Vikan - 30.11.1961, Qupperneq 29

Úrsus með sína sveina.
Framhald af bls. 17.
Jósefsson liinn sterki, ritstjóri
Austra á SeySisfirði. l>að kom fyrir,
að þeir gengju berserksgang,
hengdu upp lögreglul)jóna og þess-
háttar. Það var nú vist oftast eitt-
hvað i sambandi við drykkju, en ég
stundaði lítt drykkjuslark.
— Heldurðu að menn séu eins
sterkir og þeir voru áður fyrr?
— Ojá, sterkir menn eru til enn.
Það reynir bara ekki eins mikið á
kraftana núna. Biddu við, ætli ég
hafi ekki skrifað eitthvað um róð-
urinn í dagbókina.
— Heldurðu dagbók?
— Já, síðan ég var strákur á
Tjörnesi.
Hann stóð upp og gekk fram,
hnarreistur eins og hann er vanur,
til þess að finna dagbókina. En
hann hafði ekki skrifað neitt um
róðurinn í hana. Það voru mest at-
hugasemdir um veðurfar, hitastig og
þessháttar.
— Hvernig var umhorfs á Sel-
fossi, þegar þú komst hingað?
— Þá var aðeins Tryggvaskáli,
gamla bankabyggingin eins og hún
var flutt vestan úr Búðardal og svo
Sigtún. Þá var Egill Thorarensen
byrjaður að verzla; liafði keypt af
tengdaföður sinum.
— Einkennilegt, að forlögin
skyldu ætla þér stað liér á bökkum
Ölfusár.
— Jamm, víst er svo. Ég hafði
verið syðra um skeið; rafveituþræll
og samvinnuskólakennari. Það var
auglýst staða hér í bankanum og
ég bjóst tæplega við því að verða
lengi, það var í janúar 1922.
-— Og þú varst gjaldkeri eins og
alþjóð á Suðurlandi veit.
—• Jú, ég varð gjaldkeri. Var við
kassann í 3ö ár og fjóra mánuði
betur. Hætti 1958.
— Hvernig kunnirðu því að vera
sífellt með peninga milli handa?
— Það vandist. Kosturinn við
starfið var sá, að maður kynntist
mörgum mönnum. Það höfðu flest-
ir l)ændur einhvjer viðskipti við
bankann.
— Þekkirðu alla bændur á Suður-
landi?
— Ekki segi ég það nú kannske,
en þeir eru nokkuð margir.
— Finnst þér, að þú hafir lent
á réttri hillu?
— Noh, ég veit ekki. Maður hefði
kannske efnazt betur á kaup-
mennsku eða einhverju öðru. Laun-
in voru alltaf lág í bankanum. Ég
var reyndar talsvert hneigður fyrir
búskap, en það fór út um þúfur,
þegar foreldrar mínir fluttust til
Akureyrar. Ég hef alltaf haft eitt-
hvert bú hér í Fagurgerði og meðan
krakkarnir voru ungir, hafði ég kýr.
Þá fékk ég slægjur frammi i engj-
um auk þess sem fékkst af túnblett-
inum.
— Hvað aðhefstu nú, þegar þú
ert hættur að telja peninga?
— Ég sit á friðarstóli hér í Fag-
urgerði og hjálpa oddvitanum slð-
degis. Þar fyrir utan skrifa ég ætt-
arskýrslur, til dæmis allar ættar-
skrár Selfossbyggja og það er all-
mikið verk, því þeir eru víða að
komnir. Á vetrum iðka ég gegning-
ar og hestamennsku en heyskap og
burtreiðar á sumnum, eða hvort
finnst þér Úthlíðingur að þetta sé
ekki allt nokkuð.
— Burtreiðar?
— Ójá, burtreiðar heita það hér.
Það er miklu betra orð en útreiðar.
Ég hafði sjö hross i túni í vetur sem
leið. Þeir þyrptust að mér, strák-
arnir, og það voru burtreiðar og
tamningar annan hvern dag úr því
komið var fram á útmánuði.
— Lestu mikið, Björn?
