Fálkinn - 16.12.1933, Blaðsíða 21

F Á L K I N N
19
Til vinstri:
'Uisa meö
yngsta barn
iö sitt. T. h.
I■'jölskylda
Júliusar.
1
■
eru gerðir úr liellu og grjóti.
Og aldrei hygði nokkur Keníti,
sem Balaam spáði um, hús sitl
á traustara hjargi; húsin eru
uelgd við klettinn, eins og skelj-
ar sem maður sjer á þangi um
fjöruna. Vesturgaflinn í kofa
.íúlíusar er styrktur með gildri
Síheriufuru, sem ef til vill liefir
rekið liingað austan frá Ob
eða Jenissei. Gegn suðri og
veslri fallegir gluggakarmar með
glerrúðum, hámark tíslcuþægind-
anna frá Kaupmanahöfn. Og á
varpanum fyrir utan er grind úr
furu til þess að leggja húð-
keipana á, elta tóuskinnin á, sól-
baka skinnsokkana og liengja
selkjötið til þurks, svo hátt að
sepparnir nái ekki í það.
Ah! segir Elísa og brosir, þeg-
ar við hneigjum okkur og göng-
um inn.
Drottinn minn, hvað þetta alt
er yndislegt! Að vera kominn á
burt úr heimi, sem engist sund-
ur og saman af fjármálaraun-
um, skuldum, vígbúnaði, toll-
múrum, gjaldeyrisvandræðum,
banni, þorpurum og yo-yo, og
brjóta hjer brauð sitt sem gest-
ur lijá liúsfreyju framan úr
steinöld og afkvæmum hennar,
frændum okkar, sem fyrir tólf
þúsund árum lögðu upp í lang-
ferðina hingað innan úr dular-
heimum Mið-Asiu! Sem gestur
hjá þessari húsfreyju, sem heils-
ar okkur með hlýju handtaki,
og á glaðlegan hlátur sem okkur
ekki aðeins dreymir um heldur
heyrum, og sem nú er að kveikja
á primusnum. Ljettur logi gýs
upp eins og tákn gestrisninnar
hjcr á útvígi mannkysins, „hak-
dvramegin" á Grænlandi.
Hún hafði sjeð til okkar fyrir
meiia en klukkuslund, en Hans
fullyrti við mig, að þrifnaðui-
inn og reglusemin sem heimilið
bar vott um væri alls ekki koin-
ið til af því, að hún hefði átt
von á gestum. Hillur voru með-
fram veggjum í þröngu and-
(iyrinu og lágu þar net, skutlar,
snæri og byssur. Til hægri lítii
stofa með gluggum gegn austri
og vestri. 1 norðvesturhorninu
voru þrjú rúm. Á norðurveggn-
um höfðu verið hengdar upp
með stærðfræðilegri nákvæmni
ofurlítil mynd af Ivristjáni kon-
ungi tíunda, klipt úr blaði og i
messing umgerð sem var alt of
slór en prýðilega fægð, litmynd
er sýndi innreið Jesú í Jerúsalein
á pálmasunnudag, ljósmynd af
Rosing presti i Angmagsalik og
stórt en býsna snjáð landkorf
Evrópu fyrir ófriðinn — á liöfði.
Kassi, sem einu sinni hafð haft
að geyma róusykur sunnan úr
Tjekkoslovakíu var notaður sem
horð undir prímusinn, en þarna
voru fleiri kassar, sem notaðir
voru í stóla stað. Júlíus liafði
i vetur selt spánýtt gólf úr ilm-
andi furubörðum í stofuna,
timbrið hafði orðið afgangs aí'
kirkjubyggingunni í nýlend-
unni. Þarna stóð blilckfata með
vatni sem hafði náðst við að
hræða snjó; og við hliðina á
lienni áhald sem sjaldan sjest
nema í svefnherbergjum, banna-
fult af kjöti, spiki og innýflum
úr nýdrepnum sel.
