Vikan - 27.01.1977, Side 46

Eina úntKöiö
Sumita var að verða 26 ára og
ennþá ógift. Hún hafði æ ofan í æ
fallið á prófi, og hafði enga æðri
menntun — hið eina sem ^at
réttlætt það, að kona úr efnaðri
indverskri fjölskyldu fengi sér vinnu.
Eins og málin stóðu nú —
hafði hún þá um nokkuð að velja,
annað en ganga í hjónaband?
,,Þú færð heimsókn í dag.”
Sumita vissi, hvað móðir hennar
átti við, og fannst ekki ómaksins
vert að ansa. Bara enn einn faðir í
leit að kvonfangi fyrir son sinn,
kannski tilvonandi tengdafaðir.
Slikt gerðist nokkrum sinnum á ári.
,,Þú verður að fara að hafa þig
til.”
Hún fór inn í herbergið sitt, þó
henni væri það þvert um geð, og hóf
að búast fyrir móttökuna. Hún
klæddi sig i silki sari, málaði
andlitið og setti á sig alla þungu
skartgripina sina. Henni fannst hún
eins og söluvarningur i þessum
iburðarmiklu umbúðum, en hafði
hún um nokkuð að velja?
Hún stóð við gluggann og starði
út. Það hafði rignt undanfarið.
Loftið var rakt, og það barst ólykt
frá sorphaugunum. Eftir nokkra
daga átti hún 26 ára afmæli. Ennþá
ógift. Lifi sinu eyddi hún hér í þessu
stóra húsi, með átján herbergjum
og óteljandi gluggum og ráðríkri
móður.
Framan úr eldhúsi heyrðust
háværar raddir, móðir hennar var
að ávita matreiðslumanninn. Hún
hafði eitt og annað að athuga við
matreiðsluna í dag, og rödd hennar
barst um allt húsið.
,,Ert þú tilbúin?” Móðir hennar
stóð í dyrunum og horfði á hana æst
og uppvæg.
,,Já”, svaraði hún kuldalega.
Sumitu til mikils léttis fór móðir
hennar uftur og leyfði henni að vera
í friði.
Það var langt síðan hún hætti í
skólanum. Hún féll á sama prófinu
oftar en einu sinni. Þau fengu talið
hana á að gefast upp og vera heima,
þar til hún giftist. Ef hún hefði haft
heppnina með sér, hefði hún getað
verið konin í hjónaband fyrir
löngu, en hún var víst ekki nógu
álitleg. Hún þótti ekki hafa nógu
stór augu, og það versta var, að hún
var of mögur. Það hefði ekki komið
að sök, ef hún hefði verið drengur.
Bróðir hennar var ennþá magrari
en hún, en enginn hafði áhyggjur
af framtíð hans, eða hvort hann
myndi kvænast. Það skipti engu
máli, hvort hann kvæntist eða ekki.
Hvernig yrði lif hennar, ef hún
giftist ekki? Hver ætti að sjá fyrir
henni? Það var útilokað fyrir hana
að fá sér vinnu. Stúlkur í hennar
stétt fá sér aldrei vinnu, jafnvel
ekki þó þær hafi góða menntun.
Þær gifta sig alltaf fyrr eða siðar,
eins og systir hennar t.d., sem hafði
háskólamenntun.
,, Þarna koma þeir.
Hún heyrði rödd móðurinnar
utan úr garði. Henni leið illa og
hafði það á tilfinningunni, að hún
væri alltof mikið máluð og klunna-
leg i framgöngu. Skartgripimir
klingdu eins og bjöllur, þegar hún
rótaði sér. Hún leit i spegilinn og
mætti ókunnu andliti. Þetta gat
ekki verið hún.
„Komdu nú. Við skulum koma.”
Móðir hennar var nú komin aftur.
Móðir hennar fylgdi henni inn í
stofu til gestanna. Við hlið föður
hennar sátu tveir menn, annar á
fimmtugsaldri, hinn allmiklu eldri.
Sá eldri, maður með grannt andlit
og gleraugu í silfurumgerð og sem
hún taldi vera föður biðilsins ávarp-
aði hana og sagði: „Gjörðu svo vel
að setjast.”
Hún settist auðmjúk og hlýðin á
gólfteppi, sem þarna var lagt við
þetta tækifæri.
„Hvað heitir þú?”. Það var yngri
maðurinn sem spurði.
„Sumita,” svaraði hún skjálfandi
röddu.
„Viltu vera svo góð að skrifa
nafnið þitt hérna?” Þeir réttu henni
pappír og penna til að fullvissa sig
nú um, hvort hún kynni að lesa og
skrifa. Ekki þannig, að slík kunn-
átta kæmi henni að gagni i hjóna-
bandinu, en þeir kærðu sig samt
ekki um tengdadóttur, sem hvorki
kynni að lesa né skrifa.
„Getur þú lofað okkur að sjá hár
þitt slegið?” Það var maðurinn með
gleraugun, sem svo bað.
