Fálkinn - 21.02.1966, Blaðsíða 32

® Talað mifli hjóna
Framh. af bls. 7.
arnir þvert um huga sér, af
þvi að smábarnið þarf alltaf
að hafa rétt fyrir sér, ef það
á að varðveita sitt veika
sjálfstraust. Þegar maður með
slíkri skapgerðarveilu neytir
víns, þarf ekki að sökum
að spyrja, hvaða blæ það set-
ur á heimilið. Hitt er annað
mál, að sé maðurinn sæmilega
vitiborinn, og unnt sé að fá
hann sjálfan til að sjá vankanta
sína, getur svo farið, að óþægi
krakkinn smávenjist af, og í
staðmn komi fullþroska maður.
k Að færa almanakið
til baka.
Það er hægt að færa klukk-
una til baka, og setja hana á
eitt í staðinn fyrir sex, en tim-
inn gengur ekki aftur á bak,
þrátt fyrir það. Það virðist
vera til fólk, sem langar til að
færa almanakið til baka um
nokkur ár. Og afleiðingin verð-
ur grátbrosleg tilraun til þess
að lifa á öðrum aldri en mað-
ur raunverulega er á. — Þetta
getur stundum orðið fólki of-
raun í heimilislífi. Æskuárin
þykja jafnan heillandi tími, og
ég hygg, að einn stéttarbróðir
minn hafi rétt fyrir sér, þegar
hann hélt því fram, að það
kostaði flest fólk álíka mikla
örðugleika að breytast úr ung-
um manni í fulltíða eins og úr
barni í æskumann.
Gerum ráð fyrir, að ung
stúlka trúlofist, þegar hún er
ennþá nærri þvi að vera á
gelgjuskeiði. Hún giftist og
eignast börn, eitt eða fleiri.
Skyldan kallar, og hún verð-
ur að segja skilið við „klíkuna"
sína, og gamlar vinkonur fjar-
lægjast, — og gamlir vinir.
Árin líða, og hin unga kona
tekur á öllu, sem hún á til.
Svo allt í einu, eftir nokkur
ár, verður breyting, stundum
fyrir áhrif samkvæmislífsins,
og konan gerir uppreisn, og
heimtar, að almanakið sé fært
til baka. Sé eiginmaðurinn á
svinuðum aldri, svo að þau geti
orðið samferða í samkvæmis-
lífinu, getur svo farið, að þau
sleppi beizlinu fram af sér og
heimilið verði útundan, eink-
um ef vínið er annars vegar.
Sé maðurinn annað hvort all-
miklu eldri eða minna gefinn
fyrir samkvæmislífið, má vel
vera, að konan fari að sækja
skemmtanir með vinstúlkum
sínum, og svo eiga þær kunn-
32 FÁLKINN
ingja, sem gaman er að um-
gangast, og áður en varir hef-
ur myndast eins konar keðju-
verkun ástalifsins, sem sannar-
lega á ekki að vera í neinni al-
vöru fyrst í stað, — en „hvenær
drepur maður mann, og hve-
nær drepur maður ekki mann?“
spurði Jón Hreggviðsson forð-
um.
Ég hef orðið var við, að sum-
ir halda, að únga fólkið eigi
meiri þátt í hjónaskilnuðum
heldur en eldri kynslóðin. Það
er sennilega rétt, að flest ung
hjón þurfi að ganga í gegn-
um eins konar hreinsunareld,
meðan þau eru að átta sig á
sinni nýju tilveru, en senni-
lega eru þau fleiri, hin rosknu
hjón, sem aldrei hafa orðið
fullorðin.
★ „í upphafi skyldi
endirinn skoða“.
Ung kona var að sækja
skilnaðarvottorð til prests, og
sagði um leið og hún kvaddi:
„Hver veit, nema ég eigi eftir
að koma til yðar og biðja yður
að gifta mig.“
Prestur svaraði: „Þá skulið
þér að minnsta kosti vera búin
að kynnast mannsefninu í
„over-alls“.
„Þakka yður fyrir. Ég skil
hvað þér eigið við,“ sagði kon-
an. Sennilega hefur presturinn
átt við, að ef hún gifti sig
aftur skyldi hún ekki aðeins
taka tillit til þess, hvernig
mannsefnið liti út í „fínu föt-
unum“, heldur vinnufötum
hinna virku daga.
