Fálkinn - 19.12.1936, Blaðsíða 14

12
F Á L K 1 N N
F
Hundasleðar fluttir á klökkum ofan frá jökli. Jón frá Laug og Skarp-
liéðinn á Vagnsstöðum.
lireindýrshár fylgi með — þvi hárið
losnar illilega af lireindýraskinnun-
um á tjaldbotninum — enginn fæst
um það. Á eftir kemur te eða kakó,
lika með hreindýrshárum i. , Maginn
meltir alt“. Með teinu gefst líka
sænskt flatbrauð, sem rjettu nafni
heitir „Hansens Enka“, en í daglegu
tali er kallað „ekkja“. Og hver er
sá, að hann neiti ekkju uppi á Vatna-
jökli?
Svo er að grafa farangur upp úr
snjónum, ryðja snjó frá tjöldunum.
gera veðurathuganir, athuga snjó-
dýpt o. þvl. Um miðjan daginn
drekkum við stundum kakó, stundum
ekki. Um 6-leytið er svo kvöldmatur:
Gular baunir og flesk eða „Ahlmanns-
súpa“. Það er nú matur, sem segir
sex. Það er grænmetissúpa með
hreindýrakjöti, nautakjöti, rjóma og
eggjum i. Alt þetta var soðið svo
sem vera bar úti í Stockhólmi fyrir
meira en mánuði síðan. Svo hefir
grauturinn veriS þurkaður við 20 st.
hita, í lofttómu hylki þangaS til alt
vatn er horfið úr honum og eftir er
skraufþurt og laufþjett þurineti.
Þetta er svo látið í dósir og lokið
límt yfir. Nú þurfum við ekki annað
en að bleyta þetta upp í vatni og
láta suðuna koma upp — þá er
súpan tilbúin. Sama máli gegnir með
brúnu haunirnar, erturnar og flesk-
ið o. m. fl. Þessi matur er mjög
hentugur á ferðalögum, ljettur i
flutningi og fljótlegt að matbúa hann,
og þarf litla olíu til þess. Og á svona
ferðalagi gildir fyrst og fremst, að
„matur er mannsins megin“.
IX. Vestur á Heinabergsjökul.
Loksins birti upp og sá til sólar.
Þá var kominn 17. maí. Við bjugg-
umst af stað i skyndi. Áform okkar,
að fara norður á Eyjabakkajökul
varð að farast fyrir. Við höfðum
ekki matarbirgðir til að lenda á ný
í vikuhríð þar norður frá og svo
var fjelagi okkar, Mak, slæmur í fót-
um og þurfti að komast sem fyrst til
bygða. Og nú fengum við loks að
sjá Vatnajökul — þegar hann bregð-
ur því betra við. í norðri rís Snæ-
fell, hvassbrýnt, risavaxið og drif-
livitt eins og höggvið úr Alabasti.
Lengst í norðri sjest Herðubreið í
bláleitri móðu. Framundan blasa við
Kverkfjöll.
Á þriðja degi erum við staddir
norður af Heinabergsfjöllum. Fram-
undan er víðhvelfd jökulbunga, sem
byrgir útsýn vestur yfir. Við lendum
í langri og togandi brekku nærri upp
á hábunguna, sem mun vera um 1600
m. yfir sjó. Þá opnast alt i einu út-
\
sýni mikið og frítt vestur af. Lengst
i vestri ber Öræfajökul með Hvanna-
dalslinúk við loft. Miklu nær rís
Þverártindseggin, hvassbrýnd og
hörkuleg á svip. Til suðurs sjest yfir
Heinabergsjökul en liandan við hann
rís Birnudalslindur og Kaldárnúpur.
Nú er stefnan tekin beinl suður af
og gengur greiðlega í undanhaldinu.
Alt í eiriu kemur Ahlmann auga ó
tjöld niðri á jöklinum og mann. sem
kemur á móti okkur og fer mikinn.
Við síðasta hjallan mætum við
Skallagrími, sem kemur þar öslandi
á skíðum og er nú berfættur í skón-
um til þess eins og að sýna, að nú
sje hann orðinn fær í allan sjó aft-
ur. Og nú er margs að fréttal —
Allur okkar farangur er á ofanverð-
um Heinabergsjökli Þar er Jón frá
Laug og Skallagrímur kominn til
hans fyrir nokkrum dögum. Leifur
á Hoffelli, sem hafði verið með
Jóni. er nýfarinn austur. Elutning-
arnir hafa reynst mjög erfiðir vegna
ófærðar og illviðra. Á jöklinum er
djúpur og gljúpur nýsnjór, svo ekki
var viðlit að beita hestum fyrir sleð-
ana eins og til var ætlast. Menn
hafa óttast um afdrif okkar og legið
við borð að leit yrði hafin.
Um 18-leytið komum við svo í
tjaldstað og fengum myndarlegar við-
tökur hjá Jóni frá Laug, sem býr
þar í stóru og rúmgóðu tjaldi
Um kvöldið fylgdi jeg Mak niður
að Kálfafellsstað.
X. Sólskinsdagar á Vatnajökli.
Það er nú kominn 22. maí. Við
höfum flutt alt okkar dót efst á
Heinabergsjökul i 1150 m. hæð, setl
þar upp forðabúr og veðurathugan-
arstöð. Nú erum við ferðbúnir norð-
ur á Brúarjökul: Ahlmann, Jón og
Kalli. Hinir verða eftir til að gæta
tjalda, gera veðurathuganir og snjó-
mælingar. Um kvöldið tjöldum við á
hábungunni fyrir botni Kálfafells-
dals. Veður var hið fegursta þetta
kvöld. Hægur þeyvindur stóS af
öræfajökli, svo hiti var yfir 6°.
