Fálkinn - 19.12.1936, Blaðsíða 24

22
F Á L K I N N
Skemtisigling í
þvottabalanum
Eftir Hans Fallada.
í þá daga, sem sagan segir
frá, áttu átta konur heima á
lieimili Ivárls Páplows, sem sje:
móðir lians ,kona lians og sex
dætur á ýmsum aldri — þó var
engin undir þritugu. Auk þessa
var á heimilinu lítill drengur,
sem hjet Malthe. En það var
ekki hlaupið að því að vita hver
dætranna það var sem átti
hann, því að þær þóttust allar
eiga liann, voru eins og margar
hænur um einn unga, þangað
til Paplow gat ekki horft á
þær lengur en rauk á þær eins
og mannýgur griðungur.
Hann hafði gaman af þessu,
skemti sjer er hann sá þær
allar átta flýjandi og hræddar,
því að Karl Páplow kunni ekki
aðeins að öskra heldur var
hann illvígur lirotti. Þetta kom
í ljós undir eins og hann var
dauður: kvenfólkið gat ekki átt-
að sig á þvi fyrst í stað, hví-
líkan harðstjóra þær höfðu
losnað við, og þegar þær voru
búnar að koma honum í jörð-
ina voru þær eins og álfur úr
hól. ÞaS fyrsta sem þær gerðu
eftir að þær höfðu fengið frelsi
sitt, var það, að taka alla garma
Páplows og brenna þá og svo
dönsuðu þær kringum hálið
með blóti og ragni. Malthe litli,
inn í svínastíuna og lokaði á
eftir sjer.
Svo opnaði liann hrjefið.
Það var jólakort innan í því.
Með ffjúgandi dúfu með hrjef
í nefinu. Og á brjefspjaldinu
stóð:
Mættir þú á máttartind
mestu gæfu finna.
Mætti aldrei sorg nje synd
særa.........................
Og þá grjet Pjetur tárum
gæfunnar og þakklætisins.
Striðum tárum.
Herra minn trúr! Úr því að
þetta rjeðist svona vel, þá ættu
einhver ráð að verða með hana
Maren líka.
Hann ætlaði að segja hús-
móðurinni frá raunum sínum.
Hún var besta manneskja og
mundi eflaust gefa honum eitt-
livað smávegis til þess að
skreppa með handa henni Mar-
en, svo að hún færi ekki i jóla-
köttinn.
Og Pjetur hjelt áfram að
mjólka kúna. En hann grjet og
snökti. Hann ællaði aldrei að
geta hætt.
Honum Ijetti ekki fyr en
hann var kominn á leið til
hennar Marenar með steinolíu-
flösku, saftflösku, heila jóla-
köku og brúsa með mjólk.
Marie Hamsun.
sem þá var þriggja ára, stóð
og liorfði á þetta steini lostinn,
með stóru, 'bláu augunum sín-
um. Hann hafði falið sig inni í
krók.
Þar fundu mennirnir úr
þorpinu hann þegar þeir komu
vaðaudi með brunasprautuna
— og það mátti ekki seinna
vera, því að hálmþakið á hlöð-
unni var byrjað að sviðna.
Presturinn sá að ekki mátti við
svo búið standa og mintist þá
þess, að hann átti gamlan
frænda nálægt Greifswald,
mann, sem orð fór af fyrir vits-
muni. Prestinum tókst að gera
liann að hústjóra, fjósamanni
og meðráðamanni á Paplows-
heimilinu: „Það veitti ekki af
forstöndugum manni þarna i
alt kerlingarþvaðrið!“
Og einn góðan veðurdag kom
svo frændinu með rauðmálað
kofort og handtösku með perlu-
saumi á. Þessi nýi húsbóndi
kvennanna átta var stór maður
og beinamikill og með stóran
maga. Andlitið var mjög i’autt,
ekki síst kartöflunefið, og bæði
liversdagslega og á helgum gekk
liann í svörtum vaðmálsfötum,
sem oftast voru bæði klessótt
og þvæld.
Mallthe litli var sá fyrsli sem
áttaði sig á ráðsmanninum, hann
stakk litlu harnshendinni í
harðan og stóran lófann á hon-
um, kallaði hann Walli frænda
og dró hann með sjer til þess að
sýna honum hvolpinn.
En sá sem næstur var til að
átta sig á hlutunum var Walli
frændi sjálfur. Þegar liann, eftir
fjTstu vikuna sem hann hafði
dvalið á bænum, kallaði á kven-
fólkið til miðdegisverðar, og
hlaupin, hávaðinn og köllin
hyrjuðu, kallaði hann hátt og
snjalt: „Jeg hefi sagt ykkur að
koma í matinn, skrafskjóður!“
Þá varð náltúrlega jag, og ragn
og hurðaskellir en Walli frændi
sagði bara rólega: „Skrafskjóð-
ur eruð þið og skrafskjóður
verðið þið, þetta verður eins og
jeg hefi sagt“. Hann sagði þetta
með svoddan myndugleikarödd
líkt og þegar læknir tilkynnir
einhverjum sjúklingi að hann
sje veikur af inflúensu og þess
vegna verði hann að gera svona
og svona.
