Vikan - 01.10.1992, Blaðsíða 26

síður í leikstjórafélaginu getur fengið vinnu hjá
opinberu batteríi sem leikstjóri - og viðhorfum
Óskars sjálfs gagnvart leikstýringum. En á-
fram með Oxsmásmjörið. „Viö lékum mikið
sjálfir í myndunum sem við vorum að gera en
ég er voöalega lélegur leikari, kann bara einn
karakter - stressaða bisnissmannatýpu, frek-
ar einfalda.“
Síöan leikur Óskar í skemmtiatriðum með
Hláturfélagi Suðurlands ásamt Óttarí Proppé,
félaga í Ham, og Sigurjóni Kjartanssyni. Sig-
urjón er hinn söngvarinn í Ham, hann leikur í
nýjustu kvikmynd Óskars, Sódómu Reykjavík,
og sér um tónlist í myndinni. Nóg um það.
Hláturfélagið byggir á litlum bröndurum leikn-
um af þeim félögum, til dæmis kom hersingin
fram þegar Sigurjón var tekinn fyrir í Fólkinu í
landinu. Óskar hlær. „Þá átti Jesús afmæli og
Jósef og María voru aö gefa honum afmælis-
gjafirnar. Þau vildu endilega hafa einhver nor-
ræn grenitré og rauöar kúlur sem Jesús bara
fílaði alls ekki. Og svo voru þau að setja upp
rauðar húfur. Þannig reyndu þau að sannfæra
Jesú um að þetta væri ný afmælistíska sem
ætti eftir að vera í tísku næstu tvö til þrjú þús-
und árin,“ segir Óskar sposkur, þykir þetta
skemmtileg tilbrigði.
Nú er þetta viðtal komið í heilmikinn rugling
vegna þess að Óskar Jónasson ber svo
marga titla og tekur sér svo margt skemmti-
legt fyrir hendur og við erum ekki einu sinni
farnir að tala almennilega um Sódómu
Reykjavík sem hann samdi og leikstýrði. Það
er því ekki seinna vænna að byrja á byrjun-
inni.
ÓGURLEGA FEITUR
Ertu Reykvíkingur? „Já. Pabbi er reyndar úr
Austur-Húnavatnssýslunni en mamma úr
Reykjavík. Ég var líka sendur í sveit á hverju
sumri frá því ég var fimm ára gamall til sextán
ára, upp í Borgarfjörð. Sveitin er holl hverju
barni,“ segir Óskar og virðist vera að setja sig
í einhvers konar uppeldisstellingar. Ólækn-
andi piparvírus í blóði hans er þó fljótur að
grípa í taumana og finna eitthvurt skondið at-
vik í sveitinni til að ná honum aftur niður á
jörðina. Niður á jörðina já - hratt og örugglega
með heilmiklum höfuðverk.
„Ég datt einu sinni af hestbaki í sveitinni,
beint á hausinn - klonk! Það slokknaði gjör-
samlega á mér. Bóndasonurinn hélt ég væri
dauöur en reisti mig við og ég man mjög vel
hvað ég sá,“ segir Óskar og skimar með ein-
rænum svip í kringum sig þegar hann rifjar
þetta upp, ógurlega listrænt og furðulegt. „Ég
sá allt grænt, himininn og allt, fjallháar þúfur.
Ég ráfaði heim og vissi ekkert hvað ég hafði
verið aö gera þann daginn, var háttaður niður
í rúm. Þetta var mjög flippað og það leiö lang-
ur tími þangað til ég mundi allt sem gerst
hafði.“
Óskar vill ekki meina að þetta hafi verið
kveikjan að súrrealískum skúlptúrverkum
hans og myndlistarnámi, hann hafði alla tíð
teiknað mjög mikið og það breyttist hvorki til
betri né verri vegar viö byltuna af grasbítnum.
Og þó að hann hafi þeyst um á fáki fráum um
borgfirsk tún og engi segist hann hafa verið
mjög rólegur unglingur og barn.
