Fréttablaðið - 05.11.2009, Blaðsíða 40

5. NÓVEMBER 2009 FIMMTUDAGUR6 ● neyðarkall
Þúsundir landsmanna láta sig
ekki vanta í vöfflukaffi Slysa-
varnadeildar kvenna í Reykjavík
um borð í skólaskipinu Sæbjörgu
á hátíð hafsins og sjómannadag-
inn. Margir hafa velt því fyrir sér
hvaða starfsemi fari fram um borð
í skipinu sem er vel merkt Slysa-
varnafélaginu Landsbjörg en þar
er Slysavarnaskóli sjómanna til
húsa.
Nú eru tæp 25 ár síðan skól-
inn tók til starfa en markmið hans
eru að er að halda námskeið fyrir
starfandi og verðandi sjómenn um
öryggis- og björgunarmál og ann-
ast öryggis- og slysavarnafræðslu
fyrir nemendur í skipstjórnar- og
vélstjórnarnámi.
Þó 25 ár sé ekki langur tími þá
hefur starfsemi skólans mark-
að tímamót í öryggismálum sjó-
manna. Slysum hefur fækkað en á
síðasta ári fórst enginn atvinnusjó-
maður við störf sín en slíkt hafði
ekki gerst frá því skráningar hóf-
ust. Þennan góða árangur af starf-
seminni má fyrst og fremst þakka
sjómönnunum sjálfum sem hafa
tileinkað sér þá forvarnarþætti
sem lögð er mikil áhersla á. Ekki
má heldur gleyma þeim ótal aðil-
um sem hafa stutt starfsemi skól-
ans í gegnum árin sem og stjórn-
völdum. Starfsemi Slysavarna-
skólans er í margt frábrugðin
hefðbundnum skólum en hún fer
fram um borð í skipi sem gefur
nemandanum sömu tilfinningu og
ef hann væri í sinni daglegu vinnu
til sjós. Með skipi er einnig hægt
að ferðast með námskeiðin á hafn-
ir landsins og hefur núverandi
og fyrrverandi skólaskip skólans
komið inn á allar skipgengar hafn-
ir landsins til námskeiðahalds. Á
fimm ára fresti þurfa allir sjó-
menn að fara í endurmenntun í ör-
yggismálum og með símenntun á
þessu sviði horfum við fram á veg-
inn að sjómennsku verði ein örugg-
asta atvinnugrein landsins.
Mikið er um verklegar æfingar á námskeiðum Slysavarnaskóla sjómanna.
MYND/HILMAR SNORRASON
Skólastarf um borð í skipi
Óeigingjarnt starf björgunar-
sveita er vel þekkt, en hversu
umfangsmikið er þetta starf í
raun og veru?
Að meðaltali leysa björgunarsveit-
irnar um fjögur verkefni á hverj-
um degi eða um 1.400 verkefni á
ári. Reiknað hefur verið út að á
bak við hverja stund í útkalli eru
tólf stundir í annarri vinnu, svo
sem þjálfun, æfingum, fjáröflun
og viðhaldi tækja og búnaðar.
Þegar rætt er um fjölda útkalla
munar mestu um óveðursútköll
sem fylgja haust- og vetrarveðr-
um en ekki er óalgengt að sveit-
irnar sinni upp undir 100 verk-
efnum, bæði stórum sem smáum,
þegar þau ganga yfir landið.
Björgunarskip og bátar Slysa-
varnafélagsins Landsbjargar
sinna um 100 beiðnum um að-
stoð á hverju ári og björgunar-
sveitir sem staðsettar eru á há-
lendinu á sumrin tæplega 1.000.
Sú tala er þó ekki inni í fjölda
aðgerða. Einnig er mikið um að
björgunarsveitir séu kallaðar
út til að aðstoða ferðalanga sem
hafa fest bíla sína á fjallvegum
eða utan alfaraleiðar, sem og á
heiðum landsins að vetri til.