Og Walli frændi kom vilja
sínum fram. Án þess að láta
bifast svo mikið sem augnablik
krafðist hann lilýðni og undir-
gefni ,og eftir hálfan mánuð
var hann orðinn faqtari i sessi
á heimilinu en Karl Páplow
hafði nokkurntíma verið. Auk
þess að hann var ákveðinn og
viljasterkur var hann líka mesti
húmaður — þó að kvenfólkið
hefði ekki vit á að meta það —
en fyrst og fremst fjekk hann
þó orð fyrir, að vita jafnlangt
nefi sinu. Hann læknaði alt sem
sjúkt var, og frægð hans flaug
um alla hygðina fljótar en
nokkur fiskisaga. Hann las yf-
ir kúnum, og ef einhver pest
hljóp í grísina gerði hann hnífs-
hragð í eyrað á þeim og lagði
ýmsar jurtir við: „Það dregur
vessana úr skrokknum á þeim!“
Hann setti Omu gömlu íý'TÍr
framan sig á stól og slarði
lengi á hana með hnattmynd-
uðum og raunalegum selsaug-
úm. Svona sat lian.n heilan
stundarfjórðung án þess að
mæla orð frá munni. „Æ, það
var eitthvað svo notalegt og
gott að láta liann Walli frænda
horfa svona heint gegnum sig“,
sagði Oma hrifin. En hóstinn
hvarf alveg úr henni, að minsta
kosti þann daginn.
En þó að Walli j'rði til þess
að gera læknirinn, og dýralækn-
irinn gráhærða, þá háru kon-
urnar átta fulla virðingu fyrir
lionum og Malthe litli elskaði
hann. Þarna var fjöldi af grip-
um á bænum og þegar litli
Maltlie kom til þeirra með
Walli frænda flyktust hund-
arnir, kálfarnir og grísirnir ut-
an um gamla manninn. Þeir
gátu aldrei fengið sig ánægða á
því að hnusa af honum og jóðla
á fitugljáandi erminni hans.
Ilafði köttur gotið ketlingum
þá datt honum ekki í hug að
klóra eða bíta, þó að gamli
maðurinn væri að nostra við
ketlingana og tæki þá blinda
upp, til þess að sýna Maithe
þá. Og það gerði hann dag eftir
dag þangað til þeir opnuðu aug-
un þann níunda. Og svö sagði
hann sögur af kyngikrafti katt-
arins og að þrílitir kettir af-
stýrðu eldsvoða á bæjum.
Maitlie litli lilustaði andakt-
ugur á þetta, og svo fóru þeir
út á kartöfluakurinn með hest-
ana og Walli frændi reitti arf-
ann og Malthe sat í einni geil-
inni og horfði á, eða þá að
hann hallaði sjer og sofnaði eða
göslaði í sefinu og liluslaði á
brimniðinn frá sjónum.
Höfum við ekld sagt frá þvi,
að bærinn lá að sjó? Jú, hann
lá við sjó, við stóra opna vík.
Maður sá ströndina hinumegin
langt í burtu í fjarska, þar var
grænt af skógi og gult af sandi
og stundum gat maður eygt
hús, sem ekki virtust stærri en
nögl á þumalfingri. En milli
strandarinnar hjerna og strand-
arinnar fyrir handan lá sjórinn,
hlár eða grænn eða grár eða
með freyðandi hvítum öldum.
Ilann tilhej'rði bænum, sjórinn,
hann var óaðskiljanlegur fró
lionum Iíarli síragnandi og
lcvenfólkinu með óðagotið, en
líka frá Malthe lilla og ekki
sist frá Walli frænda.
Fyrst varð hann nú að koma
voryrkjunum undan, en þegar
all var farið að spíra og gróa,
tók Walli frændi í hendina á
Malthe litla og leiddi hann of-
an af kampi og niðuir í fjöru.
Nú var enginn bátur til á bæn-
um en það var til stór þvotta-
bali sterkur og vandaður, smíð-
aður af ógætum beyki. Þessum
bala hafði Walli velt niður í
fjöru, og Maltlie horfði nú á
hvernig W,alli frændi steig úl i
balann hægl og varlega og
stjakaði sjer með tveim spítum
út á sjó. Maitlie góndi á þetta
og lijelt niðri í sjer andanum.
Jú, halinn hjelt honum uppi og
nú bað Malthe um að lofa sjer
að vera með í siglinguna. En
svo vel treysti Walli frændi
ekki sjómenskukunnáttu sinni.
Ef einhver ætti að fara í sjó-
inn þá skyldi það vera Walli
frændi einn.
Hann fór ekki í sjóinn, í dag
var fjörðurinn spegilfagur og
þegar hann var kominn 150
metra frá landi stakk liann
stönginni fastri í botninn og
festi halann við hana og fór svo
að fiska. '
Malthe litla þótti ekkert gam-
an þennan eftirmiðdag. Þarna
sat Walli frændi lians úti á
bláum sjónum og við og við
dró hann eitthvað spegilfagurt
og gljáandi upp úr sjónum.
Malthe hrópaði á frænda sinn,
en hann vildi ekki heyra. Þá
reyndi Malthe að öskra, en það
Iireif ekki heldur og loks sofn-
aði hann. En þegar liann vakn-
aði aftur var þvottabalinn í
fjörunni á milli stanganna, sem
Walli hafði nolað fyrir árar.
„Á morgun förum við hingað
aftur, Malthe minn“, sagði
Walli frændi. „Á morgun er
Hvítasunnudagur“.
En Malthe svaraði ekki. Ma-
lthe var reiður, og hann blíðkað-
ist ekki einu sinni, er hann só
að fatan var full af fiski.
Loks kom nóttin. Yfir alla
harma stóra og smáa, kemur
nóttin. Maltlie liggur i rúminu
sínu. Malthe sefur. Heldur full-
orðna fólkið. En tæpum tveim-
ur tímum síðar kemur lcven-
fólkið emjandi og veinandi til
Walli frænda: Hvað hefir hann
gerl við hann Malthe litla?
Walli frændi hafði ekki gert
neitt við Malthe. Var kvenfólkið
ekki með svo mikla vitglóru að
I

y