Fálkinn - 31.05.1961, Blaðsíða 14

Enginn gat þolað frú Anderson, nema
karlmennirnir. En hiín kveikti tika í
þeim svo um munaði...
SMÁSAGA EFTIR KNUT HAMSUN
Það voru margir gestir á sumargisti-
húsinu, bæði karlar og konur og jafn-
vel útlendingar. Það var eitthvað smá-
vegis að þeim öllum, ofþreyta eða því
um líkt og nú var þetta fólk komið til
þess að hvíla sig í nokkrar vikur í litla
fiskiþorpinu við hafið. Flestir voru gift-
ir og til þess að geta verið í friði, höfðu
þeir ekki maka sinn með sér.
Fólk skemmti sér eftir föngum og
þeir sem voru farnir að eldast urðu
ungir í annað sinn undir ljósakrónun-
um í salnum. En allir sögðu: Hér er
heilnæmt loftslag og það er hafgolunni
að þakka.
Þetta var menntað og tigið fólk. Það
voru auðkýfingar, tvær prófessorsfrúr
og framkvæmdastjórar. Og þarna var
aðalræðismannsfrú og etatsráðsfrú, og
höfðu báðar eiginmenn sína með. Gull-
intenntur herramaður úr höfuðborginni
var kallaður framkvæmdastjóri, enda
'þótt stæði á nafnspjaldi hans: Otto
Mengel, stórkaupmaður. Gestgjafafrúin
hafði sérstakt lag á því, að hækka gesti
sína í tigninni þegar hún kynnti þá. Um
Mengel framkvæmdastjóra er annars
ekki nema allt það bezta að segja. Hann
var víst vel efnaður maður og hafði
frímúraramerki í úrfestinni. Þá vakti
það nokkra undrun þegar hetjan Oxen-
stand, sem hingað til hafði ekki lotið
neinum, hneigði sig áberandi djúpt, þeg-
ar hann heilsaði Mengel framkvæmda-
stjóra; Það kom seinna í ljós að herra
Mengel stundaði okur í höfuðborginni.
Ofurlítill kritur var meðal gestanna,
en það var aðeins kunningjakritur og
bak við það lá engin illgirni. En líftrygg-
ingaagentinn frá nágrannalandinu hafði
hlotið rótgrónar óvinsældir gestanna
vegna þess, að hann hafði reynt að
lokka þá til þess að líftryggja sig. Það
var eins og hann ætti von á því að ein-
hver gestanna myndi deyja, en það var
enginn þeirra sem kærði sig um að
deyja. Þeir kölluðu hann framkvæmda-
stjóra til þess að vekja sjálfsvirðingu
hans, en það bar engan árangur. Hann
nefndi sig bara Andersen agent og leið-
rétti þá, sem kölluðu hann fram-
kvæmdastjóra.
Hann var eintóm verzlunarhyggjan
þessi náungi. Það var ekkert að honum,
og hann svaf vel og át mikið og var
mesti hreystiskrokkur. Dag nokkurn
sagði aðalræðismannsfrúin: Burt með
þennan Andersen.
En frú Milde vissi vel, hvers vegna
aðalræðismannsfrúin heimtaði að And-
ersen yrði rekinn. Hann hafði ekki
kunnað að meta ástúðlegt viðmót henn-
ar. Kvöld nokkurt hafði aðalræðis-
mannsfrúin setið einsömul í myrkrinu
í garðinum og herra Andersen hafði
orðið reikað þar fram hjá. Hún ávarp-
aði hann og kallaði hann framkvæmda-
stjóra, — já, og hún hafði jafnvel ympr-
að á því að hann væri svo hraustlegur,
að það hefði styrkjandi áhrif á taugar
sínar að horfa á hann.
— Einmitt það, sagði Andersen.
— Komið þér nú og verið þér ofurlít-
ið skemmtilegur.
— Það er of dimmt, svaraði hann.
