Vikan - 26.02.1970, Blaðsíða 11

bárust til Danmerkur
skömmu eftir 1960, voru að-
eins nokkur þúsund forfalln-
ir eiturlyfjaneytendur í land-
inu. En sá hópur, sem nú
neytir eiturlyfja, er orðinn
margfalt stærri.
Könnun ráðuneytisins, sem
náði til 350.000 ungs fólks,
leiddi i ljós, að 20% þeirra
(70.000) hafði veirið boðin
eiturlyf, en 12% (42.000)
höfðu þegið þau og neytt
þeirra einu sinni eða oftar.
1% (3845) töldust reglulegir
eiturlyfjaneytendur. 3550
höfðu reynt 'jeða neytt oft
LSD, en 9800 höfðu reynt
amfetamín, preludin, morfin
og opíum. Ei turlyfj anevzla
ineðal ungs fólks fer stöðugt
vaxandi, og geta lögreglan og
harnaverndarnefnd bezt vitn-
að um það. Á fyrstu tíu mán-
uðum ársins 1968 hafði
Kaupmann ahaf narlögreglan
afskipti af jafnmörgum eit-
urlyfjamálum og þrjú árin
þar á undan samanlagt.
Miklu alvarlegra er eitur-
lyfjavandamálið orðið í
Bandaríkjunum. Það kom
hvað gleggst í ljós, þegar
fjölmennasta tónlistarhátið,
sem ungt fólk þar í landi hef-
ur efnt til, fór fram i ágúst-
mánuði síðastliðnum á Betli-
el-hæðum í New York. 400.
000 ungmenni voru þar sam-
an komin til þess að hlusta á
tónlist og hafa í frammi
kröfur um frið i heiminum.
Hvort tveggja var góðra
gjalda vert. En það sem gerði
þessa hátíð að óhugnanlegum
atburði, var almenn eitur-
lyfjaneyzla þátttakendanna.
Það hvíldu bókstaflega mari-
júana reykský yfir samkom-
unni. Einn stúdent komst svo
að orði, og voru engan veginn
taldar ýkjur, að það hefði
verið nóg að setjast niður og
anda að sér andrúmsloftinu
til þess að komast undir eit-
urlyfjaáhrif.
Aldrei fyrr hafði almenn-
ingur fengið jafn áþreifan-
lega sönnun fyrir útbreiðslu
eiturlyfja meðal ungs fólks í
landinu. Og eiturlyf eru jafn-
algeng orðin meðal unglinga
af öllum stéttum, jafnt háum
sem lágum, menntuðum sem
ómenntuðum. Sálfræðingur
við Columbíu-háskólann full-
yrðir, að meira en helming-
ÞETTA ERU EITURLYF
Alþjóða heilbrigðismálastofnunin,
WHO, skiptir eiturlyfjum i sex eftirfar-
andi flolcka:
• 1. Verkjastillandi lyf: Opíum,
morfin, petidin, heróín, ketogan og svo
framvegis. Opium er unnið úr fræblöð-
um opium-plöntunnar, sem ræktuð er
í Austurlöndum, bæði nær og fjær. Við
notkun þess koma fram mjög sterk
likamleg vöntunareinkenni, svo sem
andlegur og líkamlegur sljóleiki, svefn-
leysi, óöruggur gangur, hrollur, sviti,
uppköst, magaverkir og svo mætti lengi
telja. Morfín er áhrifamesta efnið i op-
íum. Það er nú frandeitt efnafræðilega,
sprautað undir húðina og hefur sömu
áhrif og opium. Heróín er einnig fram-
leitt efnafræðilega, með breytingu á
morfín-mólekúlinu. Það er enn hættu-
legra en morfín, selt sem hvítt duft
blandað með mjólkursykri. Það eyðir
. kvíða, en laðar fram i svipinn sjálfs-
traust og gott skap i staðinn. — Við
neyzlu allra lyfja í þessum flokki kem-
ur fram hin sigilda hryllingsmynd eit-
urlyfjaneyzlu.
• 2. Barbitursýrulyf eru þau lyf,
sem mest voru misnotuð þar til fyrir
2—3 árum. I þessum floklci eru líka
lyf, sem ekki innihalda barbitursýru,
t.d. doriden, meprobamat, kloral, bróm,
librium og valium og fleiri. Fyn-verandi
áfengissjúklingar leiðast oft út í of-
neyzlu lyfja í þessum flokki.
• 3. örvandi lyf (sentralstimuler-
andi): Amfetamin, preludin, ritalin og
menadit. Amfetamin eyðir um stundar-
sakir þreytutflfinningu. en sljóvgar and-
lega hæfileika, þegar til lengdar lætur
og framkallar einkenni, sem einnig
finnast hjá geðsjúklingum. Líkamleg
einkenni við misnotkrn amfetamíns eru
hjartsláttur, þvagteppa, sviti og lystar-
leysi. Preludin hefur svipuð áhrif og
amfetamín. Þessi tegund lyfja er mikið
vandamál víða um heim til dæmis í
Svíþjóð.
• 4. Kokain. Við neyzlu þess brotn-
ar sjúklingurinn niður bæði líkamlega
og andlega á mjög skömmum tíma.
• 5. Cannabis er sameiginlegt heiti
fyrir marijúana og hashish. Ofneyzla
þessara lyfja hefur breiðzt út eins og
farsótt landa í milli á örskömmum tíma
og er orðin geigvænlegt vandamál. Þau
eru bæði unnin úr hampi og innihalda
efnið cannabinol, en áhrif þess skapa
um stundarsakir létta stemningu, gott
skap, áhyggjuleysi og sjálfsánægju.
Marijúana er reykt i pipum eða sígar-
ettum, en hashis er í plötum eða kúl-
um og einnig reykt í pípum eða tuggið.
Þessi lyf eru hættuleg, ekki sizt vegna
þess að þau grípa oft fólk, sem er veikt
fyrir öðrum tegundum eiturlyfja, sem
það svo síðar byriar að neyta. Þar við
bætist, að þau eru oftast seld blönduð
ópíum af eiturlyfjasölum og eru þvi
stórhættuleg.
• 6. Ofskynjunarlyf: LSD, meskalin,
siliocybin. Efni þessi framkalla ástand
sem líkist geðveiki. Viman stendur i
6—8 klukkustundir og sá sem er undir
áhrifum getur sem hægast framið voða-
verk eins og t.d. morð. Efnið getur
breytt erfðaeiginleikum neytandans og
valdið því, að börn hans fæðast van-
sköpuð. Það var svissneskur læknir,
Albert Hofman, sem fyrstur bjó til lyf
af þessu tagi árið 1938. Lyfsins er neytt
i formi sykurmola og er svo sterkt, að
ekki þarf nema 0,000001 gramm af þvi
til að greinilegra áhrifa gæti. Ekkert lyf
sem þekkist hefur meiri andleg áhrif á
neytandann. öll skynjun fer úr skorð-
u.m, hljóð verða hærri, litlir sterkari og
rökrétt hugsun hverfur, en ofskynjanir
og órar ná tökum á huganum.
9-tbl- VIKAN 11