Vikan - 02.12.1993, Blaðsíða 26

SALRÆN SJONARMIÐ
DÝRIN NÆM
OG TÓNLISTARKÆR
Þaö er öruggt mál að dýr
njóta tóna og þá þannig að
um munar. Hvað veldur því
nákvæmlega að dýrin hans
Þórs eru mun elskari að
popptónlist en annarri og ó-
skyldri skal ekkert fullyrt um.
Þaö hvarflar þó að manni að
vegna þess að takturinn í
popptónlist er oft á tiðum
samsvarandi taktinum sem
tengist hjartslætti og líkaman-
um yfirleitt falli hún dýrunum
mögulega betur en önnur og
mun andlegri og djúplægari
tónlist.
ENGAR HUGLÆGAR
PÆLINGAR
Dýrin skynja einungis tónlist-
ina en leggja enga huglæga
meiningu í hana, þótt þau geti
vissulega eins og við mennirn-
ir notið hennar í gegnum
skynfæri sín og þá væntan-
lega tilfinningar. Popptakturinn
er mögulega á annan máta
tengdur inn á lífafl jarðar en
önnur og mun flóknari tónlist.
Hrynjandi poppsins er einföld
og hljómfallið aðgengilegt og
mjög líkamlegt. Poppið er já-
kvæður orkugjafi fyrir lík-
amann og gleðigjafi að auki.
HUGFATLAÐIR
OG BLÓMIN
Manni hefur fundist margir
hugfatlaðir eiga mun betra en
aðrir með að taka inn og njóta
sterklega einmitt þessa forms
tónlistar. Kannski er það
vegna þess að poppið er ein-
falt, gerir engar sérstakar
huglægar kröfur og er mjög
líkamlegt, satt best að segja.
Við njótum tónlistar vissulega
flest á mismunandi máta.
Sannanlega hefur tónlistar-
flutningur fyrir blóm sannað
gildi sitt. Blóm, sem fá þannig
aöhlynningu jafnframt annarri,
dafna og grænka betur en
hin, fullyrða vísir menn drjúgir
með sig.
HUNDAR HRIFNIR
AF PÍANÓLEIK
Það er því viturlegt að spila
tónlist af og til fyrir dýrin sín
og þá tegund sem virðist falla
viðkomandi dýri best. Heyrst
hefur að hundar séu til dæmls
ákaflega hrifnir af píanótónlist
og láti hrifningu sína óspart í
Ijós sé leikin píanótónlist fyrir
þá. Vafalaust eru margþættar
útskýringar og túlkanir til á því
hvað gerist innra meö þeim
sem finnur fyrir áhrifum tón-
listar. Alla vega má sjá á sum-
um dýrum að þeim þykir mikið
varið í hvers kyns tónlistar-
flutning og leyna því alls ekki.
ORKUMYNDANDI
ANDRÚMSLOFT
Það segir sig því sjálf að eng-
inn vafi er á því að þau áhrif
sem skapast í andrúmslofti
sem magnaö er upp af tónlist
eru lifandi og orkumyndandi
og hafa því áhrif á þá sem fyr-
ir verða. Hvernig þetta gerist
nákvæmlega verður hver og
einn að segja til um og það
gera dýrin náttúrlega ekki.
Það leynir sér ekkert á atferli
þeirra hvort þeim líkar vel eða
illa. Tónlistin er lifandi orka
sem hefur áhrif ýmist til góðs
eða ekki og áhrifa hennar
gætir ótrúlega víða. Hún end-
urspeglast hér og þar í tilver-
unni á sinn hátt.
HEPPILEGUR
ORKUGJAFI
Þór finnur orku sína verða
meiri við vissar aðstæður, ef
hann spilar þá tónlist sem
honum þykir áhugaverð til
þess arna. Þaö fer örugglega
ekkert á milli mála aö tónlist
er nærandi fyrir sálarlífið og
styrkjandi fyrir líkamann við
margræðar aðstæöur. Um
langt skeið hefur því veriö trú-
að að mikilvægt sé að nota
tónlist til að byggja upp betri
sálarlega líðan hjá þeim sem
eru leiöir og vondaufir, ekkert
síður en til að örva líkamlega
orku fólks.
RIFRILDISFÁRID
ÁHRIFARÍKT
Þór talar um að eftir rifrildi við
foreldra sína hverfi hann um
tíma I uppnámi inn í heim tón-
listar og finni sig léttari fyrir
bragðið. Hann eins og hverfur
við tónlistarsamneytið úr
tengslum við það sem áður
gekk bögulega. Rifrildisfárið
hefur slæm áhrif eins og
hvers kyns ósætti gerir alltaf,
ekki bara á Þór heldur ekkert
síður á aðra og ekkert sérlega
næma satt best að segja.
