Vikan - 25.02.1993, Qupperneq 6

SVARTIDAUÐI
► „Þaö
sem hefur
gerst í
samfélag-
inu er aö
viö erum
farin aö
hafa
hausavíxl
á velmeg-
un og
ham-
ingju."
■■g er á eilífum þeytingi.
Ég er farin að halda að
■■ ég nái aldrei að fara að
lifa lífinu...
Kannist þið við þetta?
Æ fleiri þjást af stöðugri
streitu. Sumir vísindamenn
eru farnir að líkja streitu við
eins konar nútímadrepsótt.
Það er ekki nóg með að
streita dragi úr lífsgæðum
heldur er hún hreint og beint
lífshættuleg. íslenskt samfé-
lag er orðið svo gegnsýrt af
streitu að sumum er farið að
finnast streituástandið „norm-
alt" og taka fyrst eftir því að
streitan er komin yfir öll vel-
sæmismörk þegar léttir á
henni.
[ fyrstu Mósebók segir frá
því er drottinn lét eldi og
brennisteini rigna yfir Sódómu
og Gómorru og gjöreyddi
borgunum. Nú til dags þarf
fólk að óttast annars konar
gereyðingu og ekki síður al-
varlega - þá sem kemur inn-
an frá og tærir.
í Bandaríkjunum álítur
rannsóknarfólk að stór hluti
alls krabbameins stafi af því
að við reykjum, drekkum á-
fengi og etum óhollan mat til
þess að hughreysta okkur
vegna - streitu.
Fyrr á öldum voru það smit-
sjúkdómar sem drógu fólk til
dauða. Eftir að við unnum bug
á þeim dóum við úr vellysting-
um. Nú höfum við lært að
borða rétt. Nú föllum við í val-
inn af streitu í staðinn.
Katrín Fjeldsted er heimilis-
læknir, borgarfulltrúi og fjög-
urra barna móðir. Hvernig
verst hún streitu?
„Ég reyni að koma í veg
fyrir að streita nái tökum á
mér; til dæmis með því að
ijúka verkefnum jafnharðan,
tryggja að ég fái nægan svefn
og ástunda heilbrigt líferni. Ég
reyni að borða hollan mat,
reyki ekki, neyti áfengis í hófi
og drekk mjög lítið kaffi. Allt
eru þetta fyrirbyggjandi að-
gerðir. Þar að auki hefur það
mjög jákvæð áhrif á mig að
vera samvistum við fjölskyldu
mína og vini. Næði til að
sinna hugðarefnum, svo sem
lestri, er mér einnig lífsnauð-
syn, “segir Katrín.
„Við verðum að fara að
gefa streitu meiri gaum, ekki
einungis af því að hún dregur
úr lífsgæðum okkar heldur
vegna þess að hún getur ver-
ið hreint og beint lífshættuleg.
Við gerum okkur grein fyrir
hættum sem stafa af þynn-
ingu ósonlagsins, vaxandi blý-
innihaldi lofts og eitruðum úr-
gangi en streitutengdir sjúk-
dómar eru líka skaðvaldar
sem draga fólk til dauða,"
bætir hún við.
Hvað hefur átt sér stað? í
stuttu máli sagt eru það
skammhyggin fjárhagssjónar-
mið sem stýra samfélaginu í
æ rikara mæli og viðhorfum
þegna þess um leið.
Verðmætasköpun er í fyrir-
rúmi. Allir verða að drífa í
hlutunum. Að vera hefur ekk-
ert að segja. Það fær enginn
neitt fyrir það að setjast niður,
reyna að finna sjálfan sig sem
manneskju og láta lygna inn-
anborðs.
„Við högum lífi okkar eins
og starfið og frammistaðan sé
allt,“ segir Katrín Fjeldsted.
„Ég neita því heldur ekki að
vinnan er mikilvæg. Þó kemst
maður aldrei undan því að
þegar um lífshamingju er að
ræða skipta allt önnur atriði
máli. Þar er það ástin sem er
mikilvæg, hjónabandið, sam-
skiptin við börnin okkar og
vinina. Það er ekki fyrr en við
horfumst í augu við þetta að
við öðlumst tilfinningu fyrir því
6VIKAN 4.TBL. 1993
TEXTI: ÞÓRDÍS BACHMANN