Fálkinn - 31.05.1961, Blaðsíða 17

Fyrr á öldum var aðalatvinnuvegur Norðmanna landbún-
aður, en einnig hafa fiskveiðar verið stundaðar þar allt
frá örófi alda. Á 16. og 17. öld var farið að stunda námu-
gröft og skógarhögg í stórum stíl og einnig tóku siglingar
að eflast. Á 19. öld varð verzlunin meiri en áður, og sömu-
leiðis urðu þá miklar framfarir í iðnaði. Landbúnaðurinn
er því nú að hlutfalli til minna stundaður en áður var, þótt
hann sé enn einn helzti atvinnuvegur þjóðarinnar. Ef glugg-
að er í gamlar skýrslur, kemur í ljós, að um 1800 stund-
uðu 80% þjóðarinnar landbúnað og skógarhögg, en 1930 að-
eins um 30%.
Skógar Noregs eru um 75.000 ferkílóm., svo að næstum
fjórði hluti landsins er skógi vaxinn. Skógarnir eru lang-
mestir í suðausturhluta landsins og í Þrændalögum. Mesta
skógarhöggsfylki í Noregi er Heiðmörk. Þaðan kemur um
fjórði hluti allra skógarafurða landsins. Trjánupi er fleytt
til sjávar eftir ánum og þar af leiðandi hafa trjávöruverk
smiðjur mest risið upp við árósana. — Skógarhögg er forn
atvinnuvegur í Noregi. Þegar á miðöldunum fluttu Norð-
menn trjávið út, til dæmis til íslands. Á 16. öldinni varð
Noregur mesta timburútflutningsland Norðurlandanna og
hélt þeim sessi fram á miðja 19. öld.
Allt frá ómunatíð hafa Norðmenn stundað fiskveiðar við
strendur lands síns. Mjög auðug fiskimið eru víða á land-
grunninu. Framar öllu öðru eru það fiskveiðarnar, sem hafa
gert Norður-Noreg að blómlegu og byggilegu landi. Nú á
seinni tímum hefur það gerzt í æ stærri stíl, að Norðmenn
leituðu til fjarlægra fiskimiða. — Þorskveiðar eru stund-
aðar við alla vesturströnd landsins, en langmest er um þær
í janúar-—apríl við Lófót. Fjöldi fiskiskipa safnast þar sam-
an víðs vegar að af landinu og stundar veiðar. Á Finnmörk
eru þorskveiðar einnig stundaðar síðari hluta vetrar og
fram á vor.
Mestu síldveiðar við Noreg eru við suðvesturströndina, sér-
staklega Rogaland, einnig síðari hluta vetrar og fram á vor.
Einnig eru miklar síldveiðar undan strönd Mæris og Þrænda-
laga og við Norður-Noreg á haustin. Eins og kunnugt er,
stunda Norðmenn á sumrin síldveiðar hér við ísland.
Norðmenn stunda selveiðar í Norðurhöfum, aðallega á
tveimur svæðum: í ,,Austurísnum“ eða Hvítahafssvæðinu
og ,,Vesturísnum“, svæðinu við austurströnd Grænlands. Á
fyrrnefnda svæðinu stunda Rússar líka selveiðar og telja
svæðið innan landhelgi sinnar. Norðmenn hafa fengið leyfi
til að stunda þarna selveiðar gegn árlegu gjaldi.
Frá því snemma á öldum hafa Norðmenn stundað hval-
veiðar við strendur lands síns, en þegar fór að ganga á
hvalstofninn heima fyrir, leituðu norskir hvalveiðimenn á
nýjar slóðir. Þeir hófu til dæmis veiðar við ísland 1883 og
stunduðu þær fram yfir aldamót. Þeir höfðu stöðvar bæði
á Austfjörðum og Vestfjörðum, eins og kunnugt er. Nokkru
síðar hófu Norðmenn svo hvalveiðar við Spitzbergen og Fær-
eyjar. Það kom þó skjótt í ljós, að ekkert þessara svæða
mundi verða til frambúðar. Framtíð norskra hvalveiða var
í Suðurhöfum.
Námugröftur er talsverður í Noregi, en þó hvergi nærri
eins mikilvægur atvinnuvegur og í Svíþjóð.
Frá fornu fari hefur mikill heimilisiðnaður verið í sveit-
um og einnig í boragunum eftir að þær efldust. Til stóriðju og
verksmiðjuiðnaðar virtust hins vegar lengi vel ekki vera góð
skilyrði, og það var ekki fyrr en farið var að nota vatnsorku
til iðnaðar, aö mönnum varð ljóst, að Noregur átti stórkost-
lega möguleika á þessu sviði.
Þessu örstutta yfirliti um atvinnuvegi Noregs má vart ljúka
án þess minnst sé á verzlun landsins og siglingar. Norðmenn
hafa rekið mikla verzlun við útlönd frá því sögur hófust og
þeir eru nú þriðja mesta siglingaþjóð heimsins.
' ,\ w' -
Mestu síldveiðar við Noreg eru við suðvesturströndina.
síðara hluta vetrar og fram á vor.

í marz-apríl eru stundaðar þorskveiðar í Lofoten.
Noregur rná teljast forystuland í hvalveiðum heimsins
FÁLKINN 17