Vikan - 28.02.1963, Blaðsíða 47

í fullri alvöru.
Framhald af hls. 2.
vá vera fyrir dyrum. En hér mun,
sem betur fer, vera um of mikla
svartsýni að ræða. Þetta mun allt
blessast og eftir nokluir ár verða
það ekki margir, sem nokkru sinni
voru mótfallnir jafn nauðsynlegri
og sjálfsagðri framkvæmd, en þá
verður líka dómur reynsluunar fall-
inn.
Mér finnst það ekki vera nein
tilviljun að það voru bændur lands-
ins, sem tóku höndum saman um
jafn mikilsverða framkvæmd og
Bændahöllin — Hótel Saga — er.
Forystumenn bænda eru lands-
þekktir dugnaðarmenn, sem af alúð
og þrautseigju hafa haldið á málum
stéttar sinnar, og oft átt í nokkrum
deilum, en alltaf munað eftir því,
sem mestu skiptir, hag þjóðar sinn-
ar. Verð á landbúnaðarafurðum þyk-
ir sumum hátt, en þeir ættu að ferð-
ast nokkuð um önnur lönd, og þá
komast þeir fijótt að þeirri niður-
stöðu, að hærra er verðið tiltölu-
lega víðast annars staðar.
Þessi greinarstúfur er ritaður til
þess, að þakka forystumönnum
bænda fyrir það, sém þeir eru að
gera fyrir framtíðina. Hótel Saga
mun verða minnisvarði um stórhug,
dugnað og framsýni. Það eru slikir
menn, sem gera garðinn frægan.
Formaður Búnaðarfélags íslands,
Þorsteinn Sigurðsson á Vatnsleysu,
Steingrímur Steinþórsson búnaðar-
málastjóri, Pétur Ottesen, Ólafur
Bjarnason í Brautarholti og Sæ-
mundur Friðriksson framkvæmda-
stjóri byggingarinnar, hafa manna
mest borið hita og þunga þessa
máls, að ógleymdum fjölda sam-
starfsmanna þeirra og félaga. Öll-
um þessum mönnum langar mig til
þess að þaltka fyrir stórlmg og fram-
sýni, það er gaman að eiga sllka
menn i forystu, okkur vantar þeirra
lika viðar í þjóðmálum vorum. Við
erum búnir að fá nóg af kotungs-
hætti í hugsun og framkvæmd.
Bændahöllin og Hótel Saga er glæsi-
legt vitni um nýja menn og nýja
tíma. ☆
Rergþóra skrifar.
Framhald af hls. 19.
Það eru margir sem ekki geta
gleymt og geta ekki byrjað á nýjan
leik. En svo eru aftur aðrir, sem
yfirstíga þá örðugleika. Það er ekki
fágætt, erlendis að minnsta kosti,
að prestar séu farnir að gifta lijón
aftur — hjón, sem vilja byrja aftur
á nýjum grundvelli. Þau líta svo á,
að gömlu loforðin séu svikin og vilja
gefa, og þiggja ný loforð.
En sumir svlkja aftur lijónabands-
heitin — þeir, sem lofa því að vera
trúir, en svíkja alitaf þá sem treysta
þeim — er þá nokkur önnur leið
en skilnaður? Fyrir fólk eins og
Halidóru er önnur leið — fyrir þá,
sem eru nógu sterkir til að halda
áfram i hjónabandinu. Halldóra veit
að maður hennar er veildundaður,
en hún veit lílca, að liann er bund-
inn henni sterkum böndum og á
erfitt með að lifa án hennar. Henni
finnst hjónabandið þess virði að
halda því áfram. Þrátt fyrir allt er
fjölskyldulíf þeirra hamingjusamt.
Honum þykir mjög vænt um börn-
in og þau eru ákaflega hrifin af
pabba sínum.
Það þarf ekki að vorkenna Hall-
dóru, en það er ástæða til að bera
mikla virðingu fyrir henni.
Hús og' húsbúnaður.
Framhald af bls. 11.
til að byggja á honum, þá höfum við
uppástungu um útlitið og skipulagið.
