Vikan - 21.12.1999, Blaðsíða 23

Jón atí að lesa fyrir nafna
sinn og apann hans
fékk starf á gæsluvarðhalds-
stofnun fyrir börn og unglinga
sem vinnur í tengslum við ung-
lingadómstólinn. Störf mín þar
fólust í almennri sálgæslu þess-
ara ógæfubarna sem voru í
gæslufangelsi. Þótt þau væru
ung að árum áttu þau mörg
hver margvíslega glæpi að baki:
þjófnaði, rán, vændi, eiturlyfja-
sölu og manndráp. Ég kynntist
nokkrum unglingum sem voru
indíánar og sorg kynslóðanna
endurspeglaðist í sjálfseyðing-
arhvötinni hjá barnungum
vændiskonunum, sem úðuðu
lakki í poka og brugðu yfir höf-
uð sitt, í þeim tilgangi að breyta
meðvitundarástandi sínu. Ég
náði til þeirra meðal annars
með því að kenna þeim ólsen,
ólsen sem við spiluðum saman
og þeim fannst mjög gaman.
Sérstaklega ef ég svindlaði.
Ungu vændiskonurnar voru
auðvitað bara börn eftir allt
saman.
Ég var fyrsti íslenski prestur-
inn sem fór í nám sem nefnist
„Clinical Pastoral
Education" en það
er þjálfun í sál-
gæslu. Margir aðrir
hafa siglt í kjölfarið. Þetta var
án nokkurs vafa árangursrík-
asta nám sem ég hef lagt stund
á og besta þjálfunin. Mér varð
ljóst að ég var sjálfur eina verk-
færið sem ég hafði til sálgæsl-
unnar og ég þurfti að læra að
þekkja þetta verkfæri og kynn-
ast hversu megnugt það væri.
Ég skildi að ég yrði að gæta
þess að tilfinningarnar næðu
ekki tökum á mér og þar með
yfirhöndinni, heldur varð ég að
Iæra að hafa stjórn á þeim."
Prestur heldur
poppmessu
„Skiptinemasamtök ICYE
undirbjuggu og héldu svokall-
aða poppmessu í febrúar 1968.
Upphaf þessa fyrirbæris má
rekja til þess er ég og Hanna
Pálsdóttir, eiginkona mín, vor-
um að koma frá heimssýning-
Séra Jón ásamt námsfé-
lögum í NYTS í New
York 1984
unni Expo 67 sem haldin var í
Montreal í Kanada og dvöldum
eina helgi í New York. Við fór-
um í Péturskirkju við Lexington
Avenue en þar var haldin jass-
messa. Presturinn var þekktur
sálusorgari jassleikara og undir
handleiðslu hans var messan
frjálsleg og skemmtileg. Prédik-
unin byggði á samræðum prests
og safnaðar og var í alla staði
mjög lifandi og sérstök. Ég
hreifst af þessu formi prédikun-
ar og sagði frá reynslu minni á
fundi skiptinemasamtakanna en
þar kviknaði svo hugmyndin að
íslenskri poppmessu. Henni var
ætlað að vera tjáningarform fyr-
Poppmessan uakti mjög
harkaleg viðbrögð í
tijoðfelaginu
ir túlkun ungs fólks á tilfinning-
um sínum og trú. Poppmessan
var undirbúin og haldin í Lang-
holtskirkju í samráði við séra
Sigurð Hauk Guðjónsson sem
var prestur þar. Ég var erlendis
þegar sjálf poppmessan fór
fram en studdi þetta framtak af
heilum hug.
Það kom mér hins vegar á
óvart að poppmessan vakti
mjög harkaleg viðbrögð í þjóð-
félaginu. Almenningur var
hneykslaður á klæðaburði unga
fólksins, háværri tónlistinni og
textunum sem það söng. Sumir
bregður séra Jón Bjarman upp
áhugaverðum pistlum sem gefa
tóninn fyrir það sem koma skal,
oftar en ekki á Ijóðrænan eða
táknrænan hátt. Það hlýtur að
vera erfiðleikum bundið að
fjalla um lífshlaup sem einkenn-
ist af starfi sem er bundið þagn-
arheiti. Jóni Bjarman fer það
hins vegar einstaklega vel úr
hendi. Stundum segir hann ekki
alla söguna en lætur lesandan-
um eftir að ráða í boðskap sinn.
Hann lætur þess getið í bók
sinni að honum hafi fundist
kringumstæður sjúklinga á spít-
ölum vera á vissan hátt svipað-
ar og þeirra sem lenda í gæslu-
varðhaldi: „Sá aðili sem er
hrepptur í gæsluvarðhald verð-
ur fyrir djúpstæðu áfalli þegar
hann er sviptur frelsi með úr-
skurði dómara. Sá sjúki sem er
lagður inn á sjúkrahús verður
einnig fyrir miklu áfalli þvf
hann er ófrjáls, rétt eins og
fanginn. Sjúklingurinn er bund-
inn af veikindum sínum og
ákvörðunum þeirra sem annast
hann. Orðið ófrjáls er lykilorð-
ið hér. Hvorki fanginn né sjúk-
lingurinn ræður sínum nætur-
stað."
gengu svo langt að telja þetta
helgispjöll.
Blaðaskrif og háværar deilur
um réttmæti poppmessunnar
stóðu yfir í marga mánuði sem
er kannski ekki óeðlilegt þar
sem um var að ræða algjöra nýj-
ung innan jafn rótgróinnar
stofnunnar og kirkjan er. Ég er
sjálfur þeirrar skoðunar að
áhrif poppmessunnar á kirkj-
una sem slíka hafi verið meiri
og dýpri en virðist í fljótu
bragði. Fyrir tilstuðlan hennar
vöknuðu yngri prestar til vit-
undar um að mögulegt væri að
lofsyngja og tilbiðja guð með
fjölbreyttari hætti en áður hafði
þekkst."
Ekki ráða allir sínum
næturstað
Bókin Af föngum og frjálsum
mönnum er fróðleg og sérstæð
lesning. Á undan hverjum kafla
Vikan 23