Vikan - 13.11.1969, Blaðsíða 20

SIGURÐUR FÉ'KK stöðu í þjón-
ustu norska ríkisins, og síðar var
hann í fjögur ár sendiráðsfull-
trúi í Ameríku. Á þessum tíma
var samband milli Noregs og
Svíþjóðar og urðu oft árekstrar
milli Sigurðar og hinna sænsku
yfirboðara hans. Enda þótt hann
kynni góð skil á sænskri tungu,
skrifaði hann allar skýrslur sín-
ar á norsku, og voru þær síðan
undirritaðar og sendar til Stokk-
hólms. Ekki varð þetta til að
afla honum vinsælda þar.
Nokkru síðar var honum samt
boðið að ganga í þjónustu sænska
utanríkisráðuneytisins, en hann
hafnaði því. Honum var þá gef-
ið í skyn, að hann gæti ekki bú-
izt við að verða hækkaður í tign.
Sigurður lét sér þetta ekki lynda
og ákvað að segja upp stöðu
sinni og gerði það í árslok 1889.
Henrik Ibsen varð gramur yfir
þessum málalokum, átaldi son
sinn fyrir fljótræði, og ég hygg,
að þetta hafi verið í fyrsta sinn,
sem þeir feðgar urðu ósáttir. En
Sigurður lét ekki hlut sinn.
Hann hvarf heim til Kristian-
íu, en sat ekki aðgerðalaus. Hann
birti greinaflokk í Dagbladet og
sagði þar frá reynslu sinni sem
starfsmaður ríkjasambandsins.
Greinarnar vöktu mikla athygli,
enda skrifaðar af snerpu og
hreinskilni. Aldrei hafði fyrr
verið deilt svo harkalega á ríkja-
sambandið, og sérstaklega höfðu
Svíar ekki orðið fyrir slíkri mót-
stöðu af hálfu Norðmanna. Sendi-
herra Svía í Berlín, Lagerheim,
svaraði greinum Sigurðar og í
einni þeirra lýsti hann því yfir,
að Sigurður gæti vart verið með
fullu viti. Sigurður gaf sig
hvergi, heldur lýsti hinni óþol-
andi aðstöðu Norðmanna í ríkja-
sambandinu með slíkum rökum,
að Lagerheim var kveðinn í kút-
inn. Ef til vill hefur honum snú-
izt hugur, því að síðar urðu þeir
Sigurður mestu mátar.
Sigurður lét ekki hér við sitja.
Stuttu síðar skrifar hann enn
grein og ásakar landa sína fyrir
linkind og undirlægjuhátt gagn-
vart Svíum. Aldrei fyrr hafði
málstaður Noregs verið studdur
af slíkum myndugleik, og þetta
var í rauninni upphafið að sjálf-
stæðisbaráttu Norðmanna. Er
þessir atburðir gerðust var Sig-
urður þrítugur að aldri.
Þar sem ljóst var, að Sigurður
hugðist áfram heyja baráttu sína
á norskri grund, ákvað Henrik
Ibsen og kona hans að snúa nú
loks heim eftir 27 ára búsetu er-
lendis. Annars kunni Ibsen vel
við sig þar sem hann var. Heims-
frægð hans fór stöðugt vaxandi
og næst eigin verðleikum þakk-
aði hann Þýzkalandi hana.
Hertoginn af Meiningen hafði
stutt Ibsen með ráðum og dáð,
en hann var kunnur fyrir leik-
listaráhuga sinn. I lok ársins
1886 bauð hann Ibsen til dýrð-
legrar veizlu í Meiningen. Um
þá heimsókn segir Ibsen svo í
bréfi til konu sinnar:
„Ég skrifa þér fáeinar línur í
flýti. Ég kom til Wúrzburg
klukkan hálf tvö um nóttina, fór
þaðan á hádegi næsta dag og
kom síðan um fjögur leytið í
dag. Á járnbrautarstöðinni tók á
móti mér hirðmarskálkur í
skrautvagni og ók mér til hall-
arinnar, þar sem hertoginn og
frú hans tóku hjartanlega á mótí
mér. Þessi elskulegu hjón fylgdu
mér bæði til veglegrar íbúðar,
sem samanstóð af fjórum risa-
stórum íbúðum með öllum hugs-
anlegum þægindum. Sérstakur
hirðþjónn er hér til þénustu
reiðubúinn bara fyrir mig. Fleiri
gestir eru hér, til dæmis Lindau,
Voss og Hans Hopfen, en þeir
búa ekki nærri því eins ríkulega
og ég.
Klukkan fimm var kvöldverð-
ur framreiddur, Ernst prins
hafði komið frá Munchen með
annarri lest. Meðan setið var
undir borðum, sté í salinn öllum
að óvörum ungt par ferðaklætt.
Þetta var krónprinsinn og prins-
essan af Meiningen, og höfðu
þau komið frá Berlín gagngert
til að sjá sýninguna á Afturgöng-
unum. Þau settust til borðs með
okkur og prinsessan við hliðina
á mér. Hún talaði af hrifningu
um ferðalag sitt. Hún er sýnilega
vel gefin og ótrúlega vel heima
í nútímabókmenntum. Að borð-
haldinu loknu var leiksýning og
var sýnd þýðing Lindaus á ein-
hverju sænsku leikriti. Þetta var
ósköp venjuleg sýning og opin
fyrir hvern sem er. Sama er að
segja um leikritið Alexander eft-
ir Voss, sem sýnt verður annað
kvöld. í kvöld verður hins veg-
ar sýning á Afturgöngunum mín-
um, og er hún aðeins fyrir sér-
staklega valda boðsgesti.
Hér er mikið um höfðingja og
stórmenni úr öllum áttum, sér-
staklega þó frá Berlín. Eftir sýn-
inguna verður kvöldboð hér í
höllinni. Sýningin hefst klukkan
sex og þess vegna verður setzt
að snæðingi klukkan tvö. Mér
líður aldeilis stórkostlega. Hér er
andrúmsloftið eins frjálst og
óþvingað og hugsazt getur, og
hertoginn og frú hans eru sann-
arlega rausnarlegir gestgjafar. Á
þriðjudag fer ég aftur til Múnc-
hen....“
Afturgöngurnar höfðu fallið í
slæman jarðveg á Norðurlönd-
um. Menn hneyksluðust óskap-
lega á efninu. Henrik Ibsen var
rifinn niður í öllum blöðum.
Leikritið var hvergi sýnt og bók-
in seldist lítið. Þess vegna var
það mikil uppreisn fyrir hann,
að hertoginn af Meiningen skyldi
einmitt velja Afturgöngurnar til
sýningar í veizlunni góðu. Einn-
ig hafði hertoginn sæmt Ibsen
æðsta heiðursmerki lands síns.
Ibsen sagði sjálfur, að þetta hefði
glatt sig, ekki af hégómaskap,
heldur vegna hinna „heimsku-
legu villudóma á Norðurlönd-