Þetta er lítið sumarhús í þjóðlegum
stíl, ekki ósvipað ísólfsskála Páls
ísólfssonar á Stokkseyri, þeim er
brann. Húsið er úr timbri og það
verður að teljast heppilegast að
mörgu leyti, því að víða er vont að
koma við steinsteypu þar sem sum-
arbústaðir eru byggðir. Vafalaust
stúlkurnar úr kvennabúrinu upp úr
dagblöðunum. Hann las aðeins frá-
sagnir af morðum, nauðgunum og
öðrum æsandi glæpum, og brýndi
stöðugt fyrir Innsta hringnum, að
veröldin fyrir utan væri full af
grimmd og syndum. Hann minnti
þær á, að þær ættu marga óvini,
og ef þessum óvinum tækist að eyði-
leggja sjöunda konungsríkið, mundu
þær standa einar og yfirgefnar og
svelta úti í hinni köldu veröld. Hann
lagði sérstaka áherzlu á það, að þær
mættu aldrei minnast á neitt, sem
fram færi innan Shiloh við aðra
fsraelsmenn, hvað þá við aðra.
Þegar Ben konungur vildi fara að
hátta og sendi stúlkurnar til her-
bergja sinna vissi engin þeirra, hver
ætti að sofa hjá honum þá nótt.
Stundum tók hann eina stúlku,
stundum tvær eða þrjár. Sjaldan var
sama stúlkan valin oftar en einu
væri betra að klæða þakið með járni
og raunar alveg nauðsynlegt því
timburþök eiga ekki fyrir sér langa
endingu í rigningunum hér á landi.
Þegar byggður er sumarbústaður er
nauðsynlegt að sjá svo um, að skjól
verði við húsið. Við þetta hús er það
leyst eins og sjá má: Þakið nær tals-
vert langt út fyrir gaflinn og þar
verða innbyggðar svalir eja hvað nú
á að kalla það. En allavega hlýtur
að vera skjólgott þar.
Iíonungur kvennabúrsins.
Framhald af bls. 29.
við að stjórna sívaxandi ríki sínu.
Hvort sem gerð vínsins var nú af
guðlegum uppruna eða ekki, inni-
hélt það alkohol og stúlkurnar urðu
drukknar af því. Hann naut þess að
sitja í þægilegu hásætinu með
nokkrar kornungar stúlkur í kring-
um sig og geta klappað þeim og
strokið öllum í einu. Margar þeirra
voru lærðar í þeirri list að þóknast
konungi sínum. T.avina Johnson
kunni t. d. að dani. huladans. Ben
keypti handa henni framandi föt og
borgaði danstímana fyrir hana, og
lét hana síðan skemmta sér — og
fleirum, því að hún kom fram og
dansaði í skemmtigarðinum og fór
í ferðalög með söfnuðinum, meðal
annars á heimssýninguna í Chicago.
Stundum las Ben hátt fyrir
sinni í viku. í mörg ár var Coy sonur
hans sendisveinn hans og var verk
hann að berja að dyrum hjá þeirri
útvöldu og fylgja henni til konungs-
íbúðarinnar.
Útaf þessu myndaðist vinsælt
orðatiltæki á börunum í Michigan.
Þannig fór fyrir Coy Purnell, sem
hafði verið alinn upp án þess að fá
nokkra menntun, að hann gekk af
ísraelstrúnni strax og hann var orð-
inn nógu gamall til að hugsa sjálf-
stætt. Hann fór úr nýlendunni,
klippti hárið og dó ungur maður
af ofdrykkju á hótelherbergi í Ben-
ton Harbor. En Ben konungur náði
háum aldri. Heimspekingarnir á
börunum ályktuðu þá sem svo, að
þetta væri sönnun þess, að kvenna-
far yrði engum að aldurtila, það
væru hlaupin á eftir konunum, sem
færu með menn.
Þrátt fyrir þetta veraldlega vafst-
ur, hafði Ben tíma til að sinna rit-
störfum. Hann gaf út nokkur trúar-
rit í viðbót og sá meira að segja um
grænmetismatreiðslubók, sem al-
múginn í söfnuðinum átti að nota,
til þess að matreiða þá einföldustu
fæðu, sem þeir höfðu leyfi til að
njóta.