„Eg hef aldrei verið neitt í íþróttum, þoldi
ekki fótbolta og var feitasti strákurinn í bekkn-
um!“ Nei, nei! „Jú,“ svarar Óskar og gerir sér
fulla grein fyrir fjarstæðunni því að núna er
þetta tággrannur maöur, næstum því mjór en
þó með svolitla ístru framan á sér. „Alveg
sþikfeitur - kallaður Skari feitil," bætir þessi
granni maður við, háðskur mjög í framan. „Ég
var bara svo værukær með undirhöku og allt,“
bætir hann við þegar skrásetjarinn skellir upp
úr. Hann segir þetta í svolitlum afsökunartóni
eins og honum þyki mjög miður að hafa lagt
svona mikið af. Þetta fór af honum um sextán
ára aldur. Er nema von að hesturinn hafi verið
orðinn lúinn og viljað hvíla sig... Næsta mál.
LEIÐINLEGIIR PÖNKARI
Þegar Skari var orðinn léttari fór hann á nám-
skeið í myndlistarskólanum. Þá komst hann
að því að skólinn var á fimm hæðum og meira
að segja í mörgum húsum. Og þar sem Óskar
Jónasson var orðinn létt- og tindilfættur mjög
tifaði hann fjaðurmagnaður um stræti og torg
þangað til hann uppgötvaði að það var hægt
að vera í skóla allan daginn að læra myndlist.
Þá var hann í Menntaskólanum við Sund á
góðri leið með að verða stúdent. Hann stein-
hætti því og fór að mála. Hann vissi ekkert þá
hvað hann ætlaði að verða enda [ pönk-
araklíku og skítsama um hvað gerðist.
Hverjar voru kenningar Óskars og hinna
pönkaranna? „Engar. Við vorum bara heima
hjá okkur að hlusta á pönkið. Jú, við vorum
stundum leiðinlegir í partíum og það endaði
alltaf þannig að við fengum eitt herbergi út af
fyrir okkur, partíið var síðan alls staðar annars
staðar í húsinu." Hvernig leiðinlegir? „Æ, við
ældum kannski ekki á réttu stöðunum og svo-
leiðis,“ svarar Óskar og lítur brosandi í gaupn-
ir sér. Og þið byrjuðuð náttúrlega snemma að
reykja sígarettur og drekka brennivín? „Nei,
nei, mér tókst til dæmis aldrei almennilega að
byrja að reykja. Okkur Kela vini mínum þótt-
um við alltaf ferlega lélegir aö reykja ekki og
vorum alltaf að tala um að nú þyrftum við að
byrja á því. Já, við reyndum heilmikið að byrja
og það tók mörg ár að komast upp á lag með
að geta reykt eitthvað að ráði en svo er ég
löngu hættur því. En Keli reykir ennþá, bölvar
því rnikið," segir Óskar hlæjandi. Þetta var
vitsmunaleg ákvörðun hjá þeim félögum. „Það
var ekki hægt að vera töff án þess að reykja,”
bætir hann við.
Pönkararnir uppqötvuðu síðan Duran Dur-
an, fyrstir manna á íslandi að áliti Óskars Jón-
assonar, fyrrum pönkara. Þar kemur upp úr
dúrnum að þeir hlustuðu á fleira en pönk þó
að þeir söfnuðu ekki hári að aftan og reyndu
að líkjast þeim tónflytjendum. Þetta var árið
1980 til ‘81 þegar Óskar er sautján og átján
ára gamall. Hann var að byrja í myndlistar-
skólanum. Þá var líka Oxsmá að veröa til, list-
framleiðslufyrirtækið sem hafði að helsta
markmiði að allt sem þaðan kæmi væri af-
burða slakt, lélegt. Allar hugmyndir voru tekn-
ar góðar og gildar og löngu áður en nokkur
hljómsveitarmeðlima Oxsmár var farinn að
geta spilaö á hljóöfæri voru þeir búnir að
hanna öll plötuumslögin. Raunar kom aðeins
ein plata út, sem sá sem þetta skráir hefur
ekki haft kjark til að neyta um hlustir.