Hún fjarlægði spennuna með einu
handtaki og lét hárið falla niður
bakið. Hún vissi, að þeim myndi
þykja hár hennar fallegt, því það
var það eina, sem hún var hreykin
af. En þeir voru bara að fullvissa sig
um, að hún hefði ekki hárkollu.
„Getur þú búið til mat?”
Hún kinkaði kolli. Sá eldri
spurði, hvort hún kynni að
syngja. Án þess að svara tók hún
fram hljóðfæri og söng einn af
söngvum Tagores, rödd hennar var
ekki mikil, en þægileg. Þegar hún
lauk söngnum, brostu þeir lítillega i
viðurkenningarskyni. En hún vissi,
að hún fengi hvorki tima né tæki-
færi til að syngja að brúðkaupinu
loknu.
Það var mikið álag að sitja og
svara sífellt spurningum þeirra.
Hún beið síðustu spurninganna með
óþreyju. Kannski yrði annar þeirra
tengdafaðir hennar.
„Viltu vera svo góð að standa á
fætur og ganga fram og aftur fyrir
okkur?” Nú vildu þeir sjá, hvort
hún hefði ljótt göngulag eða væri
hölt.
Hún gekk fram og til baka á tepp-
inu og settist aftur full fyrirlitning-
ar. Var engin leið að komast frá
þessu?
Og svo kom loksins spurning,
sem hún hafði beðið eftir. „Hvað er
mikilvægast í hjónabandinu?”
Það hefði verið ókurteisi af henni
að svara hreint út, hún sagði
ekkert. Hún sat bara og starði niður
í gólfið, sem þýddi, að hún vissi
svarið.
„Annast eiginmann sinn og
þóknast foreldrum hans og ættingj
um.”svaraði faðir hennar í hennar
stað.
Loksins var samtalinu lokið, og
hún mátti fara.
Slíkur atburður átti sér stað með
jöfnu millibili. í hvert sinn varð hún
að búast upp á og reyna að hafa sem
best áhrif á væntanlegan tengda-
föður. Brúðgumann fengi hún ekki
að lita augum fyrr en á brúðkaups-
daginn. Að sjálfsögðu myndi faðir
hennar fara og líta á hann og ef til
vill koma heim með mynd af
honum. En það mikilvægasta var,
hvar foreldrum hans þætti um
hana, ekki hennar vilji.
Ekkert hefur ennþá gerst. Hún
hefur setið ótal sinnum frammi fyrir
eldri mönnum, sem hafa gleypt
hana með gráðugum augum frá
toppi til táar til að athuga hvort
hún félli þeim í geð. Fögur kona átti
að vera stóreyg, húðin ljós og hárið
sítt og glansandi. fram að þessu
hafði hún ekki fallið neinum í geð.
Hún var ekki viss um, að hún gæti
nokkurn tíma selt sig, þrátt fyrir
»riflegan heimanmund.
„Hvað fannst þér?” Móðir henn-
ar var komin til að vita, hvernig
dóttur hennar hefði fallið við gest-
ina. Hún átti engin hughreystingar-
orð henni til handa.
„Ekkert,” svaraði hún kæruleys-
islega.
„Farðu og taktu af þér skart-
gripina, þú getur ekki gengið um
með þá,” sagði móðir hennar
ströngum rómi.
„Eru þeir farnir?” spurði hún.
„Já, þeir eru farnir.” Móðir
hennar fór aftur. Sumita skildi, að
þeir hefðu hvorki sagt af eða á,
sennilega höfðu þeir lofað að skrifa.
Milli hennar og móður hennar var
ekki innilegt samband. Og vegna
siendurtekinna ósigra á hjóna-
bandsmarkaðinum var nú fullur
fjandskapur með þeim. Henni var
um kennt, að engum, sem kom til
að skoða hana, fannst hún nógu
álitleg. Hvers vegna var hún svona
mögur, hvers vegna hafði hún ekki
ávalar línur eins og systir hennar,
sem þegar var gift?
Hún gat ekki horfst í augu við
móður sina. Móðir hennar fjasaði sí
og æ um það sama, hvers vegna
hún gæti ekki gifst eins og allar
aðrar stúlkur? Hana langaði mest
til að gefa móður sinni utan undir,
láta hana vita i eitt skipti fyrir öll,
að hún ætti að láta hana í friði,
hætta að kvelja hana.
Sumarkvöldin voru löng og erfið,
eins og þung byrði. Langir dagar og
stöðugar rigningar höfðu niður-
drepandi áhrif á hana. Hún var
alltaf heima, gekk úr einu herberg-
inu í annað til að forðast móður
sína. Hún vildi forðast þrætur og
stöðugt nöldur.
Bara að hún gæti farið í burtu.
Meðan hún var yngri, var skólinn
athvarf hennar, en nú gat hún
ekkert farið. Vinkonur hennar voru
giftar, eða höfðu flutt, og hún var
búin að missa allt samband við þær.
Hún hafði aldrei eignast vin.
Einu piltarnir sem hún hitti voru
vinir bróður hennar. Einn þeirra var
hár, grannur og stríðnislegur, annar
dökkur og hafði næmt skopskyn,
hinir voru ósköp venjulegir piltar,