Vikan - 03.02.1983, Blaðsíða 15

Fjölskyldumál
sem hann hefði átt að geta gert
betur á lífsleiöinni.
Hann býst við því versta frá
öðrum og veröur því sérstaklega
næmur fyrir viðbrögðum annarra.
Hann túlkar oft orö og gerðir
þeirra á versta veg. Honum finnst
hann ýmist finna fyrir andúð eða
að aðrir vilji alls ekkert með sig
hafa.
Áhrífá fjö!-
skylduna
Þaö getur verið mjög erfitt að
vera í fjölskyldu þar sem
þunglyndi ríkir og ljóst er aö
innbyröis samband fjölskyldu-
meðlima er undir miklum
áhrifum af líðan þess þunglynda.
Svartsýni og vanmáttarkennd
einkenna samband þess
þunglynda við vini og ættingja.
Það er honum tamt að vera bitur
og fjandsamur úti í aðra af því
hann býst ekki við neinu góðu
sjálfur. Þetta getur komið fram í
tillitsleysi við þá nánustu og oftast
gerir hann miklar kröfur til
þeirra. Vinir og kunningjar mis-
skilja oft þessi viðbrögð og halda
aö sá þunglyndi vilji ekkert meö
þá hafa. Þeir eiga því til að forðast
að heimsækja hann, en sá þung-
lyndi tekur þessi viðbrögö sem
sönnunþess aðþeirviljiekkihafa
neitt með hann aö gera lengur.
Ættingjar og vinir fá oft sektar-
kennd þegar þeir reiðast eða gera
kröfur til þess sem þunglyndur er
því þeir finna svo vel vanlíðan
hans og vanmátt. Þeir reyna því
að sitja á sér, enda er mjög
algengt að fjölskyldan einangrist
með honum.
Alltásér
orsakir
Þeir sem þunglyndir verða á
fullorðinsárum hafa oft þjáðst af
minnimáttarkennd frá barnæsku.
Oft hafa þeir orðið fyrir áföllum í
bernsku. Sem dæmi um slík áföll
má nefna langvarandi aðskilnað
frá foreldrum.
Þrátt fyrir velgengni á
fullorðinsárum í námi og starfi
vex sjálfstraust ekki að sama
skapi. Tilfinningin að vera minni
máttar hverfur ekki og efasemdir
um eigið ágæti eru yfirgnæfandi.
„Eghefðigetaðgertþetta betur.”
„Fólk gerir sér ekki grein fyrir
hvaðþetta er lítils virði.” Sá sem
ekki hefur trú á sjálfum sér
verður mjög háður því hvað
öðrum finnst um hann. Hann á
erfitt með að treysta því að hann
geti verið öðrum mikils virði og
þarf stöðugt að láta sína nánustu
sannfæra sig um ást þeirra og
umhyggju.
Meðferð við
þunglyndi
Allt sem maðurinn upplifir
geymist í huga hans. Þetta hefur
lengi veriö vitað en nú hafa nýj-
ustu rannsóknir á tilraunastofum
sýnt það á ótvíræðan hátt. Þetta er
þó manninum sjálfum ómeðvitað í
daglegu lífi og hann getur sjaldn-
ast kallað fram minningar eftir
eigin geðþótta. Oftast eru það ytri
atburðir sem vekja minningar og
gamlar tilfinningar aftur til
lífsins.
Sá sem verður þunglyndur á
fullorðinsárum fær oft sitt fyrsta
þunglyndiskast þegar hann verður
fyrir áfalli. Afallið þarf ekki að
vera mikiö í sjálfu sér en það líkist
gjarnan öðrum sem hann varö
fyrir á æskuárum. Hann finnur til
smæðar sinnar á sama hátt og þá
en er sér sjaldnast meðvitandi um
af hverju.
Sálfræöileg meöferð við þung-
lyndi getur tekið langan tíma.
Markmið með slíkri meðferð er
ekki aðeins að gera einstaklinginn
virkan aftur heldur að honum
veröi ljósar orsakir
þunglyndisins. Það getur verið
erfitt og sársaukafullt að takast á
viö gömul vonbrigði og áföll. Þetta
svokallaöa innsæi er þó forsenda
þess að hann geti breytt um af-
stööu til umhverfisins. Það þarf að
hjálpa þeim þunglynda til þess að
sjá ekki einungis galla og bresti
hjá sjálfum sér og öðrum, það
þarf líka að hjálpa honum að
treysta á eigin mátt og megin, að
verða minna háður öðru fólki.
Reynslan sýnir að ef samvinna
sérfræðings og þess þunglynda er
góð má læra nýjar leiðir til þess
að takast á við þessa erfiðleika og
fyrirbyggja þannig þunglyndi í
framtíðinni.
Skop

Jæja, nú kem ég að kaflanum þegar þu þarft alltaf nauðsynlega
að skreppa út.
5. tbl. Vikan 15