MARFLATUR SAXÓFÓNN
Óskar spilaði á saxófón. Hvaö hafði hann
lært? „Ekkert. Þetta bara kom. Við æfðum og
spiluðum. Fórum á svið. Vorum ömurlegir -
samkvæmir hugsjóninni - og reyndum að
spila ofan í allt annað. Allt hallærislegt. Svo
gekk Seli í hljómsveitina og hann kunni á
hljóðfæri." Voruð þið þá farnir að sjá fram á
að þið gætuð eitthvað þannig að þiö hættuð
að vera lélegir? „Ja, það er bara svo leiðin-
legt að vera lélegur til lengdar. Maður fer út í
einhverja fágun,“ svarar Oskar og saxófónn-
inn berst í tal. „Ég fékk hann lánaðan og síð-
an þegar þetta var orðið alvarlegt mál keypti
ég hann.“ Áttu hann ennþá? spyr gestur og
lítur í kringum sig, myndi sjálfsagt ekki sjá
saxann þótt hann héngi neðan úr loftinu yfir
stólnum. Þarna hangir svo margt niður úr loft-
inu. „Nei,“ svarar Óskar, „ég keyrði yfir hann
á traktor!
Við komum nefnilega einu sinni saman aft-
ur eftir að við hættum. Það var árið 1986 í
brúðkaupi vinkonu okkar og af því að ég ætl-
aði ekki að spila meira endaöi ég þessa uppá-
komu með því að setjast upp í nærliggjandi
traktor og keyra yfir saxófóninn. Hann var al-
veg marflatur eftir. Það var reyndar orðaleikur
í kringum þetta því að lélegur saxófónn er
kallaður flatur saxófónn. Svo gaf ég brúðinni
hann í brúðargjöf og ég held að hann hangi
uppi á vegg hjá henni,“ segir Óskar og þarna
var fundinn formlegur endir á tónlistariðkun
hans.
í þessum töluðum orðum hringir síminn,
einu sinni sem oftar. Meðan Óskar sinnir sím-
talinu er bankað. Eins og skrásetjarinn búi
þarna líka biður Óskar hann um að fara til
dyra og athuga hver þar sé á ferð. Sem betur
fór var það bara nágranninn að koma með
Moggann - er ekki með ólfkindum hvað mað-
ur er vandræðalegur fyrir innan annarra
manna dyr þegar gesti ber að garði? En ekki
hjá Óskari. Granninn virðist ekkert of undrandi
á óþekktum dyraverði á þessum bæ enda allt
með ofur frjálslegu móti heima hjá Skara feita
sem var. I það minnsta meðan menn eru á
annað borð velkomnir. Ekki orð um það meir,
í bili. Förum til London með Óskari í kvik-
myndagerð.
TÆKIFÆRIN ERU HÉR
„Það er hverjum manni hollt að fara til útlanda
vegna þess að maður þarf aö fatta það sjálfur
að það er erfiðara að komast af úti. Til dæmis
held ég að ég hefði ekki fengið tækifæri strax
til þess að gera bíómynd í fullri lengd ef ég
hefði haldið áfram að búa úti. Mér finnst Eng-
land líka frekar leiðinlegt land og fólkið hefur
einhvern veginn minna sjálfstraust heldur en
íslendingar enda er það frægt hvað við höfum
mikið álit á sjálfum okkur. Það er líka gott, fólk
trúir á sína þjóð og maður fyllist stolti þegar
einhver íslendingur vinnur verðlaun í sundi
fatlaðra á ólympíumóti. Bretum er alveg skít-
sama hvað gerist svona út á við. Stoltiö birtist
þar meira sem hroki. Þeir kynna sér ekki aðr-
ar þjóðir, finnst þeir vera aðal og annað ann-
ars flokks. Æ, ég nenni ekki að tala meira um
þetta. Mér fannst þeir leiðinlegir."
Hvað hafðirðu fyrir stafni. „Ég afgreiddi öll
leikhús og listasöfn á fyrsta ári og ferðaðist
mikið á mótorhjóli sem ég flutti heim með
mér. Ég þarf að selja það... - sem sagt, það
er til sölu mótorhjól..." segir Óskar og hækkar
róminn, andlitiö er kímið meðan það nálgast
upþtökutæki blaðamanns til þess að auglýs-
ingin njóti sín til hins ýtrasta. Síöan ferðaðist
hann um England með þáverandi unnustu
sinni, Björk Guðmundsdóttur Sykurmola, en
þau bjuggu saman ein fjögur ár, bæði úti og
hér heima. Aftur í skólann.
„Leikstjórnin byggist á skilningi á miðlinum,
reynslu og viðhorfi. Maður þarf að geta sagt
leikaranum eitthvað sem þeinir honum að á-
kveðnu marki og hafa góðan skilning á því
sem leikari þarf að gera, þó maður þurfi ekki
26 VIKAN 20. TBL.1992