Vikan - 01.07.1993, Qupperneq 11

ERFIÐIR TÍMAR
- Þjóðverjar hafa haft í nógu
að snúast síðan sameining
þýsku ríkjanna varð að veru-
leika fyrir um það bil þremur
árum. Ertu ánægður með þró-
unina í fyrrum Austur-Þýska-
landi, gengur hún nægilega
hratt?
„Framþróunin er erfið og
fólk verður að þola og ganga í
gegnum mjög miklar breyting-
ar sem aftur leiða af sór ör-
yggisleysi og óvissu á mörg-
um sviðum. Ég held að þetta
verk hafi reynst miklu erfiðara
en við gerðum okkur í hugar-
lund þegar sameiningin átti
sér stað, 1990, bæði frá efna-
hagslegu sjónarhorni og fé-
lagslegu. Margir fyrrum Aust-
ur-Þjóðverjar fullyrða að þeir
hafi það betra nú en á tímum
Honneckers. Ég var staddur í
persónulegum erindagjörðum
í Vín í Austurríki fyrir
skömmu. Þar véku margir
samlandar mínir sér að mér
og heilsuðu upp á mig. Flestir
voru þeir frá fyrrum Austur-
Þýskalandi. Fyrir nokkrum
árum hefði þetta ekki verið
mögulegt, þegar þeim var ó-
heimilt að fara út fyrir landa-
mærin. Nú er fólk frjálst ferða
sinna og það þarf heldur ekki
að biða í fimmtán ár eftir
Trabantinum sínum. Allt kost-
ar peninga, eins og ferðalag
og bílar og auðvitað hefur
þetta fólk það ekki eins gott
og við hér í fyrrum Vestur-
Þýskalandi. Það ber kjör sín
skiljanlega saman við okkar.
Af þessum sökum heyrum við
oft spurningu á borð við
þessa: „Við höfum haft það
verra en þið í meira en fjörutíu
ár - af hverju tekur þetta enn
svona langan tíma?“
í þessu fyrrum alræðisríki
var fólkinu stjórnað og því
haldið niðri á sem flestum
sviðum. Um leið var fyrir því
séð að vissu marki - allir
höfðu atvinnu, allir komust í
skóla og öll börn á barna-
heimili svo nokkur dæmi séu
tekin. Það sama var að segja
um húsnæðið þó að ekki hafi
það verið upp á marga fiska
samanborið við það sem við
eigum að venjast. Nú gilda
önnur lögmál, eftirlitinu og
stjórnuninni hefur verið hætt
og fólk sjálft látið sjá um hlut-
ina. Lothar Demaizere, fyrr-
um þingmaður eystra og for-
ystumaður austur-þýskra
kristilegra demókrata, CDU,
á tímum sameiningarinnar,
sagði eitt sinn að „hið almátt-
uga kerfi“ hefði í senn verið
eins og hegnandi og vernd-
andi hönd. Það er vissulega
gott að hin hegnandi hönd sé
farin veg allrar veraldar en
fólk finnur nú fyrir því að
verndarhöndin er ekki heldur
lengur til staðar. íbúðir þessa
fólks eru í mörgum tilvikum
ennþá jafnslæmar og þær
voru fyrir þremur árum. Fólk
ber þær saman við það sem
það sér hér og spyr síðan
hvort þetta ástand sé því
bjóðandi. Nú verður fólk að
annast miklu fleiri hluti sjálft
og treysta meira á eigið frum-
kvæði.
Vissulega erum við ekki á-
nægð með þróunina, sem
hefði mátt vera hraðari. Við
erum engu að síður komnir
vel af stað og leggjum allt
kapp á að vinna þessu braut-
argengi á öllum sviðum. Þetta
eru erfiðir tímar."
- Hversu langan tíma þurfið
þið enn til að jafna kjörin,
kannski tíu til tuttugu ár?
„Það er auðvitað undir
ýmsu komið. Margt af því sem
Adolf Hitler kom á er enn í
fullu gildi þó að hann hafi ver-
ið í gröfinni í næstum fimmtíu
ár. Margt af því sem viðgekkst
f fjörutíu ára kommúnista-
stjórn í Austur-Þýskalandi tek-
ur langan tíma að fjara út. Á
næstu fimm árum eða svo
ættu þessi tvö samfélög að
geta verið búin að laga sig að
ákveðnu marki hvort að öðru,
þó að ýmislegt eigi eftir að
taka lengri tíma. Um aldamót-
in verður munurinn orðinn enn
minni, vandamálunum mun
fækka með hverju árinu sem
líður. Að ýmsu leyti held ég
að núna verði maður enn
frekar var við þann framand-
leika sem gjarnan ríkir á milli
fyrrum íbúa Austur-Þýska-
lands og fólks hérna megin
heldur en 1990. Þetta hefur
smám saman verið að koma í
Ijós. Það er svo margt sem
skilur þetta fólk að, fortíðin er
gerólík. Þetta á eftir að
minnka eins og annað og að
því vinnum við markvisst." □