EINS OG
SMYRSL Á SÁRIN
Þegar rifrildi á sér stað magn-
ast upp áhrifastraumar sem
eru stríöir og neikvæðir. Þeir
loða við okkur einhvern tíma
og hafa óæskileg áhrif á líðan
okkar. Ef við aftur á móti
hlustum á tónlist, sem inni-
heldur í áhrifum sínum allt
aðra og öðruvísi áhrifa-
strauma, getur innri líðan okk-
ar breyst. Tónar geta slegið á
hvers kyns neikvæðni og áður
en við vitum af fer að streyma
um okkur vellíðan. Hún virkar
oft eins og smyrsl á sár sem
eru óþægileg og virka tætandi
á sálarlíf okkar og tilfinningar.
DULRÆN
TÓNLISTARVITUND
Þór spyr hvort verið geti að
einhver dulræna sé tengd tón-
list. Því er til að svara að
vissulega er ákveðin tónlist
nátengd því leyndardómsfulla
í tilverunni. Margir vísir hafa
haldiö því fram að mörg
mestu og bestu tónverk ver-
aldarinnar séu tilkomin á dul-
rænan máta, höfundarnir hafi
haft innsæi og dulheyrn og
bókstaflega ekkert þurft fyrir
laginu eða tónverkinu að hafa
annað en að gefa sig á vald
skynjuninni. Engu líkara er en
að það hafi í vissum tilvikum
hjá einstaka tónskáldi allt í
einu opnast þær dulrænu
gáttir sem gera viðkomandi
mögulegt að skynja og skrifa
hjá sér tóna og hljóma sem
viðkomandi í þessu ástandi
skynjar fyrirhafnarlítið á yfir-
skilvitlega máta.
KYNNGIMÖGNUÐ
OG SEIDANDI
Mozart þurfti til dæmis aldrei
að breyta nótu í verkum sín-
um ef ég man rétt. Hann hefur
verið talinn dulrænt tónskáld
sem ásamt óviðjafnanlegum
tónlistargáfum bjó yfir sálræn-
um hæfileikum að auki. Við
finnum líka á stundum að sum
verk vissra tónhöfunda eru
það seiðmögnuð um leið og
þau geta verið kynngimögnuð
að við erum við hlustun þeirra
eins og gagntekin og ham-
ingjusöm með að fá að njóta
þeirra og þykir jafnvel eins og
þau séu varla jarðnesk.
NÁÐARGÁFUR ÞARF AÐ
RÆKTA OG ÞROSKA
í framhaldi af fyrirspurn Þórs
um hvort einhver guðlegur
kraftur standi á bak við tón-
sköpun er þetta að segja:
Auðvitað verðum við að líta
svo á að tónlistargáfur séu
eins og hverjar aðrar náðar-
gáfur. Allar sérgjafir og aðrar
gáfur eru eins og hverjar aðr-
ar guðsgjafir og verða náttúr-
lega aldrei neitt annað. Okkur
ber því að rækta þessar gjafir
Guðs af kostgæfni og elsku
og vinna markvisst að því að
efla þær og þroska þar sem
möguleikar þeirra eru mestir
og bestir.
ENDURHOLDGUN
Vangaveltur Þórs um hvort
viö kunnum að hafa lifað áður
eru athygli verðar. Flest kann
þó að benda í þá áttina,
vegna þess að sú þekking og
reynsla sem getur komið upp
á yfirboröið í lífi vissra ein-
staklinga getur afdráttarlaust
bent til forveru sálar viðkom-
andi. Þannig gæti til dæmis
legiö í ríkulegum eiginleikum
ýmissa snillinga. í þeirra tilvik-
um getur augljóslega verið
um endurholdgunarfyrirbæri
að ræða sem viðkomandi er
þá að takast á við, meðal
annars í sköpun sinni. Partur
af mögulegri velgengni getur
verið að kveikja líf í því sem í
undirvitundinni kann að búa,
einmitt vegna þess að við höf-
um mögulega lifað áöur og þá
við öðruvísi aðstæður og á
öðrum tíma sem okkur er hul-
inn.
MÖGULEG UPPRIFJUN
Kannski erum við meira með-
vituð um mögulega forveru
okkar ef við höfum áberandi
tilfinningu þess aö viö séum
eins og að rifja eitthvað upp,
til dæmis þegar við erum að
hlúa að því sem okkur er kært
í eigin fari og viðhorfum. Eða
eins og sniðugi strákurinn
sagði eitt sinn íhugull: „Elsk-
urnar mínar, ég er örugglega
gömul sál meö mörg líf aö
baki. Mér finnst ég stööugt
veröa aö rifja eitthvaö upp
sem mér finnst satt best aö
segja aö'ég hafi gert ótal
sinnum áöur í öörum lífum.
Tónlistina þekki ég einhvers
staöar frá, þó ég viti ekki
hvaöan. Mér finnst yndislegt
aö geta rifjaö svona nokkuö
upp af og til eöa bara ai því
aö þetta eru mögulega líka
partar af mér.“
Með vinsemd,
Jóna Rúna
26 VIKAN 24.TBL. 1993