Vikan - 24.06.1965, Blaðsíða 49

Einfaldur og léttur
sumarkjóll...
Framhald af bls. 46.
Merkiö greinilega, fyrir sniö-
saumum og saumförum með sníöa-
hjóli og hvítum kalkipappír, eöa
lykkjuþræöingu.
ÞræbiÖ kjólinn saman og geriö
nauösynlegar breytingar ef meö
þarf.
Saumiö sniðsauma og kjólinn
saman.
Jafniö saumförin og gangiö frd
þeim meö víxlsaumi (Zig-Zag)
saman eöa útflöttum.
SaumiÖ rennilás í baksauminn.
Sníöiö hálsmáls- og handvegs-
fóöur eftir hálsmáli og handveg-
um, eöa gang'iö frá meö skábönd-
um. StingiÖ aö lokum 3—4 mm.
frá brúnum til styrktar frá réttu.
Festið skraut úr efninu, framan
á kjólinn, sjá mynd. Þetta skraut
má einnig festa meö hálsmáls-
fóöri.
Gjarnan má sauma litla hyrnu
viö kjólinn úr munstruöum hluta
efnisins eins og sést á myndinn'i.
Hinum megin við
hljóðmúrinn
Framhald af bls. 27.
Fyrirlestrarnir gpngþ mikiö
til út á eitt: A8 skýra þær hætt-
ur, sem eru því samfara aS ferð-
ast i háloftunum. Og ég verð
að segja, að ég hef minni á-
huga fyrir háu flugi eftir en
áður, þvi þarna eru greinilega
mörg ljón á veginum.
Þegar ég var yngri og í flug-
deild i danska flotanum, var ég
settur í þrýstijöfnunarklefa, en
þar var aðeins tekið af okkur
súrefni, sem svaraði til 23—24
þúsund feta hæðar, en núna
vorum við settir í klefa þar sem
loftslagið svaraði til 43 þúsund
feta, en aðeins örstutta stund,
því án súrefnis hefur enginn
„nothæfa meðvitund“ (useful
consciousness) lengur en 12 sek.
i þeirri hæð. En á búningnum er
eins konar súrefnis „vasapeli",
og ef illa fer er súrefnisleiðslan
tekin af geyminum, sem venju-
lega er notaður, og sett á þenn-
an „vasapela“. Þetta verður til
dæmis að gera ef flugmaður
þarf að skjóta sér út.
Þegar þrýstingurinn fer af
klefanum í þessari hæð, fylltist
allt af gufu á augabragði, svo
ekki sér handa skil. Þetta er
töluvert áfall; á vissan hátt að-
kenning að losti. Við skulum
segja, að verið sé með 6—8 þús-
und feta þrýsting í klcfanum,
en svo skipt snögglega um, og
komið með loftþrýsting sem
svarar 30—40 þúsund fetum. Þá
pressast þegar i stað út það litla,
sem til er af lofti í lungunum,.
Það er ekki hægt að halda niðri
i sér andanum, það fer allt út.
Lungun súrefnislaus. Viðkom-
andi hefur fyrrgreindar 12 sek-
úndur — hámark — til að skipta
LILJLJU
LILJU
LILUU
LILJU BINDI
ERU BETRI
Fást í næstu búð
yfir á „vasapelann“, og þar af
fara tvær, þrjár sekúndur i
fyrstu viðbrögð. Svo er það, að
eftir að komið er mjög hátt, ber-
ast loftbólur í blóðinu upp í
heilaun, því í þeim loftþrýstingi
er hægt að sjóða egg við 37 gráðu
hita. Þá sýður sem sagt blóðið,
sé ekki notað auka súrefni, og
það þýðir ekki að anda þvi að
sér nema undir þrýstingi.
Jæja, eftir þessa tilraun vorum
við settir i þrýsting, sem svaraði
um 30 þúsund fetum, og þar var
aftur tekið af okkur súrefnið.
Þá vorum við látnir skrifa og
leysa verkefni. Við hlið mína
var maður, sem með súrefni lék
sér að því að reikna hvað sem
var, en þegar hann hafði verið
stutta stund í loftslagi, sem
svarar 30 þúsund feta hæð, gat
hann ekki lagt saman þrjá og
fjóra. líg horfði á hann færa
blýantinn upp á þrjá og aftur
niður á fjóra, en honum var
ómögulegt að fá út sjö. Hann
gerði þrjár tilraunir, en gat
aldrei komið þessum tölum sam-
an. Þá setti ég súrefnisgrímuna
á hann, því hann hafði tapað
dómgreindinni. Það er einn þátt-
urinn í áhrifum súrefnisleysis,
að mönnum finnst allt vera í
lagi og þeim líður svo dæma-
laust vel, svona eins og þeir
séu liálfir, og það er fyrsta hættu-
merkið.
