Fálkinn - 02.08.1961, Blaðsíða 32

ofar kemur beyki, og efst er greni.
Gróðurtakmörkin eru í 2000 metra
hæð.
— Júgóslavar flytja því mikið út af
tímbri, annars er það með landbúnað-
arafurðir í Júgóslavíu eins og sjávar-
afurðir á íslandi, þær eru um 85% af
útflutningnum. Maís, hveiti, kjöt og
egg. Maís er ræktaður á 28 þúsund fer-
kílómetra svæði og hveiti á um 20 þús-
und ferkílómetrum. Ræktað land er
annars um 76 þúsund ferkílómetrar.
Núna leggja Júgóslavar mest kapp á
að efla iðnaðinn.
Við reiknum snöggvast út, hve þétt-
býlt lancjið er. Um 60 manns búa á
hverjum ferkílómetra. Á íslandi eru
það 1.6 manns á jafnstórum bletti.
— Og svo eruð þið að koma í þetta
nakta og hrjóstruga land, ísland.
— Já, það er margt ólíkt með lönd-
unum. Það má segja að fólkið sé það
sama, stjórnin önnur Það eru mjög
margir, sem vilja komast úr landi.
— Er þá ekki hægt að sækja um
leyfi, til að flytjast úr landi?
— Jú á yfirborðinu, en það tekur
óralangan tíma, þegar svo margir eru
um boðið. Það gengur fljótar að kom-
ast til útlanda, ef maður ætlar að fara
að læra eitthvað.
— Er þá bara ekki hægt að segjast
ætla að fara að læra, en gera svo eitt-
hvað annað? spyrjum víð, og hið ný-
tízkulega eðli íslendingsins kemur upp
í okkur.
— Við erum í skóla venjulega frá
8—16 ára. Ef maður 25 ára gamall,
kannski giftur og með fjölskyldu seg-
ist ætla að fara til útlanda til að læra,
ja. þá myndu yfirvöldin halda að sá
væri eitthvað skrítinn í kollinum. Þess
vegna er bezt að fara sem yngstur.
— Annars finnst mér skrítið, segir
Ante, hve íslenzkir nemendur hafa
langt sumarfrí. í Júgóslavíu er 3 vikna
sumarfrí í skólunum, og þau eru notuð
sem frí, en ekki til að vinna. Eftir 8
ára nám finnst mér júgóslavneskir
nemendur hafa lært meira en íslenzk-
ir á sama tíma Gleymið þið ekki á
sumrin, því sem þið lærið á veturna?
— Ætli það sé ekki gert til að ís-
lenzkir nemendur geti notið hins stutta
íslenzka sumars?
— Það getur verið, en þeir eyða því
nú mest í vinnu.
— Saknar mamma ykkar ekki þess
að hafa meira en helminginn af börn-
unum sínum á íslandi?
— Jú, hana langar mikið til að
heimsækja Simicu einhvern tíma. Sim-
ica fór frá Júgóslavíu í júlí 1957. Þá
var hún búín að vera gift í sex ár,
eiga þrjú börn og missa þau tvö elztu
mjög ung. Hún fór með Branko með
sér til Ítalíu.
— Hvernig komust þau yfir?
— Mágur Simicu átti bát, sem þau
fóru á í skjóli náttmyrkursins yfir til
Ancona á Ítalíuströnd Adríahafsins.
Italir vildu ekki sleppa bátnum aftur,
32 FÁLKINN
en nú er hann orðinn ónýtur, og mágur
Simicu hefur náð vélinni til Júgóslavíu.
En hann hefur engan bátinn.
— Komu þau þá til íslands frá An-
cona?
— Ekki aldeilis. Þau urðu að fara
frá einum flóttamannabúðunum til
annarra eftir því hvernig á stóð á
hverjum stað. Þau voru t.d. einnig í
Cremona á Norður-Ítalíu og í Bari á
Suðaustur-Ítalíu. Á þessum þvælingi,
sem stóð í tæp tvö ár, fæddust þeim
tvö börn, Mario og María. Þegar María
var fárra mánaða, var þeim tilkynnt
að íslenzka ríkisstjórnin væri reiðubú-
in að taka nokkra flóttamenn, sem van-
ir væru fiskveiðum. Og þau komust í
þann hóp.
— Og búið þið nú öll í þessu eina
herbergi og eldhúsi?
— Ég sef niðri í bæ, en borða hér
hjá systur minni. Hún býr til júgóslav-
neskan mat fyrir okkur.
— Er hann mikið frábrugðin íslenzk-
um mat?
— Ekki hráefnið sjálft, en í Júgó-
slavíu er maturinn kryddaður meira en
hér. En viðvíkjandi húsnæði hér, þá
finnst mér fólk búa hér mikið rýmra
en í Júgóslavíu. Þar borga húseigend-
ur háa skatta af því húsnæði, sem talið
er umfram brýna þörf Það er mjög al-
gengt að börnin búi hjá foreldrum sín-
um, einnig eftir að þau eru gift. Það
getur líka verið gott fyrir foreldrana,
þá geta börnin aðstoðað þau í ellinni.