— Aðallega þessar skruddur, sem
ég safna úr.
— Ættfræðibækur?
— Já, það eru doðrantar miklir
og eigi við alþýðu skap. Björn sat
með dagbókina á hnjánum og fletti
í henni, næstum því annars hugar.
Allt í einu sagði hann:
— Hér hef ég skrifað í dagbókina
vísu eina ágæta eftir Kjartan nokk-
urn Jónsson, sem við köllum hirð-
skáld:
Hér er andinn ekki þurr
ekkert grand má kenna.
Crreitt um sanda Guðmundur
gandinn lætur renna.
Gott hjá hönum, finnst þér ekki?
— Jú, mér finnst lnin ágæt hjá
liönum. Er hún úr ferðalagi?
— Já, ég tel mig liafa ferðazt
mest allra bankamanna, þvi þeir
eru margir eigi hestfærir.
— Ferð þú með marga til reiðar
og ríður illa?
— Ónei, ég fer „rólega og með
góðri skipan“ eins og þeir sögðu
á Sturlungaöld. Þá fóru þeir stund-
um óskipulega og árangurinn varð
eftir því.
— Hefurðu aldrei óskað þess að
hafa verið uppi á Sturlungaöld og
riðið með alvæpni um héruð?
— Ojæja, skyldi það vera. Víst
hefi ég á stundum hugsað til þess
og hefði það verið ólíkt björgu-
legra.
— Hefur þú rakta ætt þína aftur
til garpa og göfugra víkinga?
— Nokkuð liefur mér orðið á-
gegnf um það að visu, en allir eiga
að geta rakið ættir sína aftur til
1703. Á þvisa ári var manntal en
þar fyrir framan þrýtur margar
heimildir. Þú hefur kannske tekið
eftir því, að Oddaverjar röktu ættir
sinar til Skjöldunga eða Danakon-
unga, en Ari fróði til Ynglinga í
Svíþjóð. Ég hygg, að þeir hafi
keppzt um það að gera ættir sinar
sem gjöfugastar og við þeim aðferð-
um er vissara að gjalda varhygð. En
það sýnir, að þeir hafa haft áhuga
fyrir ættfræði og að nokkru leyti
hefur þetta verið til þess að sanna,
að þeir væru eigi af illþýði komnir.
— Ég þarf víst varla að spyrja
að því, að þér finnst ættfræði heill-
andi verkefni.
Já, meðan maður heldur ráði og
rænu, þá kemst maður ekki frá ætt-
fræðinni og mun ég nú skrifa og
senda þér ættartölu þina allt til
Skjöldunga eður Ynglinga.
Að svo mæltu stóðum við upp og
gengum út í kvöldsólina, sem glamp-
aði á lygnunum i ánni upp við hólm-
ana og gyllti Búrfell og Kálfstindana
i norðri. Björn sýndi mér hríslurn-
ar meðfram heimreiðinni, sem vaxa
saman yfir höfði manns og framan
við nosturlega umgengin gripaliúsin
sagði liann mér deili á nágrönnum
sinum og fylgdi greinargóð ættar-
skýrsla hverjum. Þar kvaddi ég
garpinn af Tjörnesi, sem ætlaði að
verða sjóliðsforingi. Ef forlög eru
til, þá hafa þau verið honum hlið-
holl; Fagurgerði á bökkum Ölfusár
er hlýlegri samastaður en nokkur
stjórnpallur — jafnvel fyrir mann
sem vildi heldur hafa lifað á Sturl-
ungaöld.
Gísli Sigurðsson.
ILMA BÖKUNARVÖRUR
Tími kunningjaheimsókna og samkvæma er
hafinn. - Húsmæðurnar leggja sig fram með
að auðsýna sem mesta gestrisni. - Heima-
baksturinn er þar snarastur þáttur.
Bökunarvörur sem húsmæðurnar geta treyst
eru frumskilyrði fyrir góðum árangri.
Ilma lyftiduft, Ilma eggjagult og Ilma kökukrydd
verður fyrir valinu enda ber það af.
VIKAN 29