Vikan - 01.07.1993, Síða 34

AÐ HÆTTA AFELLISLEIKNUM
Ef þú hefur álasað foreldrum þínum fyrir
óhamingju þína, yfirmanninum fyrir að
þér leiðist í vinnunni eða kærastanum
fyrir vandamál í ástarlífinu er kominn
tími til að breyta því. Hér eru tillögur
sem stuðla að því að þú losir þig við
þennan leiðinlega ávana.
uöi finnst lífið hafa far-
ið illa með sig. Hún á
fáa vini, hefur ekki
verið á föstu í meira en ár; er
meira aö segja ósátt við móð-
ur sína. Eins og ekki væri nóg
komiö var nýlega gengið
framhjá henni í sambandi við
stöðuhækkun. Auður hefur þó
skýringu á erfiðleikum sínum
- fleiri en eina skýringu. Fólki
er illa við hana vegna þess að
hún er svo fjári greind, það er
ekki hægt að gera móður
hennar til hæfis og karlmenn-
Z irnir, sem hún kynnist, eru
2; annaðhvort hundleiöinlegir
^ eða kvæntir. Hvað yfirmann-
inn varðar er alveg greinilegt
2 að hún ógnar honum.
1=0 Ekki hafa fyrir því aö segja
~ Auði að móðir hennar hafi
qí áhyggjur vegna þess að hún
'2 sér hana gera sömu mistökin
^ aftur og aftur - eða að karl-
>< mönnum finnist hún eins og
gaddavír - eöa að hún hafi
glutrað niður hverju einasta
tækifæri sem yfirmaðurinn
veitti henni til að sýna hæfni
sína.
Sjáið þið til, Auður er álas-
ari. Hún trúir því að annað
fólk eða jafnvel forlögin eigi
sök á því ef henni gengur illa.
Þegar hún mætir of seint í
vinnuna er það ekki vegna
þess að hún svaf yfir sig; nei,
það er af því að strætó var að
fara þegar hún kom að horn-
inu. Þegar hún sólbrann á
Spáni var þaö ekki vegna
þess að hún veit að hún hefur
viðkvæma húð en gleymdi
samt að bera á sig sólkrem;
nei, það var af því að óson-
lagið er farið að hleypa skað-
legum geislum i gegn. Auði
finnst hún ekki eiga sök á
neinu vandamálanna og það
er sjálfsblekking sem hún er
engan veginn ein um. Mörg
okkar leika þennan áfellisleik.
„Fólk er ailtaf að áfellast
kringumstæðurnar,“ sagði
George Bernard Shaw eitt
sinn. Mikið rétt. Mörgum okk-
ar finnst miklu auðveldara að
áfellast aðra en að taka
ábyrgð á okkur sjálf. Við beit-
um til þess allt frá smávægi-
legum afsökunum (það er
mánudagsmorgunn) til meiri
háttar grundvallarforsendna
(ég átti hryllilega æsku).
„Ég trúi ekki á kringum-
stæður," hélt Shaw áfram.
„Fólkið sem kemst áfram í
þessum heimi er fólk sem leit-
ar uppi þær kringumstæður
sem það vill og skapar þær ef
það finnur þær ekki.“ Svo
mörg voru þau orð. Það sem
Shaw var að reyna að segja
okkur var að segja skilið við
álösunina, fara úr hrundu
sambandi, hætta í ófullnægj-
andi starfi eða gera hvað það
sem nauðsynlegt er til að taka
við stjórnínni á okkar eigin lífi.
Því miður er það svo að segja
þjóðaríþrótt að álasa öðrum.
Við lifum í samfélagi sem læt-
ur stjórnast af þeirri hug-
myndafræði aö einhverjum
öörum sé um að kenna. Viö
erum í stöðugri leit að blóra-
böggli.
Þaö er freistandi að skella
skuldinni á aðra þegar líf okk-
ar gengur ekki eins vel og við
vildum, þegar við höfum orðið
ástfangnar af röngum manni
of oft, of margir „vinir" hafa
sært okkur eða vikan hefur
hreinlega veriö erfið. Það er
erfiöara að líta í eigin barm og
aðgæta hvar okkur hefur mis-
tekist en ef við gerðum það
gætum viö bundið enda á erf-
iðleikana.
ALGENGUSTU
ÁLASANIR
■ Margur reiðir sig á óréttlæti
úr barnæsku þegar að því
kemur að afsala sér ábyrgð á
eigin óhamingju á fullorðinsár-
um. Við fæddumst of rík eða
of fátæk, fyrst, síðust eða í
miðjum systkinahópi; við
erum úr þorpi eða stórborg;
við fengum erfiðan sjúkdóm.
Gleymum ekki vinsælustu
uppsprettu álösunar - foreldr-
um okkar: „Mamma var svo
gagnrýnin að ég þroskaði ekki
með mér neitt sjálfstraust."
„Ég hefði lært að standa á
eigin fótum ef ég hefði ekki
verið svona ofverndaður."
■ Sumir óforbetranlegir
kvartarar kenna utanaðkom-
andi áhrifum um vandamál
sín. Þeir nota allt frá því að
það sé tölvunni að kenna að
þeir gátu ekki skilað ritgerð-
inni til þess að þeir séu þung-
lyndir vegna þess að þeim var
sagt upp eða konan fór frá
þeim. Við notum öll þess kon-
ar álasanir öðru hverju vegna
þess að það er hægt að kom-
ast upp með þær. Þó er sá
hængur á að þeir sem reiða
sig ævinlega á afsakanir læra
aldrei að taka ábyrgð á sjálf-
um sér.
■ „Vegna þín“ er álíka
þekkt viölag í rifrildum milli
hjóna og í deilum fullorðinna
foreldra og uppkominna barna
34 VIKAN 13. TBL. 1993