst-
brjefin á árinu frá Kaupmanna-
liöfn, fullan sekk af upplífgandi
staðreyndum frá öllum breiddai
stigum, verðmæti framleidd af
vjelaöldinni, sem var svo uridur-
samlega fjarri kyrðinni á þess-
um afskektu slóðum. Þeir ætl-
uðu að hverfa heim eftir viku
og var bæði um og ó. Annars-
vegar gleðin yfir endurfundum
við ástvini og ættingja, vonin
um skemtileg kvöld í Tivoli,
ilmurinn af danska beykiskóg-
inum meðfram Eyrarsundi, líí's-
þægindi og öryggi. En ávalt
munu þeir telja það töfrandi
endurminhing að Iiafa dvalið
heilt sumar og heilan vetur á
þessari miklu eyju, sem var
sköpuð á morgni lífsins, en þar
sem lífið virðist vera að byrja.
Þeir þrömmuðu þarna á und-
an okkur við hliðina á fornfræð-
ingnum, lilæjandi og revkjandi
með vasana troðna af Carlsberg
Exportbjór, sem þeir höfðu feng
ið af skipsvistunum og nýja
pakka af amerískum Chester-
field-sigarettum í anoraknum.
Læknirinn, Greta dóttir hans og
jeg komum á eftir með fleira
góðgæti. Þeir Hans og Jim höfðu
dvalið i Umanak nokkur ár og
töluðu grænlensku reiprennandi.
lnnúit, ekki eslcimó, sögðu
þeir. Eskimó: kjötæta er engin
grænlenska heldúr Indiánamál,
myndað af Cree-Indíánunum
sem þóttust meiri hinni norð-
lægari grönnum sínum í Can-
ada. Inriúit þýðir: hinir lifandi.
Meðan við bröltum yfir flögu-
grjót og möl upp á ásinn opnað-
ist okkur Scoresbysund í vestri,
i einmanalegri tign og töfrandi
fegurð, Að vísu munu menn
vart kalla grænlenska strand-
landið fagurt og orðið frítt gefur
eigi heldur rjetta lýsing á þess-
um ferlegu fornu kynjamynd-
um skopunarverksins í frumöld.
Utan frá þröskuldi hafsins teyg-
ir sundið firði sina og krepta
risafingur laugt inn í land. Dal-
ir sundsins eru liuldir þrjú
hundruð metra djúpum sjó, en
á lionum fljóta heilar fylkingar
af ísjöklum, sem hinn lifandí
skriðjökull skilar sí og æ í faðm
hafsins öld eftir öld, alt ofan
frá liömrum bergeyjanna, eða
núnatakkanna inni á jöklin-
um, en þeir gnæfa hátt við him-
inn og tignarlegir svo að orð fá
eigi lýst.
Grænlendingabústaðirnif i þess-
um úthverfum norðurpólsins
Grænlensk börn.