Vikan - 11.03.1965, Blaðsíða 9

Fjölbreytt úrval Ijósmyndavara,
svo sem hinar heimsþekktu ZEISS
IKON myndavélar og sýninga-
vélar fyrir litskuggamyndir. Kvik-
myndavélar og sýningavélar frá
BELL & HOWELL.
I myrkraherbergið: Stækkarar,
þurrkarar, hnífar, bakkar, tank-
ar, tengur o. m. fl.
Ljósmyndapappír í öllum stærð-
um, þykktum, gerðum og gráð-
um frá hinu þekkta merki LF.ON-
AR.
FRAMKÖLLUN - KOPIERING
Skrifið — hringið.
Sent í póstkröfu.
fótö
11 GARÐASTRÆT! 6 \
núsíð
Sími 21556
GLEÐJIÐ VINI
YÐAR EIGINMENN
OG UNNUSTA
ELECTRA
STONES
SKYRTUHNAPPAR
og
BINDISKLEMMUR
MARGAR GERÐIR
ÖRUGGAR OG
VANDAÐAR
FESTINGAR
Hcrrabádin
Austurstræti 22
Vesturveri — Aðalstræti 6
Ondanfarandi áratugi liöfum við Islendingar byggt stein-
steypt iiús nær eingöngu með svo kölluðum vírmótum.
Galli vírmóta er að veggir verða uær alltaf misþykkir,
svo að mikla vinnu þarf til þess að rétta þó af á eftir
og meira efni fer í þá en nauðsynlegt er, auk þess fer
timbur mjög illa vegna neglinga og niðurrifs og uppistöður
entust illa, sem sagt sóun á efni og vinnu. Fyrir nokkrum ár-
um kom Agnar Breiðfjörð með bugmynd að nýrri gerð af
steypumótum, sem hann nefndi tengimót.
Uppistöður tengimótanna eru U-laga gerðar úr 2 mm þykku
járni galvaniseruðu. Miðbluti uppistaðanna er settur ílöngum
götum, sem tengistöngunum er krækt í. Hlutverk tengistang-
anna er í senn að balda jöfnu millibili uppistaðanna, balda
klæðningunni að uppistöðúnurti og að halda járnum á sínum
stað í veggjum, sem eru járnbundnir. Tengistöngin er gerð
úr 2 mm þvkku og 20 mm breiðu járni og fer lengd liennar
eftir þykkt veggjarins. Til að gegna þessu hlutverki eru á
henni skörð og liakar við báða enda. Veggir sem steyptir eru
í þessum mótum eru benir og sléttir og ef borðin eða flekarnir
eru liefiaðir þarf eklci að múrliúða. Með tengimótum bafa
verið byggð fjölmörg bús í Reykjavik og í öllum landsldutum,
allt frá einbýlishúsum, sem eigendur hafa sjálfir slegið upp,
til stærstu sambýlisliúsa, verksmiðjuliús, verzlunarbús, vöru-
geymslubús, bafnarker o. fl. Sérfræðingar bafa slcrifað um
tengimótin i íslenzk og erlend blöð og tímarit. í „Iðnaðarmál“
1—2 tbl. 1982 er ítarleg grein um tengimótin eftir Jón Brynj-
ólfsson verkfr. þar sem margir byggingamenn og verkfræð-
ingar lýsa ánægju sinni ineð þessa byggingaraðferð. I greininni
er talið að tengimótin spari 48% í efni miðað við vírmót og
33% í vinnu og hefur komið í ljós að þessar tölur
geta vel staðizt t. d. var á síðastliðnu sumri byggt
sambýlishús með tengimótum og liélt byggingarmeist-
arinn saman tímunum, sem fóru í uppslátt hússins.
Kom þá í ljós að heildartíminn var 1862 klst. en befði
átt að vci-a 4410 klst. samkvæmt uppmælingu. Við
verkið voru óvanir menn. Þó kom einnig fram mikill
sparnaður í múrbúðun og er i róði að sandspartla
eittbvað af húsinu. Byggingayfirvöld Reykjavíkurborg-
ar bafa leyft að tengimótaveggir megi vera 1 cm þynnri
en vírbundnir veggir. Allt er þelta lil sparnaðar og
getur numið liáuni uppbæðum. Trésmíðasveinar, sem
kynnzt liafa kostum tengimótanna luifa látið í ljós
ánægju sina með þau í félagsblaði sínu. Þeir segjast
vera óþreyttari að kveldi og verkið sé þriflegra. Efna-
liags- og Framfarastofnun Evrópu í París óskaði eftir
að fá að kynna tengimótin i tæknitímariti sínu, sem
skrifað er á mörgum tungumálum og cr tímaritið
nú komið út.
Fyrir fjórum árum var liér lialdin norræn ráðstefna
nm liúsnæðismál. Fengu liinir norrænu fulltrúar tæki-
færi til að kynnast þessari nýjung, urðu þeir lirifnir
af þesssari byggingaraðferð og bafa skrifað um tengi-
mótin í tímarit sín. Þegar þessir fulltrúar voru spurðir
um álit þeirra á vírmótum sögðu þeir að í fleslum
tilfellum væru þau ekki leyfð. Mun það vera vegna
þess að þau gliðna albnikið eins og fram kom í til-
raunum Atvinnudeildar Háskólans.
Verð stáluppistaðanna er kr. 48.00 pr. meter, sem
Islenzk steinsteyp
sem hlotið hafa
ennin
Vegna þess að tengimótin gliðna ckki, þarf ekki að rétta veggi af á eftir með
ákasti. Með góðum mótavið eða plötum er jafnvel hægt að sleppa alveg við múr-
húðun. Myndin er af verkamannabústöðum í Reykjavík, sem nú er verið að steypa
upp með skriðmótum.
er að sjálfsögðu dýrara en tréuppistöður, en ending
stáluppistaðanna er margföld á við tréð, og þegar búið
er að nota stáluppistöðurnar 5 sinnum liafa þær greitt
sig upp með sparnaði í efni og vinnu eins og fyrr
segir. Tengistögin, sem kemur i slað vírs, nagla og
málklossa auk þess sem hún lieldur styrktarjárnum
kostar kr. 3.00 stk. og er það sama verð og þegar
þau komu fyrst á markaðinn. Er það vegna aukinnar
framleiðslu og betri tækja. Fjórar tengistengur þarf
til að binda 1 fermeter.
I ráði er, ef fjármagn fæst, að koma á leigu á
tengimótum og gæti það létt undir með þeim sem
aðeins byggja einu sinni.
Að ofan:
Agnar Breiðfjörð, höfundur tengimótanna, ásamt
sýnishorni af uppistöðum og tengistykkjum. Að
ncðan er sýnt, hvernig tengin krækjast í uppi-
stöðujárnið. Hökin á tenginu eru fyrir sjálf
mótin og stcypustyrktarjárniö.
(ZX
g VIKAN 10. tbl.