Vikan - 15.01.1970, Blaðsíða 40
Rowentet
SJÁLFVIRK BRAUÐRIST
Djúpsuðupottur
M m VAÍur- {pÁCfJVv) & Co.
** Snorrabraut 44 - Slml 16242
Foreldrar Kristoffersens voru
handtekin eftir atburðinn á On-
eyju í maí 1944 og sátu inni til
loka stríðsins. Frú Kristoffersen
er áreiðanlega elzta konan, a.m.k.
í Noregi, sem hlotið héfur út-
nefninguna King's Recommenda-
tion for Brave Conduct.
Net Þjóðverjanna þéttist æ meir
um tvímenningana á fjallinu.
Með radiomiðun og aðstoð Rinn-
an-flokksins gátu þeir staðsett
þá. Rinnans-menn höfðu komizt
á sporið í Mo í Rana og fóru til
Lureyjar," þar sem þeir þóttust
vera heimavarnarmenn. En þeir
fóru mjög óviturlega og klaufa-
lega að. og Kristoffersen, sem
fékk vitneskju um þetta frá sam-
starfsmönnum sínum, sendi skila-
boð um málið til London. Þó að
þessir menn störfuðu í neðan-
jarðarhreyfingunni (sem hann
vissi ekki um), krafðist hann
þess, að þeim yrði snúið til baka.
Hann sendi skýrar upplýsingar
um það til London, að ef þeir
kæmu upp í fjallið, skyti hann
þá.
Klukkan fjögur að morgni
hins 14. maí árið 1944 vakti
Hilmar Kristoffersen og sagði
honum, að þýzk herskip væru að
nálgast eyjuna. Kristoffersen
áleit í fyrstu að það væru skip á
leið til Sandnesvatns, en þau
lágu oft fyrir utan eyjuna. En
um leið og hann horfði upp gilið
í gegnum sjónaukann sinn, sá
hann, að það úði og grúði af
þýzkum hermönnum. Hann
birgði sig í snatri upp með vopn
og skotfæri, klifraði upp bratt-
ann og faldi sig í lítilli sprungu.
Hann tugði símskeytalykilinn í
sundur og kyngdi honum; það
var heldur þurr máltíð. Hann
klippti af sér hárið, sem var orð-
ið sítt eftir fjalladvölina. Síðan
ataði hann andlitið í leðju.
Þegar Kristoffersen hafði
sparkað þýzka herlögreglumann-
inum fram af brúninni, lagði
hann þegar á flótta niður hlíðina
hinum megin. Þjóðverjarnir voru
alveg á hælum hans, og eftir
rrtjkla erfiðleika kom hann á
mýrlendi, þar sem honum tókst
að fela sig. Hann var í dökkblá-
um fötum af þeirri gerð, sem
liðsforingjar í sjóhernum klædd-
ust. Hann skreytti sig með eini-
kvistum, sem hann festi við
blússuna, og þannig skreið hann
yfir mýrlendið. Hann missti
skammbyssuna og varð að skríða
til baka um það bil 50 metra til
að ná í hana. Hann hafði þá misst
magasínið úr þýzku vélbyssunni.
Hann gróf hana því niður. Þjóð-
verjarnir þurftu ekkert að vita,
að hann hefði haft hana.
Hann varð að halda áfram og
kom nú að engi þar sem þýzkir
hermenn stóðu á verði með varð-
hund. Hann komst fram hjá þeim
með því að skríða á maganum
ofan í skurð nokkurn. Hann
nálgaðist húsið hjá Pleym léns-
manni, sem hafði flutt til On-
eyjar frá Mo í Rana. Hann kom
auga á börn í nágrenni hússins,
benti þeim að fara í burtu, og
það gerðu þau, án þess að koma
upp um hann. Hann læddist nið-
ur í brunninn, og þar hékk han-n
með aðeins nefið upp úr, þar til
frú Pleym kom til að sækja vatn.
Hjá henni fékk hann upplýs-
ingar um staðsetningu Þjóðverj-
anna á eyjunni. Hann hélt áfram,
þorði ekki að treysta á brúna,
hjá henni gátu verið varðmenn.
Hann óð á flæði yfir sundið á
milli Oneyjar og Lureyjar. Hann
læddist að Landbúnaðarskólan-
um á Lurey, þar sem hann ætlaði
að reyna að hitta Dundas skóla-
stjóra. Hann hitti hræddan strák-
ling rétt hjá bænum og komst að
því að Dundas var farinn í burtu.
Og það var svo sem ekkert skrýt-
ið, þó að strákurinn væri hrædd-
ur. Það var orðið hræðilegt að
sjá Kristoffersen, það blæddi úr
skrámum á höndum hans, hann
var rennblautur og allur ataður
for og leðju.
Klukkan var um tvö síðdegis
og hann hafði verið matarlaus
síðan í dögun. Drengurinn laum-
aðist með mat út til hans, án þess
að fólkið yrði þess vart. Hann
kom heldur ekki upp um hann,
þó að þýzkur varðmaður kæmi
inn um hliðið. Honum hafði verið
sagt að sýna hræðslu, og það
veittist honum auðvelt í þetta
sinn. Drengurinn gekk þríveg-
is kringum kirkjugarðinn, kast-
aði stígvélum Kristoffersehs í
sjóinn, en lánaði honum önnur í
staðinn. Ekki var þetta neitt
galdrabragð uppfundið í galdra-
bók, heldur aðeins gert til að
villa sýn. Hann fékk lánaðan
áttavita og hugðist leggja af stað
yfir 690 metra hátt Lureyjar-
fjallið í átt að bæ einum á norð-
austurströnd eyjarinnar. Þetta
var óslétt landslag og erfitt yfir-
ferðar, háir klettar og hamrar og
grýttar brekkur. En tilvalinn
staður fyrir mann á flótta.
Hann fékk mat á bænum, en
þegar Þjóðverjarnir nálguðust,
varð hann að leggja af stað.
Hann fann sér felustaði í fjall-
inu og bað ekki alveg fyrirhafn-
arlaust. Þann 17. maí faldi hann
sig undir stórum steini, magn-
þrota og sljór. Það var margra
stiga frost og sokkarnir frusu í
stígvélunum. Hann var orðinn
fárveikur. Dag nokkurn, þegar
farið var að rigna, tók það hann
20 mínútur að flytja svefnpok-
ann, sem hann hafði fengið lán-
aðan á bænum, aðeins 5 metra
leið að skúta einum.
Á sama tíma óðu Þjóðverjar
yfir alla eyjuna. óðir og hamstola
yfir að bráðin væri týnd. Þeir
stungu byssustingjunum inn í
hlöður og heystafla, svo að fólk
varð dauðskelkað. Maður nokkur
sem ekki s\araði nógu fljótt, fékk
kúlu í gegnum magann. Hann
hélt þó lífi. Að morgni 17. maí
gáfust Þjóðverjar upp á leitinni.
En þeir settu varðmenn út um
40 VIKAN 3 tbl-