Vikan - 28.02.1963, Blaðsíða 32

£ BÚNAÐARBLAÐIÐ fljsíur bændum: Frásagnir af reynslu annarra bænda
við búskap, leiðbeiningar ráðunauta og visindamanna, erlendar nýj-
ungar, sem eiga við fslenzka staðhætti.
4) BÚNAÐARBLAÐIÐ er óháð stjórnmálum og stéttasamtökum.
£ BÚNAÐARBLAÐIÐ er ómyrkt í máli og hefur hag bændastéttarinnar
fyrir augum í skrifum sinum.
BÚNAÐARBLAÐIÐ kemur út 12 sinnum á ári. Áskriftargjald er aðeins
150,00 krónur á ári.
^ Sá, sem gerist áskrifandi að VIKUNNI, fær BÚNAÐARBLAÐIÐ ókeypis.
^ VIKAN kostar 250,00 krónur ársþriðjunslega.
ÁSKRIFTARSEÐILL
□ VIKAN □ BÚNAÐARBLAÐIÐ
Nafn: ....................................
Heimili: .................................
Sýsla: ...................................
□ Greið&ia fylgir.
□ Sendið póstkröfu.
VIKAN — Skipholti 33 — Pósthólf 149 — Reykjavik.
Eyjan sem gleymdist.
Framhald af Ms. 15.
og Súesskurðirnir voru byggðir.
Skipakomur til Tristan urðu sjald-
gæfari. Ár og dagar liðu á miUi
skipaferða og fátæktin hélt innreið
sína á eyjuna, sem byggði afkomu
sína á vöruskiptum.
Litill drengur, sem sat oftast á
klettunum við Tristan, kom venju-
lega fyrstur auga á skip, og var
það mikill gleðiatburður. HÆ
SKIP! HÆ SKIP! Allir, er þetta
hróp heyrðu, lögðu niður vinnu
sina. Hver hljóp sem betur gat úr
kofunum og kartöflugörðunum,
niður að ströndinni, að eina sand-
flæminu, er fyrir hendi var. Á
binni klettóttu Tristaney var eng-
in höfn. Þeir biðu eftirvæntingar-
fullir. Myndi skipið koma við hjá
þeim? Skip, sem sigldu fram hjá
án þess að koma við ullu sársauka
og eymd. Ef til vill liðu ár þangað
til að Tristan-búar fengu aftur
tækifæri til að sjá annað fólk og
fá brýnustu nauðsynjar. En ef þeir
32 “
heyrðu glamra i akkerisfestinni,
gullu við mikil fagnaðaróp.
Karlmennirnir flýttu sér i bátana
til að ná í vörubirgðirnar, og voru
milli vonar og ótta um, hvort hinn
langþráði póstur væri nú kominn.
Skipstjórarnir, sem höfðu mestu
samúð með eyjarskeggjum vegna
einmanalegs lifs þeirra, gerðu
ýmsar ráðstafanir til að birgja þá
sem bezt upp með nauðsynjum.
Skip, sem ekki sigldu aftur til eyj-
arinnar, leituðu uppi önnur skip,
sem áttu leið þar um, og báðu þau
fyrir nauðsynlegasta varninginn
til eyjarskeggja.
Amerískur skipstjóri, Shaw að
nafni, sem missti skip sitt við
Tristan, þegar mikið bjargleysi og
skortur var á eynni, dvaldi þar
með áhöfn sinni í 157 daga. Þeir
voru í hópi margra skipbrots-
manna, er var bjargað frá eynni,
meðan hún var og hét. Löskuð skip
á Suður-Atlantshafi tóku alltaf
stefnuna á „litla depilinn" á sjó-
kortinu. „Mér datt ekki í hug að
til væri hvítt fólk, sem væri svona
fátækt,“ sagði Shaw, þegar hann
kom heim aftur. „Það sprettur
mjög lítið hjá þeim, einstöku sinn-
um heppnast þeim að koma upp
fáeinum kartöflugrösum. Hungur-
dauði vofði yfir þeim, en þeir
deildu samt með okkur sinum litla
forða af arnarunga- og mörgæsa-
kjöti og eggjum.
Þingmaður einn, er las frásögn
Shaws, krafðist, fullur gremju,
bættrar meðferðar á minnstu eign
Brezku krúnunnar. Eftir það komu
herskip til Tristan með vissu
millibili með nauðsynjavörur.