Elísa er fríð og fönguleg þó
liún sé orðin tuttugu og sex ára
gömul og fjögra barna móðir
„blessaða Guðs-selina“ kall-
ar presturinn þau, af því að
lömb eru engin til á Austur-
Grænlandi. Hún er óblandaður
innúit og af því að hennar
ar fólk er liingað komið frá
Angmagsalik og jiangað ■ frá
Vesturbygð á Grænlandi hefir
hún þjetta svarta hárið skift í
miðju og fljettað. En Eleonora
og Cliarlotta og Severina (þau
fara illa þessi kristnu nöfn) nota
hárgreiðslutískuna frá Angma-
gssalik, háan, bogadreginn tvö-
faldan hnút, reyrðan saman með
þveng úr lituðu selskinni. Breiða
unglega andlitið, alvarlegt og
brosandi á víxl, var lifandi mynd
cilbrigði og lífsgleði, sem ljóm-
aði af eirlituðu hörundinu. Tenn-
ur hennar voru skínandi livítar,
ennþá óslitnar og óskemdar af
þvi að elta skinn; stutta og
breiða nefið ótrúlega fallegt. Og
á fallegu eyrunum dingluðu í
dag frumlegustu eyrnahringirnir
sem jeg hefi nokkurntíma sjeð.
Ein rauð perla, tvær grænar.
ein rauð og svo að lokum hvít-
ur buxnahnappur, minjagripur
eftir þvott af einhverjum ferða-
manninum. IJún var í ljósblá-
um unorak, peysu með áfastri
hettu úr vatnheldu ljerefti, fall-
ega útsaumuðum selskinnsbrók-
um og háum skinnsokkum, sel-
skinnsskóm með hundskinns-
bryddingum, prýðilega saumuð-
um og með sólum úr rostungs-
húð.
Elísa var frá sjer numin af
gleði, þegar Greta svaraði kveðju
hennar á reiprennandi græn-
lensku og á mállýslcu þeirri,
sem hún sjálf liafði talað í Vest-
urbygð og ekki spilti það þegar
hún tók upp öskju með góm-
sætu og íallegu átsúkkulaði frá
Nordfelds í Austurgötu. Hans
og Jim var tekið eins og göml-
um vinum enda voru þeir gam-
alkunnugir þarna, og þeir gáfu
sigarettur og eldspítur í orlofs-
gjöf. Svo voru læknirinn og
fornfræðingurinn kyntir og ljetu
eins og þeir væru heima hjá
sjer á hreinu furugólfinu, livor
með sinn krakkann á fanginu,
alveg ófeimna. Það reyndist öllu
flóknara að kynna mig, því að
jafnvel þó að það væri Skoti
sem fann Scoresbysund fyrir
lieilli öld og gæfi því nafn sitt,
og að síðan hafi komið þarna
inargir Bretar, sem innúítarnir
kalla „Tuluk“, var jeg fyrsti Am-
eríkumaðurinn sem komið hafði
í þessa bygð og frú Greta út-
skýrði nú, að jeg ætti heima
sólarlagsmegin við hafið mikla.
Elísa hafði heyrt föður sinn
tala um Ameríkumenn, sem
komu frá Boston með kryolit-
skipunum til Ivigtut. Eigi að
siður virtist jeg vera mikið ný-
mæli á þessum slöðum. Elísa
íagði höndina á öxlina á mjer
og ljómaði af fögnuði. „Amer-
ikamiu“ kallaði hún mig og á
samri stundu var þetta orðið
heiti mitt í hverjiun ejinasta
eskiniþakofa milli Tobinhöfða og
Harry-eyjar, því að frjettir ber-
a,st fljótt, jafnvel í símalausu
landi.
PenelopC, konan min, sem
iijelt arineldunum lifandi, ekki
á íþöku heldur í danskri eldstó
á Skagen, hefði kvöldið áður en
jeg lagði af stað í Grænlands-
ferðina gefið mjer fjöldan all-
an af ýmiskonar smáglingri
með sterkum litum og gljáa,
sein jeg átti að gefa grænlensku
börnunum, en sjálfum mjer
hafið hún gefið stóra og fall-
ega hitaflösku og var utan á
henni mynd af glottandi eski-
móastrák, sem sat á jaka og af
púka sem glotti enn meir og
skaraði í eldi og lýsti þvi yfir á
fjórum tungumálum, að flaskan
væri óbilandi. Um morguninn
hafði jeg heðið ugfrú Morten-
sen á „Gertrud Rask“ að fvlla
flöskuna með sjóðheitu Brasi-
líukaffi. Vegna þess hve græn-
lenska loftið var hreint og tært
var hægt að sjá til ferða okkar
alla leið frá Amdruphöfn og
/ húökeip á grænlenskum firði.