Árið 1912 keypti Ben konungur
5000 ekrur á lítilli eyðieyju í Michig-
anvatni. Þar lét hann byggja sér
sumarbústað, þar sem herbergja-
skipan var mjög einkennilega fyrir-
komið og var húsið venjulega kallað
hringhúsið meðal fsraelsmanna. í
miðju var stórt kringlótt herbergi
með sjö dyrum, fyrir utan þær, sem
lágu út að veröndinni við ströndina.
Þetta var herbergi Bens, en allt í
kring voru sjö minni herbergi fyrir
stúlkurnar, og tók hvert þeirra fjór-
ar stúlkur. Indíánarnir kölluðu þetta
seinna kvennabúrshúsið.
Ben konungur hafði upphaflega
keypt landið sem viðarhöggsland.
En eftir því sem landið varð skóg-
lausara, lét hann setja þarna bænda-
býli á stofn og um það bil 30—40
ísraelsmenn bjuggu þarna. Nokkrar
byggingar voru reistar þama, þar
á meðal ein stór með grindum fyrir
gluggunum, og var hún notuð sem
fangelsi. En frá byrjun var High
eyjan nokkurs konar Siberia fsraels-
manna og aðeins þeir, sem á ein-
hvern hátt höfðu móðgað konunginn
voru látnir flytja þangað. Ben Pum-
ell datt líka það snjallræði í hug,
að láta flytja lík þeirra sem dóu
þangað, og losna þannig við fullyrð-
ingar um trúleysi þeirra eða óhlýðni.
Hann fékk mann, Harry Lewis, til
þess að grafa þá í ómerktar grafir
afsíðis á eyjunni. Veturnir þarna
voru mjög harðir og dauðsföll vegna
hungurs og kulda voru ekki óalgeng
í langyarandi hríðarbyljum og stöð-
ugum kulda á veturna. Það kom
nokkrum sinnum fyrir, að útlægir
ísraelsmenn reyndu að flýja á ó-
tryggum ís Michiganvatnsins og vissi
enginn um afdrif þeirra.
Þegar heimstyrjöldin brauzt út í
Evrópu, ákvað Ben konungur að
setja upp sérstaka sýningu til þess
að auka enn aðsókn að skemmti-
garðinum. Hann lét leikfangagerð
sína búa til nákvæmar eftirlíkingar
af enskum og þýzkum herskipum,
nógu stórum til að bera einn far-
þegá. Þau höfðu flest, sem herskip
voru útbúin með, svo sem stýri,
mótor og litlar fallbyssur.sem hægt
var að skjóta úr. Svo auglýsti hann
í Chicagoblöðunum mörgum vikum
fyrirfram, að á tilteknum sunnudegi
yrði háð sjóorrusta á vatninu í
skemmtigarðinum.
Þótt verð aðgöngumiðanna væri
hækkað þann dag, hafði aldrei ver-
ið önnur eins aðsókn að skemmti-
garðinum og strendur vatnsins voru
þéttskipaðar fólki. Þetta var áhrifa-
mikil sjón ■— tvö herskip með öll-
um útbúnaði háðu þarna grimmi-
lega orustu. Byssurnar skutu með
miklum hávaða, enda voru þær í
rauninni hlaðnar skotum, sem
sprungu þegar þau hittu eitthvað.
Skipin höfðu verið gerð skotheld,
svo að kúlurnar sköðuðu þau ekki.
En þá kom ófyrirsjáanlegt óhapp
fyrir. Skipin rákust á og annað
þeirra sökk samstundis og maðurinn
losnaði ekki úr skipinu og drukkn-
aði þarna í vatninu.
„Hvert er álit yðar á því, sem kom
fyrir í dag?“ spurði blaðamaður Ben
Purnell sama dag. „Fynnst yður,
að þér hafið haft rétt til að stofna
lífi eins af lærisveinum yðar í hættu,
aðeins til þess að geta haldið þessa
sýningu?“
„Bróðir", sagði Ben konungur al-
varlegur við hann, „ef þessi maður
VIKAN 9. tbl. — 47