Þá er ekki verið að hafa sér eldhús
fyrir hverja fjölskyldu. Allir búa sam-
an.
— Kannski júgóslavnesk börn beri
þá meiri virðingu fyrir foreldrum sín-
um en íslenzk?
— Það getur verið. Þetta er mjög
algengt sem sagt Þar eru það líka bara
synirnir, sem erfa foreldra sína. Dæt-
urnar fá ekkert, nema þá bræður þeirra
sjái aumur á þeim En það er í valdi
bræðranna hvort þær fá eitthvað. En
svo giftast þær, manni, sem erft hefur
eða erfir foreldra.
— Hvort vilja þá júgóslavnesk hjón
frekar eignast af börnum, strák eða.
stelpu?
— Hiklaust strák segir Simica. Flest-
um finnst nóg að eiga eina stelpu, af-
gangurinn má vera strákar hve mörg
sem börnin eru. Þó að hjón eigi eina
stelpu, en 4 eða 5 stráka, þá vilja þau
hiklaust, ef fjölgun verður enn, að það
verði strákur.
— Hvaða trú er mest ríkjandi í
Júgóslavíu?
— Um helmingur er rétttrúaður, þ.e.
ortodoksar, aðeins færrí eru rómversk-
kaþólskir. Afgangurinn er Múhameðs-
trúar, Gyðingar o.fl. Við erum róm-
versk-kaþólsk. Umhverfi okkar hefur
líka lengi verið nátengt Ítalíu. Bærinn
Zadar (ít. Zara), sem nú er þekktur
fyrir baðstaði og glergerð, var skotvígi
til ársins 1863. Á árum Ágústínusar
keisara varð hann rómversk nýlenda,
seinna undir stjórn Feneyja og seinna
Austurríkis. ítalskt land 1920, fríhöfn
árið 1923 og júgóslavneskt árið 1947.
Ante Matulj er kominn hingað norð-
ur á hjara til að aðstoða systur sína.
Simica á umhyggjusaman bróður, og
við skulum ekki láta hann eyða sumar-
fríi sínu í að svara spurningum okkar
og forvitni. Við kveðjum því þessi júgó-
slavnesku systkin, þökkum þeim fyrir
móttökurnar og óskum þeim velfarnað-
ar í framtíðinni
Fyrir utan húsið mætum við Mario
litla. Yfirbragð hans er norrænna en
systkina hans, og því fellur hann frek-
ar inn í hóp hinna lífsglöðu barna,
sem leika sér áhyggjulaus á götunni.
En það eru hrafnsvartir kollarnir á
Maríu litlu og Branko, sem skera sig
úr.
Krá hinnar -
Frh. af bls. 15
dagur, að hún kom á ferðaskrifstofuna
til að greiða síðustu afborgunina.
Kvöldið áður hafði hún átt samtal
við Sir Francis, sem vingjarnlega en á-
kveðið hafði ráðið henni frá að fara
þessa löngu ferð.
— Ég hef átt marga vini meðal trú-
boðanna í Kína, sagði hann, þegar hon-
um varð ljóst að ákvörðun hennar varð
ekki haggað. — Þeir eru nú allir dánir,
því er nú ver, nema sá bezti af þeim
öllum. Það er hún Jeannie Lawson. Ég
ætla engu að lofa, en þegar ég hef tíma,
ætla ég að reyna að skrifa henni um
yður. Hún hlýtur að vera orðin gömul
núna og þurfa á að halda ungri og á-
hugasamri aðstoðarstúlku eins og yður.
Gladys tók í sig kjark, lagði blað á
borðið fyrir fram Sir Francis og rétti
honum skriffæri. — Viljið þér ekki
skrifa þetta bréf núna? sagði hún biðj-
andi.
Tveim dögum seinna fylgdi bæði Sir
Francis og þjónustufólkið hans Gladys
til lestarinnar og gaf henni margar góð-
ar og nytsamar gjafir.
— Þakka ykkur fyrir allt gott, kæru
vinir! hrópaði hún með tárin í augun-
um. Og þegar lestin fór af stað, hróp-
aði hún enn: — Þakka ykkur fyrir allt
gott!
Ferðin í gegnum Rússland til Kína
var bæði löng og erfið. Ekki var þæg-
indunum fyrir að fara í yfirfullri lest-
inni, og þegar komið var að Síberíu,
voru farþegarnir nær eingöngu her-
menn, sem unga stúlkan fékk engan
frið fyrir.
A stöð nokkurri fáeina kílómetra frá
landamærunum. var öllum óeinkennis-
klæddum farþegum skipað að fara af
lestinni. Éftir að Gladys hafði átt langt
samtal við einn af yfirmönnunum, sem
augsýnilega dáðist að hugrekki hennar