— Já, en við skulum fyrir alla muni
ekki fara inn í þessa ljósadýrð.
— Jú, sjáið þér til: ég hef reynslu
fyrir því, að ég sé betur í björtu en
dimmu, sagði Andersen.
Hann var mesti sérvitringur. Og það
var almenn skoðun að hann hefði enga
unun af náttúrufegurð. Fólk hafði séð
hann standa og horfa þurrum augum út
á hafið. Hetjan Oxenstand reyndi einn
daginn að gera gys að honum, en hon-
um varð nú ekki kápan úr því klæðinu.
Það var bezta skemmtun að hlusta á
svör agentsins. Hin unga frú Trampe,
fegurðardrottningin, spurði hann einu
sinni meðan setið var undir borðum:
— Eruð þér þá ekki kvæntur?
— Nei, svaraði hann. En ég hef samt
sem áður ekki sloppið við mótbyr um
ævina.
Og svo er von á nýju frúnni.
Það hafði komið símskeyti frá ná-
grannalandinu, þar sem óskað var eft-
ir herbergi handa konu. í símskeytinu
stóð, að það mætti gjarna vera lítið her-
bergi, en það varð endilega að vera á
fyrstu hæð.' Gestgjafakonan svaraði og
sagði að herbergið væri til reiðu.
Allir gestir veitingahússins biðu með
eftirvæntingu eftir frúnni. Hvers vegna
vildi hún búa á fyrstu hæð? Var hún
hölt? Ungu frúrnar, sem aðeins höfðu,
verið þrjú eða fjögur ár í hjónabandinu
óskuðu helzt, að frúin væri ekki lagleg.
Hetjan Oxenstand sagði: Hún má gjarn-
an vera lagleg. Hún getur þó ekki boð-
ið yður byrginn, frú Trampe.
Tveim dögum seinna kom hún. Ek-
illinn ók greitt alla leið að dyrunum
og nam þar snögglega staðar. Frúin
steig út úr vagninum. Gestirnir hættu
tennisleiknum. Allir horfðu á frúna.
Hún hafði stóran hatt og var skraut-
lega búin, og þegar hún kom út úr
vagninum, sáu allir að hún var ung.
— Ég heiti frú Anderson, sagði hún
við gestgjafafrúna.
— Hvað heitir hún, spurði aðalræðis-
mannsfrúin.
— Anderson, sagði frú Trampe feg-
urðardrottning.
— Ein enn þá með þessu nafni. Það
er ekki verandi hér lengur.
Aðalræðismannsfrúin hafði á réttu
að standa: Það gat enginn þolað frú
Anderson — nema karlmennirnir.
En hún kveikti líka í karlmönnunum
svo að um munaði. Það var ekki svo
auðvelt að skilja þetta svona um leið.
Hún var ekki fríð kona og hún hafði
heldur ekki jafnskær augu og frú
Trampe, — þau þoldu ekki samanburð.
En hún hafði dimm og hættuleg augu,
— já, þannig var það. Auk þess líktust
augabrúnirnar tveim íglum, sem teygðu
saman ranana. Og hún var ljóshærð og
varirnar voru eins og blóm.
Það var nú svo.
Frú Anderson fór seint á fætur á
morgnana og gestgjafafrúin varð að
minna hana á stundvísi: morgunverður
klukkan nákvæmlega 9.
Frú Anderson sagði:
— Ég skal mæta klukkan nákvæm-
lega 9 — nema á morgnana.
Og þá varð jafnvel aðalræðismann-
inum það á að líta á hana. Og aðalræð-
ismaðurinn var nú þannig gerður, að
enginn þurfti að kenna honum að lesa
úr augum. Hann var af frægri skálda-
ætt og orti sjálfur ágæt kvæði um nátt-
úruna og mennina.
Þegar tímar liðu fékk Anderson
reikninginn. Hún bað þegar um
greiðslufrest. Hún ætti ekki peninga,
UNDIR SUMARSÓL
14 FÁLKINN