Vikan - 03.04.1980, Qupperneq 7

sprautur, bólusetningar og sjúkrahúsvist
stafar. Er þessi hræðsla t.d. tákn fyrir
óöryggi, aðskilnaðarkvíða frá
foreldrunum, einhvern sjúkdóm, sárs-
aukann sem slíkan eða hræðslu við að
eitthvað gerist með líkamann? Eða er
þessi hræðsla ef til vill tilkomin vegna
þess að það er leyfilegt að vera hræddur
við sprautur en að búið er að innræta
börnum að hafa hemil á hræðslu i
mörgum öðrum tilvikum?
Hver svo sem orsök þessarar hræðslu
kann að vera er það fullvist að
rannsóknir á sjúkrahúsaleikjum barna
hafa leitt í Ijós að börn halda oft að bólu-
setning sé hegning fyrir að þau hafi
verið óþæg eða óhlýðin. Þau skynja
sprautur gjarnan sem grimmdarlega árás
frá einhverjum sem er þeim yfirsterkari
og sem tákn fyrir ofbeldi. Börn líkja
sprautum gjarnan við byssur, hnifa og
sprengjur.
Það er sérlega mikilvægt að reyna að
hjálpa börnum á forskólaaldri, þ.e. 2-5
ára börnum, með sjúkrahúshræðslu.
Börn á þeim aldri eiga mjög erfitt
með að orða hræðslu þar sem vitsmuna-
legur þroski er ekki nægur. Þau geta því
ekki fengið útrás fyrir hræðslu með því
að tala.
Stærri böm eiga auðveldara með að
þola hræðslu og einnig auðveldara með
að taka á móti upplýsingum, til að undir-
búa sig fyrir aðstæður eins og sjúkrahús-
heimsókn. Stærri börn eiga einnig
auðveldara með að fá útrás með því að
tala um hlutina.
Að hjálpa börnum að yfir-
vinna hræðslu
Nefnd hafa verið nokkur atriði til að
hjálpa börnum til að yfirvinna hræðslu
þegar sjúkrahús, læknar og tannlæknar
eru annars vegar.
1. Segja barninu sannleikann.
Segja barninu frá þvi sem á að gerast
og reyna ekki að sannfæra það um að
t.d. bólusetning valdi ekki sársauka.
2. Láta barnið fá leikföng.
Það sem börn geta ekki látið í Ijós með
orðum geta þau iðulega látið í Ijós með
leik, t.d. læknisleik og með því að lita og
mála. Þetta á sérstaklega við börn á
forskólaaldri sem þurfa að fá útrás fyrir
tilfinningar í leik.
3. Barnið þarf tíma.
Barnið þarf bæði vissan tíma til undir-
búnings og einnig tíma eftir
heimsóknina til að fá útrás fyrir
hræðslu. Neikvæð viðbrögð þurfa að
koma fram, og oft geta einfaldir hlutir
eins og t.d. það að barnið fær að eiga
sprautu, sem það getur leikið sér að,
hjálpað því til að skynja eigin hræðslu.
4. Vera hjá barninu.
Reynslan hefur sýnt að betri árangur
næst í meðferð ef foreldrar eru með
barninu á sjúkrahúsinu. Þetta á þó sér-
staklega við um lítil börn þar sem þau
eru langhræddust um að verða yfirgefin.
5. Starfsfólk á að gefa barni upplýsingar.
Ef starfsfólk spítala talar um barnið
við foreldrana án þess að tala beint til
barnsins sjálfs getur það aukið á hræðslu
og vanmáttarkennd barnsins. Starfsfólk
ætti i flestum tilvikum að snúa sér
beint til barnsins, útskýra fyrir þvi hvað
á að gerast og tala við það á meðan
athöfnin stendur yfir. Það beinir athygli
barnsins gjarnan yfir á aðra hluti og
barnið gleymir hræðslunni.
6. Sýna barninu skilning.
Barn ætti að eiga rétt á því að sýna
hræðslu og að aðrir viðurkenni að
hræðsla er og getur verið eðlileg. Þegar
reynt er að sannfæra barn um hvað það
sé duglegt þegar það skynjar sjálft að
það sé mjög hrætt. ber það iðulega lítinn
árangur. Það hjálpar barninu meira i
slíkum tilvikum að fullorðnir sýni að
þeir skilji hræðslu barnsins. 1 myndum
sem börn hafa teiknað af starfsfólki
sjúkrahúsa hefur komið í Ijós að barn
misskilur oft bros eða hlátur starfsfólks
þegar það er sjálft hrætt. Bros sem er vel
meint og vingjamlegt skynja börn
gjarnan eins og verið sé að sýna þeim
fyrirlitningu. Hræðslu er ekki hægt að
útiloka með því að brosa, og því er betra
að fullorðnir viðurkenni hana fremur en
afneiti.
DINNI & DINNI
V
Hí, hí, hvar fékkstu svona
lekkera peysu, Geitskeggur? y
Ha, ha, hal
Ef þú gerir grin afl
henni, þá segi ég
mömmu. Hún
prjónafli hana.
Hypjaðu þig svo.
14. tbl. Vikan 7