Gullnar skýjaborgir sveipuðu austur-
hlíðar Öræfajökuls. í sólmistri
kvöldsins voru þær eins og ótrú-
lega heillandi æfintýraland, fegurð
sem varla birtist nema í draumum
— eða uppi á Vatnajökli. Alt grá-
lyndi veðráttunnar og Vatnajökuls
er nú — ef ekki gleymt, þá fyrir-
gefið. —
Næsta dag höldum við' áfram norð-
ur eftir í glaðasólskini og allgóðu
færi. Á undan fer Kalli með hunda-
sleðann. Á honum er mestallur far-
angur okkar. Þetta draga þeir svo
Ijettilega að öðru hvoru verSa þeir
að taka hvíld og doka við eftir okk-
ur Ahlmann, sem komum hægt og
sigandi á eftir með púlkana í eftir-
dragi. Þegar hundasleðinn stansar.
fleygja sepparnir sjer marflötum á
Fagurlwtsmýri i Örœfum stendur sunnan undir Örœfajökli. Jörðin hef-
ir orðið fyrir þungum búsifjum af eldgosum og öskufalli. ,,Fagurhóll“ heit-
ir fyrir ofan túnið, en nú er hann gróðurlaus.
A Vagnsstöðum Skallagrímur og Kalli leggja upp.
snjóinn og teygja úr öllum skönkum.
Þannig liggja þeir þangað til Kalli
lirópar: „Hei, gubbar". Þá rísa þeir
upp til hálfs og bíða frekari fyrir-
skipana. Og þegar merkið kemur.
eru allir viðbúnir að rykkja í sleð-
ann. Bonzó rís á afturfótunum og
lc-gst með öllum síiium liunga í drátt-
artaugina. Ef sleðinn hreyfist samt
ekki, hefur hann það til að líta held-
ur byrstur á fjelaga sína áður en
Iiann tekur ó aftur. Fyrstu dagana
kom þaS fyrir að seppar ruku hver
á annan fyrir sleðanum og alt lenti
í einni urrandi og bítandi kös, en
nú eru þeir hættir slíkum barna-
brekum.
Daginn eftir hjeldum við kyrru
fyrir og grófum 5 m. djúpa snjó-
gryfju og boruðum svo með snjó-
bor niður í rúml. 8 m. dýpi. Þar
fengum við upp öskulagið frá gos-
inu 1934. Þarna var snjólagið frá síð-
asta vetri 5 m. þykt og þar undir 3
m. leyfar af snjóárganginum 1934—
35. f þessari gryfju skiftust lika á
lög af þurrum snjó með 2—4 st.
frosti í og svo þunn lög af krapa-
snjó, þar sem hitinn var 0 stig. Er
ekki vitað að svona lagskifting liafi
áður fimdist í jökulhjarni. Sama
fundum við í öðrum grýfjum viðs-
vegar um jökulinn.
Að þessari för, norður á Brúar-
jökul, lokinni, fóru þeir fjelagar
mínir fjórir aðra rannsóknnrför
vestur undir Grímsvötn. Jeg sat þá
einn i tjaldbúðunum í vikutima við
veðurathuganir og snjómælingar. Eina
nóttina var veðurhæðin 26 m. á
sek. og bjóst jeg þá við að tjaldið
mpndi sviftast i sundur á hverju
augnabliki, en alt stóð óhaggað eftir
storminn. —
XI. Hallar undan fæti.
Um nriöjan júni höfðum við lok-
ið þeim rannsóknum sem við sóum
okkur fært að gera tímans vegna.
Tókum við þá tjaldbúðirnar upp og
drógum allan farangurinn á sleðum
niður ó jaðar Heinabergsjökuls und-
ir Hálsatindi. Við þetta verk þótti
Jón frá Laug stórvirkur, svo lengi
verður í minnum haft, enda lukum
við þessum flutningi á einum degi.
Næstu daga fluttum við svo dótið
á klökkum niður Staðarludsa, heim
að Vagnstöðum og settum þar tjöld
á grænni grund, eftir að hafa legið
á snjó í 8 vikur. í þessum flutningum
voru hundasleðarnir vitanlega erfið-
astir, en Skarphjeðinn ó Vagnsstöð-
um kann sjerstakt ráð til að flytja þá
á klökkum — eins og myndin sýnir.
Úr Suðursveit komumst við greið-
lega með vjelbátnum „Björgvin" og
Sigurði Ólafssyni til Hornafjarðar.
XII. Ferðalok.
Nú tóke vegir að skiljast. Jón fró
Laug og Mak tóku sjer fari með
línuveiðara af Austfjörðum til Reykja-
víkur og höfðu seppana með sjer.
Við Alhmann fylgdum Kalla og
Skallagr. upp að Hoffelli, þar sem
þeir áttu að dvelja fram undir
haustið við mælingar á Hofsfellsjökli
m. m. Nú var veðurblíða mikil og
okkur var farið að langa aftur upp
á Vatnajökul!
En tínriun var liðinn. Við þurftum
bóðir að vera komnir til Reykjavík-
ur í byrjun júlí. Það var því ekki
annað fyrir hendi en að kveðja fje-
laga okkar og hina mörgu vini okkar
i>ar í sveit, sem jafnan höfðu verið
boðnir og búnir að greiða götu okk-
ar með ráðum og dáð.