Leit að týndu fólki skipar einn-
ig stóran sess í starfi björgunar-
sveita. Leitaraðgerðir eru um 20
til 30 á hverju ári. Eðli þessara út-
kalla hefur breyst undanfarin ár
og fyrir því eru nokkrar ástæð-
ur. Ferðafólki sem kýs að ferð-
ast utan alfaraleiðar hefur fjölg-
að mikið, jafnvel þar sem er að
finna erfiðustu aðstæðurnar.
Hefur þessi þróun sett pressu á
björgunarsveitir þar sem meiri
líkur eru á að fólk lendi í aðstæð-
um sem það ræður ekki við auk
þess sem sveitirnar verða að vera
betur búnar en áður til að komast
allt það sem ferðalangar komast
og helst aðeins lengra. Betri fjar-
skipti hafa líka sín áhrif því fólk
getur kallað eftir hjálp þegar það
lendir í ógöngum og þá í flestum
tilfellum er það einnig með stað-
setningu sína á hreinu. Gerir það
björgunarsveitum auðveldara
fyrir að þurfa ekki að hefja björg-
unarstarfið á því að leita að fólk-
inu. Tölfræðin segir okkur að 75
prósent þeirra sem týndir eru
finnast innan tólf tíma og 50 pró-
sent innan þriggja tíma útkalli.
Þetta hefur orðið til þess að
leitaraðgerðum hefur fækkað
þrátt fyrir að fjöldi aðgerða hafi
aukist. Stórum leitaraðgerðum
hefur þó ekki fækkað og má segja
að það sé ein stór leit á hverju ári.
Þessar leitir standa oft í marga
daga og hafa stórar aðgerðir, eins
og leit að tveimur Þjóðverjunum í
Öræfajökli 2008, tekið yfir 10.000
vinnustundir. Fjölmargar leitar-
aðgerðir koma aldrei fyrir al-
menningssjónir, um þær er ekki
fjallað í fjölmiðlum og björgun-
arsveitarmenn tala ekki um þær
vegna aðstæðna hinna týndu.
Sem betur fer finnast langflest-
ir sem leitað er að heilir á húfi,
eða 76 prósent. Slasaðir eru um
níu prósent af týndum, tólf pró-
sent eru látnir og þrjú prósent
finnast aldrei eða utan eðlilegs
leitartíma.
Aðgerðir björgunarsveita
Sum fyrirtæki styðja Slysavarna-
félagið Landsbjörg með því að
leyfa fólki sem hjá þeim starf-
ar að taka þátt í aðgerðum. Eitt
þeirra er Arctic trucks. Þar er
Hallveig Andrésdóttir starfs-
mannastjóri.
„Stefna okkar hefur verið sú
að leyfa björgunarsveitarmönn-
um sem hér vinna að fara í út-
köll þegar þörfin er brýn. Hér
eru alltaf einhverjir úr þeirra
röðum enda samrýmist vinnan
hér vel áhugamáli þeirra því Arc-
tic trucks er þjónustufyrirtæki
sem vinnur að lausnum fyrir
fólk með áhuga á jeppum og
ferðalögum.“
Hallveig segir tvo reynda
björgunarsveitarmenn hjá Arctic
trucks eins og er, Baldur Gunnars-
son og Gísla Jónsson. „Baldur fór í
stóra leit nýlega en Gísli er á leið-
inni á Suðurskautslandið annað
árið í röð. Hann er þar á slóðum
sem aldrei hafa verið eknar fyrr
og reynsla hans úr björgunarsveit-
arstarfinu í að forðast sprung-
ur, finna leiðir og leysa vandamál
sem koma upp nýtist mjög vel í
þeim aðstæðum. Þannig að þetta
skilar sér allt.“ - gun
Reynslan nýtist í starfi
Starfsmannastjórinn Hallveig í Arctic trucks segir starfsmenn fá leyfi til að fara í
útköll þegar þörfin sé brýn. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Leit að týndu fólki er
mun meira byggð á
vísindum en flestir
gera sér grein fyrir.
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki