Vikan - 11.03.1965, Blaðsíða 11

.

Þrándur Thoroddsen fór til
Lodz haustið 1959, eftir að hafa
fengið vilyrði hér heima hjá
Pólska sendiráðinu, um styrk til
að sækja heimsfrægan háskóla
þar í borg. Þrándur hafði lokið
stúdentsprófi hér heima og hafði
sökkt sér niðru í erfðafræði, þeg-
ar honum varð loks ljóst að hann
gat ekki lengur staðið á móti
þeirri ástríðu, sem hann hafði
strítt við lengi — að læra að taka
kvikmyndir. Erfðafræðin varð
því að bíða enn um stund.
Vilyrðið um skólavistina var
ekki sterkara en svo, að honum
fannst varla ástæða til að sökkva
sér niður í pólskuna, fyrr en
hann vissi nánar um hvort hann
fengi styrkinn.
Það kom semsé í ljós, að eng-
um vestantjaldsbúa hafði verið
veittur skólastyrkur þarna áður,
og það stóð í ráðamönnunum þar
í eina fimm mánuði að ákveða
að leggja í slíkt hættuspil.
En Þrándur tók sjensinn og fór
út. Þar voru raktar úr honum
garnirnar og harm spurður spjör-
unum úr (hvorttveggja í óbeinni
merkingu), þar til menn þóttust
nokkuð öruggir um að ástæðan
fyrir Umsókn Þrándar væri í
raun og veru áhugi fyrir náminu.
Þá fékk hann reynslutíma og
var „óreglulegur“ nemandi í skól-
anum næstu sex mánuðina. Eftir
þann tíma átti hann að sanna
áhugann með prófi.
Og það var á þessum reynslu-
tíma, sem Þrándur lenti í ævin-
týrinu með gleraugun. En það
fór allt vel, bæði ævintýrið og
prófið í skólanum, og það leið
ekki á löngu áður en hann var
kominn það vel niður í pólsk-
unni, að hann gat ferðazt um
landið á sumrum og haldið fyrir-
lestra um ísland.
Þá komst hann að því, að Pól-
verjar vita yfirleitt meira um
ísland en margar aðrar þjóðir.
Jafnvel meira en margir Danir,
en hjá þeim hafði hann verið um
tíma nokkru áður. Pólverjar eru
fróðleiksfúsir og vita margt, jafn-
vel þótt það sé enn til í bænda-
stétt að menn kunni hvorki að
lesa né skrifa, — og kæri sig lítið
um að bæta úr því. Hann minn-
ist þess t.d. að einu sinni þegar
hann var í fyrirlestrarferð, þá
kom hann í lítið sveitaþorp og
ætlaði auðvitað að halda þar fróð-
legan fyrirlestur og sýna myndir
af landi og þjóð. En hann komst
aldrei langt með prógrammið,
því bændurnir hópuðust strax í
kringum hann og kröfðust þess
að fá að vita hvað túnin hér
heima gæfu mikið af sér per
hektara, hvað mikið þyrfti að
bera á per hektara, hve mikið
mjólkurmagn fengist per kú,
o.s.frv.
„Þetta varð ómengaður búnað-
arþáttur," segir Þrándur.
„En gaztu þá svarað öllum
þessum spurningum?“
„Já, það var mesta furða. Ég
hafði verið mikið í sveit, og var
kunnugur þeim málum, svo ég
bjargaði mér þokkalega út úr
þessu.“
„Segðu mér eitthvað frá skól-
anum, sem þú vart á. Hvað heitir
hann, Þrándur?“
Framhald á bls. 37.
VIKAN 10. tbl.