Vikan - 21.12.1999, Blaðsíða 48

Texti: Steingerður Steinarsdóttir Mynd: Sigurjón Ragnar
Árið 1985 stofnaðí Rauði kross^
íslands neyðarathvarf fyrír ung-
linga í gömlu húsi í Tjarnargötu.
Ólöt Helga Þór, fyrrverandi for-
stöðumaður Rauða kross húss-
íns, hefur sagt að hað sé eitt-
hvað við aldur hússins sem veki
traust og á upplýsingablaði um
starfsemi hússins segir að neyð-
arathvarfíð sé fyrir börn 18 ára
og yngri. Þar er opið allan sólar-
hringinn og iitið er á Rauða kross
húsið sem heimilí til bráðabirgða
frekar en stofnun. Því er um að
ræða stað bar sem unglingar
geta komið og notið aðstoðar við
að leysa vandamál sín. Um bess-
ar mundir er Rauða kross húsíð
elsta og jafnframt helsta athvarf
fyrir börn í vanda bar sem bau
geta sjálf leitað hjálpar í neyð og
fengið hjálp. Unglingar koma í
Rauða kross húsið vegna erfiðra
heimílisaðstæðna, samskiptaörð-
ugleika við sína nánustu, vegna
eigin áfengis- eða vímuefna-
neyslu, vegna kynferðislegrar
áreitni eða ofbeldis, eða einfald-
lega vegna bess að beím líður
illa og beir burfa einhvern til að
tala við. Sumir koma vegna bess
að beir eru heimilislausir og eiga
ekki í önnur hús að ventía.
Starfsfólk í Rauða kross
húsinu hefur ætíð tíma
til að hlusta á unglinga
og ráða þeim heilt. f>að
veitir húsaskjól og
málsverð fyrir þau börn og ung-
linga sem þurfa á slíku að
halda. Gestir hússins elda
kvöldmat með unglingafulltrú-
um og sjálfboðaliðum í eldhúsi
hússins þar sem allir njóta síðan
máltíðarinnar. Það þarf ekki að
gera boð á undan sér í Rauða
kross húsinu heldur er nóg að
banka upp á og starfsfólk tekur
á móti viðkomandi unglingi og
veitir honum viðtalsráðgjöf.
Starfsmenn meta stöðuna eftir
því sem þar kemur fram og síð-
an er tekin ákvörðun um hvað
sé best að gera í hverju tilfelli.
Stundum nægir að kalla for-
eldra unglinganna á staðinn til
að ræða málin og þá eru starfs-
menn nokkurs konar stuðnings-
og miiligönguaðilar milli ung-
lings og foreldra. Sé unglingur
greinilega undir áhrifum áfeng-
is eða fíkniefna er honum ekki
boðið að vera gestur í húsinu,
bæði vegna þess að með því
væri verið að styðja líferni við-
komandi unglings og vegna
þess að með því væru starfs-
menn að bjóða upp á hættulegt
umhverfi fyrir þá gesti sem eru
að koma úr meðferð eða eru að
reyna að haida sér þurrum
meðan þeir bíða eftir meðferð-
arplássi. Hins vegar er viðkom-
andi alltaf boðið að koma aftur
þegar runnið er af honum.
Tryggvi G. Arnason er ung-
lingafulltrúi í Rauða kross
húsinu og hann segir að þar sé
að reynt að skapa eins heimilis-
leg jól og hægt er.
„Við reynum reyndar alla
daga að skapa hér heimilislegt
og hlýlegt andrúmsloft og það
hjálpar að við erum í hlýlegu og
yndislegu gömlu húsi sem í er
góður andi. Andrúmsloftið í
húsinu verður því á vissan hátt
eins og maður sé staddur heima
hjá sér. Eins og á öðrum heimil-
um þá tökum við upp jóla-
skrautið til að jólastemmning
nái að myndast hér í húsinu. Og
til að auka á huggulegheitin um
hátíðirnar hafa fyrirtæki stutt
okkur með því að gefa ýmsar
kræsingar, gosdrykki og annað
sem m.a. gerir okkur kleift að
elda og bera fram góðan jóla-
mat. Einnig hafa fyrirtæki gefið
okkur bækur, myndbönd og
aðrar vörur svo við getum gefið
þeim krökkum sem dvelja hér
yfir hátíðirnar jólagjafir.
Eftir að við höfum eldað
saman og borðað þá eru jóla-
pakkarnir opnaðir og svo látum
við okkur líða vel. Þó svo að við
óskum þess að enginn þyrfti að
leita til okkar um hátíðirnar þá
gerist það sannarlega að ein-
hverjir unglingar eiga ekki í
önnur hús að venda yfir jólin.
Við reynum að skapa heimilis-
legt umhverfi eins og áður sagði
en það er þó alveg ljóst að hér í
húsinu er rekið neyðarathvarf.
Það er engin framtíðarlausn
fólgin í því fyrir þá sem hingað
leita að búa hér, enda felst starf
okkar m.a. í að hjálpa þessum
krökkum til að komast í varan-
legt húsnæði ef ekki er um það
að ræða að þeir snúi aftur til
foreldra sinna. Auðvitað reynist
þetta stundum erfitt og þá sér-
staklega fyrir unglinga, sem
hafa dvalið hér til lengri tíma
og áður verið á þvælingi, að rífa
sig upp einu sinni enn og flytja í
ný híbýli. En við gerum alit sem
í okkar valdi stendur til að
styðja þau við að taka þessi
skref sem eru þeim nauðsynleg
til að leggja jákvæðari og varan-
legri brautir í lífinu."
Verður þú sjálfur að vinna
um jólin?
„Nei, en ég verð að vinna yfir
áramótin. "
í Rauða kross húsinu er
einnig starfræktur trúnaðarsími
sem börn geta hringt í og fengið
góð ráð og ábendingar. Rauði
krossinn er þekkt alþjóðasam-
tök sem vinna að mannréttinda-
málum um allan heim. Þess
vegna er það talið mjög mikil-
vægt í öllu starfi Rauða kross
hússins að virða mannréttindi
barnanna og rétt þeirra til að
taka sjálf ákvörðun um sín mál.
Starfsfólk er boðið og búið til
að leiðbeina, aðstoða og vísa
þeim veg en undantekningar-
laust er unglingnum það í sjálfs-
vald sett hvaða ráðum hann
tekur og hvaða leið hann velur.
Honum er treyst tii að taka
ábyrgð á lífi sínu og sumir ung-
lingar sem leitað hafa á náðir
neyðarathvarfsins telja að það
hafi ráðið úrslitum um að þeir
tóku ákvarðanir sem leiddu til
breytinga á lífi þeirra.
48