Margt og mikið hefur verið
ritað um nauðsynlegan undir-
búning hjónabandsins. Hér í
höfuðstaðnum kynnist unga
fólkið helzt í skólum og á
skemmtisamkomum. Og sumir,
sem trúlofast undir þeim kring-
umstæðum, átta sig ekki á því
fyrr en um seinan, að i hjú-
skap og heimilislífi kemur
margt annað til greina heldur
en útlitið og dansinn og
skemmtilegheitin. Ungi maður-
inn, sem er flott og rausnar-
legur á veitingahúsinu, — get-
ur verið nógu aðlaðandi, en
þegar til þess kemur að fram-
fleyta fjölskyldu af lágum
launum, geta flottheitin orðið
full-varhugaverð. Og það á sér
stað, þótt furðulegt sé, að það
ætlar að reynast jafn erfitt fyr-
ir eiginkonuna að fá manninn
til að fara til vinnu á morgn-
ana og það var fyrir kærustuna
að koma honum heim af dans-
inum. — Áður fyrr var því
svo háttað, að minnsta kosti
i sveitum og kauptúnum, að
ung stúlka komst ekki hjá því
að vita, hvort ungi maðurinn
var „mannsefni“ í víðtækari
merkingu, og ef til vill hreifst
hún engu síður af því, að ungi
maðurinn var góður sláttumað-
ur, duglegur fiskimaður eða
verklaginn. Vinnan var sam-
ofin persónuleikanum, einn
hinn mikils.vefðasti dráttur
myndarinnar. Amerískur dóm-
ari kom fyrir mörgum árum
með þá kenningu, að það
væri nauðsynlegt, að hjóna-
efni hefðu allveruleg kynferðis-
leg kynni, áður en þau giftust,
til að vita, hvort þau ættu
saman. Hver sæmilega vitibor-
inn maður gat sagt sér sjálfur,
til hvers slíkt myndi leiða, og
mér er ekki grunlaust um, að
þessi vitringur hafi haft meiri
áhrif til ills og gjört meiri
skaða en almenningi er ljóst.
Af kynnum af þessu tagi staf-
ar verulegur hluti svonefndra
„vandræðagiftinga". Ég veit
raunar mörg dæmi þess, að
fólki hefur tekist að grund-
valla heimilislíf á gagnkvæm-
um drengskap og viðleitni til
að sjá barni sínu farborða sam-
eiginlega. En ég myndi samt
ekki ráðleggja neinum að
stofna til slíks hjúskapar þvert
á móti vilja sínum. Faðir óskil-
getins barns getur ekki veitt
því allt, sem faðir á í rauninni
að veita barni sínu, en hann
gerir barpinu ekkert fremur í
vil, með því að giftast móður
þess í fljótfærni og þvert um
hug sér. En hafi þau einu sinni
gifzt, myndi ég segja, að þau
legðu sameiginlega meira á
barnið en þau geta borið
ábyrgð á, ef þau skilja aftur
og svifta barnið heimilinu
að nýju, ef nokkurs annars
er kostur. — Ég myndi því
alveg hiklaust halda því fram,
að enda þótt kynlífið hafi
mikla þýðingu, þá sé hitt
margfalt þýðingarmeira, að
hjónaefnin hafi fengið tæki-
færi til að kynnast jafn ein-
földum eðliskostum og iðju-
semi, hreinlæti, reglusemi, sam-
vizkusemi í peningasökum,
bindindissemi, — því að það
eru áreiðanlega miklu fleiri,
sem eyðileggja heimili sitt
vegna skorts á þessum hlutum
heldur en vanþekkingu á kyn-
ferðismálum.
★ Það er nauinast
þú ert skemmtilegur
Prestur nokkur var einu
sinni á tali við mann, sem var
að missa konuna frá sér.
„Segðu mér eitt,“ sagði prest-
urinn. „Þegar þú varst að
draga þig eftir þessari stúlku,
áður en þið trúlofuðust, —
varstu þá ekki vanur að þvo
þér um hendurnar, áður en þú
settist til borðs með henni, —
eða varstu þá jafn óhreinn og
í dag?“ Manninum varð háif
felmt við. Hann sagði, að vinn-
an, sem hann hefði, væri þann-
ig, að hann óhreinkaðist stund-
um. Við því væri ekkert að
gera. En hann viðurkenndi. að
hann hugsaði minna um að
þrífa sig nú, heldur en forð-
um. — Það er til fólk, bæði
karlar og konur, sem hegða
sér í tilhugalífinu eins og það
væri að velta tunnu upp
brekku, og þegar komið er upp
á brúnina, vill það slappa af.
Það er hreinlátt, skapgott,
Framh. á bls. 34.