Vikan - 28.01.1993, Page 6

TEXTIOG UÓSMHJALTIJÓN SVEINSSON
VIKAN RÆÐIR VIÐ STEINUNNI K. INGIMUNDARDÓTTUR, FYRRUM SKÓLASTJÓRA
OG NÚVERANDI STARFSMANN LEIÐBEININGASTÖÐVAR HEIMILANNA
Steinunn K. Ingimundar-
dóttir er Akureyringur
en starfaði lengst af
sem skólastjóri húsmæðra-
skólans að Varmalandi í
Borgarfirði en þar var hún í
tuttugu og sex ár. Menntun
sína sótti hún til Noregs og
kom heim sem hússtjórnar-
kennari.
Ein stúlkn-
anna á
Varma-
landi legg-
ur síöustu
höndá
glæsilegt
veisluborö
sem
nemendur
hafa
útbúiö.
Steinunn fluttist til höfuð-
borgarinnar þegar Hússtjórn-
arskólinn á Varmalandi var
lagður niður árið 1986 vegna
minnkandi aðsóknar. Síðan
hefur hún veitt Leiðbeininga-
stöð heimilanna forstöðu. Hún
vakti mikla athygli þegar hún
kom fram nokkrum sinnum í
morgunþætti Eiríks Jónssonar
á Bylgjunni í fyrravetur. Þar
svaraði hún öllum mögulegum
og ómögulegum spurningum
Eríks og áheyrenda varðandi
matargerð og heimilisrekstur.
Hún var aldrei rekin á gat,
hafði ráð undir rifi hverju enda
kallaði Eiríkur hana Steinunni
ráðagóðu til gamans.
Leiðbeiningastöðin er rekin
af Kvenfélagasambandi ís-
lands og er starfsemin til húsa
á efstu hæð Hallveigarstaða.
Þar hitti blaðamaður Stein-
unni og lagði fyrir hana nokkr-
ar spurningar og fyrst þá
hvers vegna flestir hús-
mæðraskólarnir hefðu liðið
undir lok á sínum tíma.
„Skólakerfið breyttist mikið
upp úr 1976 þegar fjölbrauta-
skólarnir voru stofnaðir og
menntaskólunum fjölgaði. Þá
fengu stúlkur greiðari aðgang
en áður að framhaldsmenntun
hvers konar til jafns við karla
og það gaf þeim um leið fleiri
atvinnutækifæri en áður hafði
verið. Tíðarandinn á áttunda
áratugnum hafði sitt að segja
um minni aðsókn að hús-
mæðraskólunum og má nefna
rauðsokkahreyfinguna í því
sambandi. Okkur fannst þær
konur vanmeta allt sem hét
heimilisstörf og hefðbundin
kvennastörf. Á þessum tíma
fara konur að vinna utan
heimilis í auknum mæli, bæði
vegna aukinna atvinnutæki-
færa og þarfar að afla heimil-
inu nægra tekna. Á það má
líka benda að vinnukonustétt-
in hvarf af sjónarsviðinu bæði
i sveitum og þéttbýli á stríðs-
árunum og eftir þann tíma.
Þörfin fyrir vinnufólk á heimil-
um er ekkert siður fyrir hendi
um þessar mundir. Barna-
heimili og heimilishjálp koma
ekki í staðinn fyrir vinnukon-
una sem alltaf var til staðar og
var í raun ein af fjölskyldunni.
Það er furðulegur hlutur að
það skuli þykja meira virði að
vinna við ræstingar og mat-
reiðslu annars staðar en á
eigin heimili. Ástæðan er sú
að konur verða að vinna utan
heimilis f flestum tilvikum,
heimilisstörfin eru því miður
ekki metin til launa. í Hag-
stofuskýrslum eru konur þær
sem vinna heima taldar í hópi
með gamalmennum og ung-
lingum undir 16 ára aldri.
Störf þeirra eru ekki metin til
neins og það er gremjulegt."
ÓFULLNÆGJANDI
KENNSLA í HEIMILIS-
FRÆÐUM
- Fólk kaupir í auknum mæli
tilbúinn mat sem þarf aðeins
að hita upp þegar komið er
heim frá vinnu. Hefur kunn-
áttu hnignað á þessu sviöi?
„Heimilisstörf og matargerð
er engum meðfætt og það eru
lika takmörk fyrir því hvað fólk
hefur þrek til þegar það kemur
þreytt heim eftir erfiðan vinnu-
dag, ekki síst ef það kann
ekki nægilega til verka. Hver
kennir þeirri kynslóð sem nú
er að vaxa úr grasi heimilis-
störf þegar reglan er sú að
báðir foreldrar vinna utan
heimilis frá því börnin eru
þriggja til sex mánaða gömul?
Tilsögnin sem börnin fá í
heimilisfræðum í grunnskól-
unum er mjög takmörkuð. Því
miður hefur gjarnan verið klip-
ið af verklegu kennslunni þeg-
ar dregin hafa verið saman
seglin í skólakerfinu. Börnin fá
ekki rétta mynd af þessum
störfum og þeirri ánægju sem
fólk getur fengið af að vinna
að einhverju og sjá árangur af
því og finnast það hafa gert
gagn. Það er heldur ekkert
verk skemmtilegt ef maður
kann það ekki en um leið og
maður fer að ná tökum á því
verður það leikur."
- En nú er hún Snorrabúð
stekkur og húsmæðraskóiarn-
ir heyra sögunni til í þeirri
mynd sem þeir voru.
„Gömlu húsmæðraskólarnir
voru 8-9 mánaða skólar þar
sem stúlkur voru í heimavist
og fylgdu eftir starfi heimilisins
og stóðu undir öllum kostnaði
við mötuneyti, önnuðust sjálf-
ar öll þrif og þar fram eftir göt-
unum. Þess vegna hef ég
aldrei skilið þau rök hins opin-
bera að skólarnir hafi verið
dýrir í rekstri. Þá var einungis
horft á nemendafjöldann sem
var takmarkaður vegna þess
að þarna fór fram fyrst og
fremst verklegt nám, þar sem
ekki er talið ráðlegt að hafa
fleiri en tólf nemendur f hverj-
um hópi.
MIKILS VIRDI
Ég starfaði við húsmæðra-
skóla í meira en þrjátíu ár og
ég hitti aldrei svo fyrrum nem-
anda minn að hann ekki þakki
þessa skólavist sem hefur
komið viðkomandi að miklum
notum í lífinu. Við að vera í
heimavist með jafnöldrum sín-
um og félögum, þó ekki sé
nema í einn vetur, binst fólk
oft á tíðum sterkum vináttu-
böndum sem endast allt lífið.
Gamlir nemendur mínir hóa í
mig í saumaklúbba sem eru
fjölmargir og hvers konar af-
mælisfagnaði. Síðastliðið vor
var ég til dæmis i hópi nem-
enda minna frá fyrstu árum
mínum í starfi húsmæðra-
kennara en þá var ég á
Laugalandi í Eyjafirði. Þær
voru að halda upp á að þrjátíu
ár voru liðin frá veru þeirra í
húsmæðraskólanum og komu
saman á Hvanneyri. Það var
óskaplega gaman að hitta
þær og dvelja með þeim.
Stúlkurnar á Varmalandi
voru alls staðar að af landinu
og mér fannst það einn af
kostum heimavistarskólans.
Ósjálfrátt síaðist svolítil þjóð-
háttafræði inn í nemendurna
6 VIKAN 2.TBL. 1993