Fálkinn - 02.08.1961, Blaðsíða 7

Branko.
ins í maí 1959. Þau bjuggu þar líka,
þar til Simica fluttist hingað í byrjun
ársins 1960. Þá var maðurinn hennar
kominn á sjúkrahús ig dó í marz-mán-
uði sama ár.
— Þau voru meðal júgóslavneska
flóttafólksins, sem kom til íslands, var
það ekki?
— Jú það voru þrjár júgóslavnesk-
ar fjölskyldur sem komu, og 17 eða 18
einstaklingar, fáir eða engir yfir þrjá-
tíu ára.
Við sjáum að skuggí færist yfir and-
lit Simicu, þar sem hún nú situr hjá
okkur með 2ja ára dóttur sína í fang-
inu. Dóttirin heitir María, og hún er
þegar farin að skilja svolítið í íslenzk-
unni Og bráðum fer hún að tala hana
líka. Bróðir hennar, Branko, sem er 6
ára, talar bæði júgóslavnesku og ís-
lenzku, og Mario, sem er 4 ára, talar
svolítið í íslenzku líka.
Simicu verður að vonum svarafátt,
þegar við spyrjum hana jafn kjánalegr-
ar spurningar og hvernig henn.i falli á
íslandi. Þegar talað er við konu eins
og hana, finnur maður hve reynslulaus
Islendingur getur gert sig kjánalegan
með einni slíkri en annars saklausri
spurningu. Ung hjón koma til íslands
og hyggjast búa sér og 3 börnum sín-
um gott og bjart heimili í öruggu um-
hverfi. En hvern endi fær svo saga
þeirra? Hvað verður um glæstar fram-
tíðarvonir, drauma, sem allt ungt fólk
dreymir um?
Það er hverri konu mikil sorg að
missa aiginmann sinn, á bezta aldri
og í blóma lífsins. Simica missti hann
frá þrem ungum börnum. Og þegar
hugsað er til þess að hún dvelur ókunn-
ug í framandi landi meðal fólks, sem
talar framandi tungu og viðhefur fram-
andi siði, þá spyr maður sjálfan sig,
Maria.
hvenær slík sár taki að gróa?
— Finnst þér íslendingar mikið frá-
brugðnir Júgóslövum í t.d. heimilis-
haldi?
— Ja, ég veit ekki, ég þekki svo
lítið til hérna, segir Simica alvarleg.
— Hún þekkir svo fáa og fer aldrei
neitt, segir Ante, og þegar hann hefur
túlkað þetta á júgóslavnesku til Sim-
icu, færist bros yfir andlit hennar.
— Hún fer í búðina að kaupa í mat-
inn, kannski einu sinni í mánuði í bæ-
inn til að kaupa eitthvað líka. Og svo
fer hún stundum í kirkju.
— Aldrei í bíó eða þess háttar?
— Hún hefur aldrei komið í kvik-
myndahús á íslandi og hefur aldrei
farið hér á dansleik.
Og þegar Ante hefur túlkað þetta til
systup sinnar, fara þau bæði að hlæja.
Við getum hugsað okkur 29 ára gamla
íslenzka konu sem fyndist það hlægi-
legt að fara aldrei í bíó og aldrei á ball.
— Eg er með þrjú lítil börn, segir
Simica.
— En bróðir hennar gæti nú verið
heima eitt kvöld á meðan hún fer í
bíó t.d., segjum við og lítum á Ante.
— I Júgóslavíu hjálpa karlmenn-
irnir ekki til við heimilisstörfin, flýtir
Ante sér að segja. Það er a.m.k. mjög
sjaldgæft.
— Þær fara þá ekki oft í sauma-
klúbba júgóslavnesku konurnar?
— Eg veit nú ekki vel um þessa
hluti, en þar sem ég átti heima, fóru
hjónin oftast saman út, og þá voru það
ömmur eða systur, sem gættu barn-
anna á meðan. Karlmennirnir gerðu
það aldrei.
— Hvað hafið þið komið út fyrir
bæinn? spyrjum við.
— Simica hefur komið upp að Ála-
fossi og einu sinni farið með konu í
sumarbústað hér skammt frá bænum.
Og systkinin hlæja aftur. — Ég hef
líka komið að Álafossi, segir Ante, til
Keflavíkur og einu sinni á Þingvöll og
séð fólk kasta peningum í gjána þar.
— Þér hefur ekkert orðið kalt við
tilhugsunina um að fara til íslands,
Simica?
— Nei, í Júgóslavíu getur líka orðið
kalt. En þar sem ég átti hedma, var
lítið um snjó. Þar snjóaði kannski einu
sinni eða tvisvar á ári Mér þykir gam-
an að snjónum.
— Hvar áttir þú heima í Júgóslavíu?
— Bærinn heitir Privlaka í hérað-
inu Dalmatía, skammt frá Zadar á
Adríahafsströndinni.
— Eru foreldrar ykkar þar?
— Pabbi dó fyrir sex árum, en
mamma býr þar og ein systir mín og
einn bróðir, sem bæði eru gift. Ein
systir min, Marija, sem er 20 ára. kom
hingað til fslands í apríi s.l. Hún vinn-
ur í Hampiðjunni eins og Ante.
— Henni fannst löng leiðin til ís-
lands segir Ante, hún fór frá Zagreb
til Austurríkis, Þýzkalands, Frakklands,
Danmerkur og síðan loks til Islands,
þó með viðkomu einhvers staðar, sem
hún veit ekki, hvar var. Sennilega hef-
ur það verið í Skotlandi.
— Segðu okkur frá Privlaka, Ante,
hvaða atvinnu stunda íbúarnir þar?
— Mestmegnis fiskveiðar og vín- og
ávaxtarækt Það er hvort tveggja til
að fiskimennirnir eigi bátana sjálfir og
að ríkið eigi þá. En skattarnir eru
geysilegir. Fiskimaðurinn fær ekki
greiðslu fyrir fiskinn beint í sínar
hendur. Hún fer í gegnum bankana,
sem reikna út hlut fiskimannsins, og
þar fær hann það, sem honum er t’alið.
Einstaklingurinn er yfirleitt mjög
Framh. á bls. 31.
FÁLKINN 7