Enska kirkjan stóð fyrir söfnun til
hjálpar þessu fátæka, einmana
fólki. Eyjarskeggjar komust stund-
um í hálfgerð vandræði út af sum-
um gjafapökkunum, er innihéldu
hluti eins og sólhlifar, baðföt og
því um líkt.
Meiri velmegun var i Tristan
kringum árið 1920, þegar ríkum
Bandaríkjamönnum fór að þykja
mikil skemmtun í því að fara i
hnattferðir. Dag einn kom skemmti-
ferðaskipið Asturias. Farþegarnir
kvökuðu hver i kapp við annan,
er þeir litu Tristan fyrst. „Hversu
dásamlega skelfilegt! Hversu dá-
samlega skelfilegt!“
„Guði sé lof,“ muldruðu eyja-
skeggjar! Þeir brugðu við skjótt
og reru til skipsins, og komu aft-
ur hlaðnir gjöfum. Eldspýtur, ull-
arábreiður, matur, gramófónar og
hljómplötur, silkikjólar og sokkar,
pípur og tóbak, fatnaður — jafn-
vel minka-kápa, hafði þeim verið
gefið. Einnig fengu þeir birgðir af
höfuðverkjartöflum, vegna þess að
skipin báru alltaf með sér kvef-
sóttarfaraldur. Annars komst lækn-
irinn á Asturias að þeirri niður-
stöðu, eftir að hafa rannsakað
nokkra Tristanbúa, að heilsa þeirra
væri merkilega góð, þrátt fyrir
mjög ófullkomna fæðu og lifnaðar-
hætti. Á ströndinni var gjöfunum
síðan skipt jaf-nt milli allra.
Nokkrar gamlar konur, sem
gengu svartklæddar og aleinar til
híbýla sinna, hafa sennilega minnzt
komu annars skips á sorgardegi
einum fyrir 40 árum. Það var á
drungalegum morgni, himinn var
þungbúinn. Úti fyrir strönd Tristans
lá vaggandi seglskip með sæbar-
in segl og ryðgaðar hliðar. Þungar
öldurnar gengu yfir það. „Þeir
þurfa sennilega á vistum að halda,
þarna úti,“ sagði Arthur Glass.
Hinir kinkuðu kolli til samþykkis.
Með glaðværum söng fóru 15
menn i bátana sína og höfðu með
sér vatnstunnur og ávexti. „Því
miður, félagi, þar sem þú ert
handlama, verður þú að vera eftir,“
kallaði einhver glaðlega til herða-
breiðs, ungs manns með reifaðan
handlegg. Hann varð eftir á strönd-
inni og horfði á bátinn berjast í
briminu. Stormurinn varð skyndi-
lega meiri. Hann þeytti upp kröpp-
um öldulögum, svo að báturinn
kastaðist æðislega til. Svo hvarf
hann allt í einu í þokunni. Klukku-
stundum saman stóðu særði mað-
urinn, tveir sjötugir öldungar og
konur og börn, í hnipri í rokinu á
ströndinni. Likin rak livert á fæt-
ur öðru. Enginn komst lífs af.
Karlmaðurinn eini, sem eftir
lifði, hafði siðareglur eyjunnar í
lieiðri. Hann var trúr sinni konu,
jafnvel þó hann væri umkringdur
af ekkjum og ungum stúlkum. Einni
konunni varð að orði: „Kölski
ráfar hér um á nóttunni, en á
morgnana snýr hann tómhentur
aftur til Heljar.“
Til allrar hamingju bar storm-
urinn, nokkrum árum seinna, tvo
italska skipbrotsmenn, Ropetto og
Laverello að nafni, á land í eynni.
Þeir kvæntust og settust að á
Tristan.
Samt ríkti meiri einmanaleiki á
eyjunni en nókkru sinni fyrr, og
næstu ár kortist íbúatalan niður í
40 manns, áður en börnin náðu
giftingaraldri.
Árið 1880, þegar að Tristanbúar
björguðu itölsku skipbrotsmönn-
um, sendi hinn þakkláti konungur
Ítalíu þeim 600 dollara að gjöf.
Þeim var tafarlaust skilað aftur,
VIKAN 9. tbL