Vikan - 17.01.1974, Side 13

leikur. Heföi djöfullinn birzt hon-
um meö horn og klaufir og til-
heyrandi, heföi hann ekki veriö i
neinum vandræöum meö, hvaö
gera skyldi. En hugargráminn —
ismeygileg rödd huga hans, sem
sagöi ööru hverju: „Hvaö ertu aö
gera i þessari kápu og á þessum
staö, Gianfrancisco Baldi?”
betta síöarnefnda var verra
viöureignar.
Hann komist aö þvi af reynslu,
aö hann haföi gott af þvi aö hreyfa
sig úti viö. Þegar gráminn áöur-
nefndi settist sem fastast aö hon-
um kallaöi hann eftir vagninum
sinum og ók út I sveitina. En svo
skeði þaö einn dag, þegar hann ók
i litiö sveitaþorp handan viö hæö-
irnar viö Remo. baö var engum
aö kenna og allra sizt biskupnum
sjálfum. Hann gætti þess, engu aö
siöur en alls annars, aö hafa
góöan ekil og góöa hesta. En þeg-
ar langur og slánalegur strákur
þýtur um þvera götu, rétt fyrir
framan nefið á hestunum, getur
jafnvel færasti ekill ekki alltaf
komið i veg fyrir slys. Þaö heyrö-
ist óp og öskur og skruöningur.
Þar sem vagninn haföi fariö um,
engdist pilturinn á veginum.
Biskupinn var þvi úrræöabetri
sem meira lá við. Þegar hann
steig út úr vagninum urðu reiöi-
öskur múgsins aö auömýktarlegri
suðu.’ Hann greip piltinn sterkum
örmum og lagöi hann inn i vagn-
inn pg ók svo meö hann aftur til
Remo. A leiöinni mælti hann til
hans huggunarorðum, enda þótt
pilturinn væri of illa haldinn til
þess aö meta þessa náö. Þegar
komiö var til Remo, lét hann bera
piltinn upp I vinnumannsherbergi
og kalla á lækna. Siðan skipaöi
hann aö hreinsa vagninn.
Viö kvöldveröinn skýröi ritar-
inn frá atburöinum og allir lofuöu
gæzku biskupsins. Biskupinn
eyddi þvi tali vingjarnlega, en
reyndar fyrtist hann ofurlitið.
Hann haföi i rauninni ekki boriö
neinn velvildarhug til piltsins, en
hinsvegar gat hann ekki skilið
hann eftir liggjandi á veginum.
Eins og veröa vill, barst sagan
út um alla Remoborg næsta dag,
og fólkið vottaöi biskupnum mjög
hollustu sina, þegar hann gekk til
dómkirkjunnar. Biskupinn tók
hollustunni meö viröuleik, en
gremjan sat i honum eftir sem
áöur. Hann var þvi andvigur aö
halda sýningu á eigin dyggðum og
vantreysti auk þess hrifgjörnum
múgnum. En þaö var nú samt
skylda hans aö vitja piltsins og
þaö geröi hann llka.
Þveginn, greiddur og laus við
lúsina leit pilturinn ósköp alvana-
lega út, en þó sýndist hann dálitiö
eldri en biskupinn haföi haldiö.
Likami hans var grannur og hor-
aöur, en höfuöiö var vel lagaö og
augun stór og skær. Þau störðu á
biskupinn meö nokkrum ákafa,
og þaö svo miklum, aö biskupnum
datt snöggvast i hug, hvort piltur-
inn væri fábjáni. En ofurlltið
samtal viö hann sýndi, aö hann
væri meö fullu viti, en málfæriö
bara dálitið sveitalegt.
Hann hét Luigi og var mun-
aðarlaus, en bjargaöi sér eins og
bezt gekk. Á sumrin hirti hann
geitur, en á veturna var hann hjá
frænda sinum og frænku, sem
höföu krána og þau fæddu hann og
böröu. Hann var um það bil nitján
ára. Og nú gæti hann aldrei geng-
iö framar.
Svona stóö þá máliö, og biskup-
inn velti þvi vandlega fyrir sér.
Hvaö ætti hann aö gera viö strák-
inn? - -
— Luigi, sagði hann, — viltu
fara aftur i þorpiö þitt?
— Nei, nei, sagöi pilturinn. —
Það er ágætis þorp, en nú fæ ég
þar ekkert að gera, úr þvi að ég
get ekki hirt geiturnar. Auk þess
fæ ég betur aö éta I Remo — ég er
þegar búinn að fá hvitan ost tvis-
var. Hann smjattaöi. Málrómur-
inn var furöu sterkur og glaöleg-
ur, tók biskupinn eftir, sér til
mestu furöu.
— Gott og vel, sagöi biskupinn
þolinmóður. — Þú þarft ekki að
fara þangaö ef þú vilt það ekki.
Þú ert oröinn I vissum skilningi,
fóstursonur kirkjunnar, og væng-
ir hennar eru skjólgóðir. Hann
leit á fæturna á piltinum, sem
lágu máttlausir og hreyfingar-
lausir undir rúmfötunum og gegn
vilja sínum skynjaöi hann mun-
inn á farlama manni og full-
hraustum. — Þú gætir lært ein-
hverja hagnýta iön, sagöi hann
hugsi. — Það eru til margar iðnir
þar sem allt er gert með höndun-
um, svo sem iðn skósmiös,
skraddara eða körfugerðar-
manns.
