Fálkinn - 16.12.1933, Blaðsíða 6

1
F Á L Ií I N N
Roííugildran.
EINU sínni var maður, sem
flakkaði milli bæja og
seldi rottugildrur. Þetta
voru litlar gildrur úr stál-
vir og liann bjó þær til sjálfur
í tómstundum sínum, en efnið
sníkti bann í verzlunum og
verksmiðjum, svo að útgjöldin
voru ekki teljandi. En eigi að
síður var þetta býsna óarðbær
atvinna, svo að stundum varð
hann að bregða fyrir sig betli
til þess að halda í sjer lífinu.
Það getur enginn gert sjer í
liugarlund, hve líf þessa vesa-
lings förumanns var ömurlegl
og tilbreytingarlaust; en þó bar
það við endur og eins að liann
komst í einhver æfintýri, sem
brugðu ofurlitlum bjarma á til-
veruna. Þannig bar svo við eitt
dinnnukvöld, að hann kom auga
á lítinn gráan kofa við veginn,
og án þess að liugsa sig um
drap hann á dyr til þess að hiðja
um húsaskjól um nóttina. Eigi
var honum neitað um það, og
það sem meira var: þegar hann
kom inn sá hann engin svipsúr
andlit, eins og hann var vanur
að sjá. Húsráðandinn, alúðlegur
gamall maður, sem hvorki átti
konu nje börn, virtist meira að
segja gleðjast því að fá gest til
sín í einverunni. Það fyrsta sem
hann gerði var að setja graut-
arpott á hlóðirnar og bjóða gest-
inum kvöldverð. Og þegar þeir
höfðu matast, skar hann svo
stóran spotta af tóbakshönkinni
sinni, að það nægði í pipu handa
þeim báðum: loks tók liann
fram spil og bauð gestinum að
spila við sig.
Jafn gjafmildur og bann var
á graut og tóbak var hann líka
hvað alúðlega viðræðu snerti.
Áður en suðan kom upp á
grautarpottinum hafði gestur-
inn fengið að vita, livaða mað-
ur hann var og livernig liögum
lians væri háttað. Meðan hann
var í fullu fjöri hafði hann bú-
ið á hjáleigu frá höfuðbólinu
Ramsjö, þar sem járnbræðslan
var, en síðan hann hætti að geta
unnið, var það kýrin hans, sem
hafði sjeð honum farborða.
Hann lagði hvað eftir annað
spilin frá sjer í miðju spili til
þess að segja frá kúnni sinni,
þessum kostagrip, sem mjólkaði
svo vel. Hann gat sent mjólkina
í mjólkurbúið á hverjum degi,
já, síðasta mánuð liafði hann
fengið hvorki meira eða min ía
en þrjátíu krónur fyrir mjólk.
Gesturinn hefir víst sett upp
efunarsvip, þegar hann heyrði
þetta, því að gamli maðurinn
stóð upp undir eins, gekk út
að glugganum og tók leðurpung
niður af nagla í gluggakarmin-
um. Og upp úr pungnum dró
hann þrjá samanbrotna tíkrýn-
inga, hjelt þeim upp að augum
gestsins, kinkaði íbyggilega kolli
og stakk þeim svo ofan í pung-
inn aftur.
TMfORGUNINN eftir fóru báð-
ir snemma á fætur. Bónd-
inn liafði nógu að sinna, að
mjólka kúna og koma nytinni
í búið, og hinum fanst víst
ekki hlýða að liggja áfram í
hólinu, en húsbóndinn væri
kominn á stjá. Fóru þeir sam-
tímis á burt. Húsbóndinn af-
læsti hurðinni eftir þeim og
stakk lyklinum í vasa sinn. Gest-
urinn þakkaði fyrir sig og
kvaddi og svo fór hvor sína
leið.
En að hálftíma liðnum stóð
gildrusalinn tötraklæddi á ný
við kofann. Hann reyndi ekki
að opna hurðina, liann fór beint
að glugganum, braut eina rúð-
una, stakk hendinni inn og greip
punginn með peningunum.
Hann tók upp tíkrýningana
þrjá, stakk þeim í vasá sinn og
hengdi svo punginn kyrfilega
á sinn stað og hvarf inn í skóg-
inn .
En maðurinn með rottugildr-
urnar, sem þrammaði þarna á-
fram með peningana í vasan-
um var daprari í bragði en liann
átti vanda til, er liann hafði veitt
vel.
,Ömurlegt er þetta lif og
verður jafnan“, andvarpaði
hann. „Það er hart að þurfa að
stela til þess að geta dregið
fram lífið. Jeg kippi mjer ekki
upp við að stela frá ríkisbænd-
um eða fyrirfólki, en þegar
skaðinn lendir á þeim, sem eru
Iítið betur settir en maður sjálf-
ur, þá kemur einskonar undar-
legt beiskjubragð í munninn á
mjer“.
IJann gekk þann dag allan
án þess að koma í nokkurt þorp,
Með því að komið var langt
fram í desember var orðið dimt
um klukkan fjögur, og þetta
látlausa þramm í myrkrinu, yf-
ir stokka og steina, yfir keldur
og kviksyndi var síður en svo
skemtilegt. Ilann streyttist móti
þreytunni meðan liann gat en
loks yfirbugaðist hann og hnje
ljemagna til jarðar.
En um lcið og hann lagðist
útaf heyrði hann hljóð, reglu-
bundin hljóð af höggum. Það
var ekki um að villast og hann
settist fljótt upp.
„Þetta eru liamarshögg“,
sagði bann við sjálfan sig. „Hjer
bljóta menn að vera á næstu
grösum“ .
Hann stóð upp og staulaðist
áfram á hljóðið og tók á því,
sem hann átti til.
AMS.T Ö- JÁRNBRÆÐSLAN,
sem nú er að kalla lögð
niður, var í fullum blóma í bá
daga, með smiðju, valsvjelum
og járnsteypu.
Eitt langa, dimma vetrar-
kvöldið rjett fyrir jólin voru
smíðameistarinn og einn af
sveinum hans í smiðjunni og
hiðu þess að járnið hitnaði i
aflinum, svo að þeir gætu lagc
það hvítglóandi á sleðjann.
Það var mjkill gauragangur
í smiðjunni. Það hrakaði í