Vikan - 18.08.1966, Side 14

I'jöldi fangavarða vaktar þrjá fanga,
sem nú cru eftir í Spandau fangels-
inu.
Síðasta
sameigin-
íega
fyrirtæki
stór-
veldarma
Spandau-fangelsið í Berlín getur
hýst sex hundruð fanga, en nú
sitja þar inni aðeins þrír hrör-
legir menn, sem tuttugu og fimm
hermenn gæta og njóta aðstoðar
fimmtíu borgaralegra starfs-
manna. Þetta eru heimsins dýr-
ustu fangar.
Rudof Hess, Baldur von Schir-
ach, Albert Speer — í eyrum
ungu kynslóðarinnar eru þeir að-
eins nöfn, sem tilheyra löngu lið-
inni fortíð. Og þó voru þeir einu
sinni meðal æðstu manna veld-
is, sem allur heimurinn óttaðist.
Við stríðsglæparéttarhöldin í
Niimberg voru þeir nazistafor-
ingjar, sem sekastir voru taldir,
dæmdir til dauða og hengdir. Sjö
aðrir hlutu mismunandi þunga
fangelsisdóma og voru sendir til
Spandau. Fjórir af þessum sjö
hafa nú verið látnir lausir.
Á þeim tuttugu árum, sem lið-
in eru frá lokum heimsstyrjald-
arinnar, hefur margt breytzt í
heiminum. Sigurvegararnir úr
stríðinu hafa háð sitt kalda stríð,
Þýzkaland er klofið í tvö ríki,
sem taka afstöðu sitt með hvor-
um aðila og múr skilur að Aust-
ur- og Vestur-Berlín. Aðeins tvö
fyrirtæki eru cnnþá rekin sam-
eiginlega af hernámsveldunum
fjórum. Annað er flugöryggismið-
Albert Speer er nú orðinn gamall
maður. Hann er hér í fangelsisgarðin-
um.
stöðin i Berlín. Hitt er Spandau-
fangelsið.
Bandaríkjamenn, Rússar, Bret-
ar og Frakkar standa til skiptis
vörð í fangelsinu, sem er í Vest-
ur-Berlín. Það er geysistór bygg-
ing, rammlega girt múrum og
allra hugsanlegra varúðarráðstaf-
ana er þar gætt, til að enginn
hnupli föngunum.
Af þeim stóð Rudolf Hess Hitl-
er næst, að minnsta kosti að nafni
til. Hann gerðist stuðningsmaður
Foringjans skömmu eftir að hann
hóf flokkstarfsemi sína og varð
síðar staðgengill hans sem flokks-
leiðtogi. Hann var ekkert gáfna-
ljós, en hundslega trúr Hitler.
Eftir að stríðið hófst, dró úr á-
Hitler og Albcrt Spcer, hervæðingarráðherra, meöan allt lék i lyndi.
hrifum Hess. Til þess að koma
sér á oddinn að nýju, flaug hann
til Bretlands, sem frægt er orðið,
til að fá Breta til að semja frið
við Þjóðverja. Þetta gerði hann
í algeru óleyfi Foringjans. sem
auðvitað lýsti frati á hann, og
enn síður datt Bretum í hug að
taka mark á honum. Hann var
þá þegar tekinn að geggjast og
hélt því áfram, og nú er varla
heil brú eftir í honum. Á nótt-
inni geltir hann eins og hundur
í klefa sínum. Hann er nú sjö-
tíu og eins árs.
Baldur von Schirach var æsku-
lýðsleiðtogi Hitlers og síðarsvæð-
isstjóri hans í Vín. Hann var
sagður heldur geðslegur piltur af
nazista að vera. Nú er hann fimm-
tíu og átta ára.
Albert Speer er merkastur þre-
menninganna. Hann er arkitekt
að menntun og komst sem slík-
ur í mikið álit hjá Hitler. í stríð-
inu var hann gerður að hervæð-
ingarráðherra og sýndi þá, að
hann hafði snilligáfu sem skipu-
leggjandi. Þótt seint væri, sá
Speer um síðir í hvaða ófæru
nazistar höfðu dregið Þýzkaland.
En þegar augu hans loksins opn-
uðust, var hann líka reiðubúinn
að taka afleiðingunum. í janúar
1945 sýndi hann þá dirfsku og
hreinskilni að tilkynna Hitler, að
liann áliti stríðið tapað. Foring-
inn lét sem hann heyrði ekki til
hans.
Þegar Hitler sannfærðist loks
sjálfur um að hann gæti ekki
unnið stríðið, ákvað hann að tor-
tíma þjóðinni ásamt sjálfum sér.
Iðnfyrirtæki, samgöngukerfi,
matvælabirgðir o.s.frv.; allt átti
Framhald á bls. 28.
14 VIKAN