Pilturinn hristi höfuðiö, glaður i
bragöi. — Æ, yðar herradómur,
sagöi hann. — það tekur svo lang-
an tima aö læra þessar iönir. Það
yröi ekki kostnaöarins viröi og
ekki annaö en vonbrigði fyrir
yöar herradóm.
— Kannski gæti minn herra-
dómur bezt dæmt um þaö, sagði
biskupinn dálitiö hvasst. Hann
hélt áfram aö hugsa um þetta,
sem pilturinn haföi sagt um hvita
ostinn — þaö hlaut að vera fátæk-
legt lif þar sem hvitur ostur var
slikt sælgæti. — En vér erum
sanngjarnir, sagöi hann. — Segöu
mér, hvað þú vilt vera.
— Betlari, sagöi pilturinn og
augun ljómuöu af fögnuði.
— Betlari! sagði biskupinn,
steinhissa og ofurlitið hneykslaö-
ur.
— Já, auðvitaö, sagöi pilturinn,
rétt eins og þetta væri eölilegasti
hlutur, sem hugsazt gæti. — 1 tlu
ár betlaði faðir minn á dóm-
kirkjutröppunum. Þaö var fyrir
tiö yöar herradóms, en hann var
ágætis betlari og meistari i sinni
grein. Aö visu varö hann fyrir
stöðugri áreitni og ofsóknum af
hendi hinnar heiöarlegu sam-
kundu betlara i Remo, þar sem
hann kom þangaö utanborgar-
maður. Þaö var það, sem varð
honum aö lokum aö falli, þvi að
þegar honum fór aö fara aftur,
fleygöu þeir honum i brunn, þar
sem hann fékk slæmt kvef, sem
varð honum aö bana. En meöan
hann var i fullu fjöri gat hann
betlað hverja tvo aöra af sér. Ef
yðar herradómur vildi leyfa mér
að sýna þetta fræga yfirliö hans,
þegar augun ranghvolfdust i
hausnum....
— Ekkert vildi ég slður sjá,
sagöi biskupinn meö hneykslun
og viöbjóöi, þvi aö honum fannst
þaö fáránlegt, að röskur ungur
maður, þó hann aldrei nema væri
farlama, skyldi ekki geta hugsaö
sér annaö Ilfsstarf en betl. — Auk
þess, sagði hann, — þá ofsóttu
þessir betlarar hann fööur þinn,
og þá ofsækja þeir auövitað þig
engu siður.
— Mig? sagði pilturinn og hló.
— Nei, undir eins og þeir vissu
alla málavöxtu mundu þeir ekki
þora aö snerta viö mér, — ekki
einu sinni hann Jósep Krókur. Ég
yröi betlari yöar herradóms —
betlarinn biskupsins1. Og friður og
ánægja breiddist um allt andlitið.
Biskupinn staröi á hann langa
stund þegjandi. — Öskar þú þess
arna? sagði hann og röddin var
þurrleg.
Já, það er þetta, sem ég
óska, sagði pilturinn og kinkaði
kolli.
— Verði það þá svo, andvarp-
aði biskupinn og gekk burt. En
þegar ekillinn hans kom næsta
morgun til að vitja fyrirskipana
var þaö rétt svo, aö hann gæti
stillt sig um að hella sér yfir
hann.
Biskupinn var ekki hrifinn af
betlurum. Hefði þetta ekki verið
kristileg liknarvenja, heföi hann
löngu verið búinn að reka þá af
dómkirkjutröppunum slnum. En
þaö gat hann ekki almennilega,
þar eö hann vissi, hvernig slikt
mundi mælast fyrir. Engu aö sið-
ur gætti hann þess, að þegar hann
ætti þar leið um, skyldi ölmusu-
stjórinn hans útdeila smáskild-
ingum til betlaranna, en sjálfur
gætti hann þess aö sjá þá sem
allra minnst eða finna af þeim
þefinn. Kveinin og bænirnar
þeirra, uppgerðarsár og and-
styggilegu tötrarnir — allt þetta
var honum kvalræði og and-
styggö.
En nú virtist hann sjálfur ætla
að fara að eignast sinn betlara.
Hann heföi getað litið á þetta sem
refsingu fyrir dramb sitt, en hann
var bara ekkert drambsamur, að
honum sjálfum fannst. Og heldur
ekki gat hann litið á slysiö sem
neitt annað en venjulegt slys.
Hefði hann viljandi látiö piltinn
troöast undir hrosshófunum... en
þaö, hafði hann bara ekki. Hann
var vinsæll, duglegur, einbeittur
og framavænlegur sonur kirkj-
unnar. En engu aö siöur varö
hann nú að eiga betlara — dag
hvern þurfti hann að sjá betlar-
ann sinn á dómkirkjutröppunum,
eins og lifandi ásökun, lifandi á-
sökun um leti og kæruleysi. Þetta
var ekkert stórvægilegt, en þaö
varpaði skugga á kvoldverðinn
hans og olli honum hjartasorgar.
En nú var hann sá maður sem
hann var, og setti þvi grimu fyrir
andlitiö. Hann ætlaöi aö færa
þetta i tal sjálfur, svo að það yrði
alkunna — aö minnsta kosti
mundi þaö bægja frá honum öll-
um aöblástri. Hann talaöi um
þetta viö ritara sinn, og ritarinn
var á sama máli, aö þetta væri
viðeigandi og kristileg hugmynd
hjá húsbónda hans^ en sjálfur
hafði biskupinn grun um, aö maö-
urinn hlægi aö sér svo lltiö bæri á.
Hann talaði um þetta viö aöra og
Framhald á bls. 14
3 . TBL. VIKAN 13