Ýmislegt fleira kemur fram,
sem utanaðkomandi hefur ekki
hugsað út í. Til dæmis er nauð-
synlegt að fara i hreina súr-
efnisöndun, sem tekur klukku-
tíma, áður en farið er i svona
mikla liæð, til þess að losna við
köfnunarefni úr líkamanum, því
annars koma afskaplegar kvalir
í öll liðamót, aðallega þau
stærstu, þannig að engu líkara
er en sandur og jafnvel möl sé
í hverjum lið, auk þess sem ým-
is einkcnni súrefnisskorts gera
vart við sig, svo sem náladofi,
dofi í fótum, slæmur liósti og
siðan verkur fyrir brjósti, and-
köf, blinda, jafnvægisskynið
raskast og heyrnin hverfur. Að
lokum kemur svo sálarlegt lost,
sem oft lagast ekki öðruvisi en
með aðstoð sálfræðings.
Loks er svo nemandanum
kcnnt allt um það. iivernig eigi
að komast úr vélinni í þessari
hæð. Nú er flugmanninum alltaf
skotið út úr vélinni í neyðar-
tilfellum, með rakettuútbúnaði
i sætinu: það er að segja að þvi
er skotið upp úr vélinni, og að
sjálfsögðu fer maðurinn fyrst
í stað með stólnum niður, en
losnar siðar við hann á álcveð-
inn hátt og heldur áfram niður
og nýtur þá góðs af súrefninu í
pelanum, þar til komið er nið-
ur í 1500 metra hæð, en þá á
fallhlifin að opnast sjálfkrafa.
Og allt annað að fara eftir því.
f sambandi við þelta er mý-
margt, sem þarf að muna. og
þjálfun þarf að vera mikil i
sambandi við þessi öryggistæki,
þannig að það hvarflar að
manni, að ef fullt öryggi ætti að
vera fyrir flugfarþega í þessari
hæð, kostaði það svo mikinn
undirbúning, að engum dytti i
lnig að fara. Og svona tæki verð-
ur að sjálfsögðu að vera 100%
öruggt.
Nú, ýmislegt fleira mætti segja
þér frá þessu námskeiði. En eftir
á sá ég, að þetta var nauðsyn-
legt, því mér hefði liðið liálfu
verr, hefði ég ekki áður gengið
í gegn 'um það.
Svo kom að þvi að fara i sjálft
flugið. Það stóð til að fara frá
McGuire Air Force Base, sem er
rétt suðaustan við New York-
borg, en varð ekki af því, vegna
þess að þá um morguninn var
versta veður þar efra, en eitt-
hvað skárra í Dover Air Force
Base, og þangað flaug minn kol-
lega með mig á einni af þotum
tlugmálastjórnarinnar, N-l. Þá
var þar kominn liershöfðinginn
á McGuireflugstöðinni, sem er
yfirmaður loftvarnadeildar
bandariska flughersins á austur-
ströndinni, auðvitað á sinni
þotu, og tók á móti okkur. Næsta
klukkustund fór i það, að heima-
menn skýrðu frá varnarkerfi
flughersins, og fékk ég smá
tilsögn í meðferð sjálfrar vélar-
innar, sem ég átti að fljúga í.
Siðan var farið með mig i bún-
ingsdeild flugstöðvarinnar og
þar var ég færður úr öllu. Það
var bókstaflega tind af mér hver
einasta spjör, þar til ég var
kviknakinn, en að því lolcnu
var ég færður í sérstök nærföt
og svo allan galla, þar til flug-
búningurinn var kominn utan á
mig alveg komplett, náttúrlega
með fallhlíf og „survival kit“
(björgunarbagga). Það tók mest
af klukkutíma að klæða mig i,
máta súrefnisgrímu og fleira, þvi
allt verður að falla mjög vel
og vera þannig, að engin bilun
geti komið fram.
Og þá var loks komið að því
að fara í loftið. Við vorum tveir
flúgmáður og ég, nemaiidi. Ég
liafði að sjálfsögðu einnig stýri.
Flugmaðurinn byrjaði á að
segja mér, að ég yrði að rífa
vélina svo að segja beint upp.
Venjulega er farið með jöfnum
halla, og það hafa flestir séð,
en þarna verður að fara svo
bratt upp, að helzt líkist eld-
flaug. Annars verður hraðinn
svo mikill, að nefhjólið næst
ekki upp, en það lokast á móti
loftstraumnum.
Við fórum upp i 43 þúsund
vex þvottalögur
léttari uppþvottur
léttara skap
VIKAN 25. tbl.