Vikan - 13.09.1979, Qupperneq 36

Hita- og reykskynjarar
og staðsetning þeirra
I Bandarikjunum og Svíþjóð
má segja, að aðvörunarkerfi
vegna eldhættu sé orðin eðlileg
ráðstöfun í nánast hverju húsi
vegna þess að kvikni í getur
eldurinn orðið óviðráðanlegur á
skammri stundu.
Þjóðir þessar nota i miklum
mæ!i timbur til húsbygginga og
getur það verið ein skýringanna
á því, hversu aðvörunarkerfin
eru algeng.
I nýbyggingum raðhúsa í
Danmörku og við endurnýjun
'eldra húsnæðis er oft notað
mikið af timbri til klæðninga á
veggjum og í loft. Ef farið er
eftir ákvörðun byggingasam-
þykkta um notkun óeldfimra
efna í hverju herbergi fyrir sig
— og ef þeim er komið fyrir á
réttan hátt, sem einnig á að vera,
geri maður það sjálfur — á
timburklæðning ekki að auka
eldhættu á heimilinu.
En mikið er notað af vegg-
fóðri og teppum, sem eru eldfim,
og um leið verða öryggiskröf-
urnar meiri. Því má búast við að
eldvarnarkerfi muni eiga
auknum vinsældum að fagna i
Danmörku og víðar innan tíðar.
Eldsvoðar verða oft um
nætur og aðvörunarkerfi ættu
því að geta minnkað slysatiðni
og fækkað dauðsföllum veru-
lega.
VON
VIKAN OG
NEYTENDA-
SAMTÖKIN
Hvernig eru aðvörunartæki?
Nokkrar gerðir af aðvörunar-
tækjum til nota á einkaheimil-
um eru til á markaðinum. Þau
skynja annaðhvort hita (hita-
aukningu) eða reyk.
Hitaskynjari skynjar breytingu
(aukningu) á hitastigi i nágrenni
við sig.
Tvær gerðir reykskynjara
eru til: Reykskynjarar með
jónískum hólfum og skynjarar
með Ijósnema (fotosellu).
í jónískum skynjurum er
geislavirkt efni, sem veldur því
að hluti af andrúmsloftinu inni í
skynjaranum er hlaðið raf-
magni. Veikur rafstraumur er
látinn leika um jónað andrúms-
loftið. Ef lofttegundir, sem
myndast við bruna, komast inn í
skynjarann verður rafstraum-
urinn of veikur og skynjarinn
lætur frá sér heyra.
Skynjarar með Ijósnema fara í
gang er geislarof verður á geisla
milli ljósnema þegar reykur
stígur upp.
Þessar gerðir skynjara er
bæði hægt að tengja við
rafmagn eða rafhlöður.
ísetningin er auðvitað einfaldari
þegar rafhlöður eru notaðar.
Aðvörunarkerfi, sem tengt er
rafmagni, á að vera tengt sjálf-
stætt, þ.e. ekki með öðrum raf-
tengingum i húsinu, og það
verður að fá fagmann til þess að
tengja það.
Aðvörunarkerfin geta verið
byggð upp á mismunandi hátt,
allt á einum stað, skynjari,
aðvörunarbjalla og orkugjafi
eða dreift kerfi, þar sem skynjar-
inn er t.d. í holinu, en aðvör-
unarbjallan í svefnherberginu.
Kostir og gallar
Helstu kostir reykskynjara
umfram hitaskynjara eru að
þeir eru næmari og láta því fyrr
frá sér heyra og gæta stærra
svæðis. Hitaskynjarar fara þá
fyrst í gang að hitastigið í nám-
unda við þá sjálfa sé orðið of
hátt.
Það getur hins vegar verið
ráðlegt að auka við öryggið með
því að setja hitaskynjara í t.d.
eldhús eða í stofu þar sem er
eldstæði eða viðarkyntur ofn.
Reykskynjararnir eru það
viðkvæmir, að þeir geta gefið frá
sér falska viðvörun við minnsta
frávik, t.d. ós frá kerti, reyk frá
steikingu o.þ.h.
Staðsetning reykskynjara
I þessu einnar hæðar húsi er
skynjara með innbyggðri
aðvörunarbjöllu, komið fyrir á
ganginum milli herbergja og
stofa. Það ætti því að vera
mögulegt að heyra aðvörunar-
hringingu úr báðum endum
hússins. Ef settir eru upp fleiri
reykskynjarar, en eftir sem áður
aðeins ein aðvörunarbjalla
notuð, á að setja hann í nám-
unda við svefnherbergin. Það
veitir aukið öryggi.
I fjölhæða húsum á að koma
skynjurunum fyrir í efsta og
neðsta hluta stigagangs, svo að
aðvörun um reyk á leið upp
berist örugglega.
Sé bæði kjallari og háaloft
36 Vikan 37. tbl.