Vikan - 15.01.1970, Blaðsíða 31

llllÍllll ¦ ''SÉÉiilii
heimsdeild Gestapo féll fyrir
kúlum sinna eigin manna í hlíð-
um Oneyjar þennan 14. dag maí-
mánaðar árið 1944.
í Brönnöysund í Nordland býr
friðsamur, hlédrægur fjölskyldu-
faðir, sem jafnframt er kennari
við framhaldsskólann og fram-
kvæmdastjóri í fataverzlun
staðarins. í hæsta máta friðsam-
ur maður, enda þótt hann sé
flokksstjóri í Sjölheimvernet í
KV-14. Hann er einn af fulltrú-
um verkamannaflokksins í bæj-
arstjórninni. Þessi látlausi ró-
lyndi maður með sitt sérstæða
góðlega bros og kímni minnir
frekar á lærðan prófessor heldur
en harðgeran andspyrnumann og
til Svíþjóðar og fór nokkrar
ferðir til Noregs í leynilegum er-
indagerðum. Að lokum hafnaði
hann í Englandi, þar sem hann
var útnefndur „etterretnings-
agent".
Árið 1943 var hann að finna á
Oneyju í Lureyjum við Helge-
landsströnd. Ásamt öðrum manni
kom hann sér fyrir í helli nokkr-
um, sem var í botni djúps gils í
StokksvíkurfjalU. Þaðan hafði
hann gott útsýni yfir skipaferðir
á Stigfirði. Þeir skrifuðu hjá sér
fjölda skipa og stærð, gerðu
skýrslur og sendu niðurstöður í
gegnum senditæki til Englands.
f tvo mánuði lágu þeir í þessum
helli, en Þjóðverjar fengu nasa-
þef af þessu. Dag einn í nóvem-
lega og skreið í áttina að gil-
barminum, æpandi eins væri
hann óðuf. John skaut aftur á
hann og hitti þrisvar. Hann hafði
áhuga á vélbyssunni hans og fór
því á eftir honum. Þjóðverjinn
öskraði af öllum kröftum, en
John tókst að ýta honum út fyr-
ir 70 metra háan gilbarminn. En
þessi herlögreglumaður var ekki
feigur, hann fostist í runna 10
metrum neðar, og í lok stríðsins
lá hann á sjúkrahúsi... á bata-
vegi.
Um 100 metrum neðar, hinum
megin gilsins, stóðu Þjóðverjar
hlið við hlið og horfðu undrandi
upp í loftið Öskrin í særða her-
lögreglumanninum höfðu gert
þeim heldur bilt við og þar að
auki veigruðu þeir sér við að
skjóta af ótta við að hitta sina
eigin menn. En þegar herlög-
reglumanninum var sparkað út
fyrir gilbarmian, hófst árásin.
Það virtist vera skotið af öllum
þeim skotvopnum, sem þeir
höfðu yfir að ráða.
John svaraði með skothríð úr
vélbyssu herlögieglumannsins og
hljóp síðan af stað. Hann hvarf í
Hér sltur Kristoffersen fyrir utan hellisskútann á Stoksvíkurfjalli á Oneyju.
þar sem hann hafðist við í fimm mánuði.
í baksýn sést eyjaklasinn (í átt að
Træna), þar sem Shetlands-Larsen
kom með Kristoffersen á bátnum
Vigra. Á víkinni fyrir utan tangann
lágu þýzku herskipin, sem létu skot-
hrfðina dynja yfir Krlstoffersen ... og
sina eigin menn.
einu vetfangi niður brattann hin-
um megin með kúlur fjandmann-
a(nna hvínandi yfir höfði sér.
Herskipin úti á víkinni hleyptu
af f allbyssum sínum, en John var
bara þakklátur fyrir það. Hann
vonaði meinfýsislega, að hann
gæti frekar sloppið undan þeim
einn heldur en fleiri hundruð
Þjóðverjar. Og hann hafði rétt
fyrir sér. Undirforingi í Þránd-
fréttamann, sem er þekktur fyrir
skerf þann, sem hann lagði af
mörkum í þágu fósturjarðarinnar
á styrjaldarárunum.
John Kristoffersen fæddist og
ólst upp á Röseyju í Lureyjum
við strönd Helgelands. Eflaust
má þakka það persónulegri þekk-
ingu hans á öllum staðháttum,
að hann komst lífs af í eltingar-
leikjum sínum við Þjóðverjana.
Á sínum yngri árum fór hann til
Oslo, þar sem hann vann í 5 ár
sem blaðamaður við Arbeider-
bladet. Hann tók framhaldsskóla-
og stúdentspróf á tveim árum.
Síðan kom stríðið og hann
íklæddist einkennisbúningi Guð-
brandsdalsdeildarinnar, fékk
prjónaða topphúfu og Madsens-
vélbyssu.
Hann fór í deild sjálfboðaliða,
en í henni voru náungar úr upp-
leystum deildum og aðrir, sem
vildu berjast. Deildin var hand-
tekin við Gausdal, herferðin var
á enda, en þó gátu Þjóðverjar
ekki aldeilis afskrifað þennan
Helgelandsbúa. Hann komst yfir
ber 1943 uppgötvuðu þeir tví-
menningarnir að eyjan var um-
kringd af þýzkum varðbátum. En
brezk Catalínaflugvél sótti þá, og
þeir gátu veifað til Þjóðverjanna,
þegar þeir flugu yfir þá við eyj-
una. En Kristoffersen ætlaði sér
aftur til Noregs, og í þetta sinn
ætlaði hann að vinna einsamall.
Shetlands-Larsen átti að flytja
hann yfir, en þá kom ofsaveður
á Norðursjónum og það var með
naumindum að þeir komust aftur
til Shetlands. Vélbáturinn, sem
nota átti siðasta spölinn, var
bundinn á þilfarið. Aðeins stefn-
ið var eftir af honum. Shetlands-
Larsen var svo sem ekkert sér-
lega ritfimur, og skýrsla hans
varð stutt og laggott Slæmt veð-
ur. Snerum við. Larsen.
Önnur tilraun, sem gerð var í
febrúar 1944 gekk betur. Shet-
lands-Larsen setti hann á land
við Lureyju með hraðbátnum
Vigra. Var það lengsta för Vigra
á styrjaldarárunum. Kristoffer-
sen kom sér fyrir á sama stað
Framhald á bls. 39.
s. tbi. VIKAN 31