Vikan - 17.10.2000, Qupperneq 49

Ungt fólk, sem er að
Ijúka námi og koma
undirsigfótunum, er
þessi dæmigerða
greiðslukortakynslóð. Þetta er
fólkiðsem þekkir ,,krítarkortin“
og veit til hvers þau eru notuð.
Foreldrarnir nota þau eflaust
líka en afar og ömmur unga
fólksins hafa blessunarlega
sloppið við þann vítahring sem
geturfylgt greiðslukortanotkun.
íslendingar eru ákaflega nýj-
ungagjarnir, svo ekki sé meira
sagt, og þeir virðast líka þurfa
að gera allt með miklum stæl.
Trúlega er greiðslukortanotkun
hvergi meiri í heiminum en
einmittá (slandi. Þaðervanda-
samt að nota kortin svo að vel
takist til og þau rústi ekki fjár-
hag einstaklinga og fjölskyld-
unnar. Hver þekkir ekki mán-
aðamótin janúar/febrúar þegar
reikningurinn frá því um jólin
dettur inn um lúguna? Hversu
margir sitja þá heima skjálfandi
á beinunum og þora hreinlega
ekki að opna umslagið? Það eru
allt of margir sem eru fastir í
vítahring kortanna og virðast
ómögulega geta rofið hann. Öll
launin fara í að borga korta-
reikninginn og svo er ekkert eft-
irtil að lifa af í mánuðinum sem
feríhönd. Þáerkortiðafturtek-
ið upp og vítahringurinn held-
ur áfram. Svona getur þetta
gengið í mörg ár og nánast von-
laust að brjóta upp mynstrið.
Fyrirtæki í landinu sjá sér líka
leik á borði og bjóða upp á alls
kyns fríðindi og afslátt, borgi
fólk vöru og þjónustu með
greiðslukortum. Smám saman
Huersu djúpt ertu sokkin(n)?
• Notar þú ,,krítarkort“ til þess að kaupa þér smávörur eins og
t.d. matvöru, vitandi að þú eigir ekki fyrir kortareikningnum
um næstu mánaðamót?
• Hefur þú þurft að taka bankalán til að greiða kortareikning-
inn þinn?
• Fara nánast öll launin þín í að borga kortareikninginn?
• Hefur þú þurft að sleppa því að borga af húsnæðislánum
eða öðrum mikilvægum lánum til þess að geta greitt korta-
reikninginn?
Ef þú svarar þremur spurningum játandi, ættir þú að fara að
hugsa þinn gang og endurskoða fjárhagsstöðuna. Það er ekkert
grín að missa tökin á fjármálunum en því fyrr sem þú gerir
eitthvað í málunum, því betra.
Situr þú heima í
myrkrinu og kvíðir
því að opna næsta
greiðslukorta-
reikning?
I
j
^ \
m

Náðu tökum á eyðslunni:
t. Gerðu lista yfir eyðslu þína í hverjum mánuði og annan lista yfir það fjármagn sem þú hefur
yfir að ráða mánaðarlega. Gættu þess að hafa útgjaldalistann mjög nákvæman þannig að sam-
ræmi sé á milli launa þinna og eyðslu. Þú getur ekki borgað meira en þú aflar og því þarftu að
skera niður ef útgjöldin eru meiri en innkoman.
2. Reiðufé er besta trompið. Það er ódýrara en að fá peninga að láni. Ef þig langar til að eignast
eitthvað, byrjaðu þá að spara svo þú getir keypt það seinna. Vextirnir vinna með þér og þú get-
ur keypt hlutina mun ódýrari með því að spara og safna fyrir þeim.
3. Þegar þú kaupir hlut með greiðslukorti þá þarftu að greiða hann innan 50 daga. Vextirnir, sem
þú greiðir af notkun greiðslukortsins eru töluvert háir þannig að þú ættir að hugsa þinn gang
áður en þú kaupir eitthvað með sllku greiðslufyrirkomulagi.
4. Til að rjúfa vítahringinn ættir þú ef til vill að leita til þjónustufuIItrúa í bankanum þínum og at-
huga hvort þú getir fengið bankalán með lægri vöxtum en tíðkast hjá kreditkortafyrirtækjum,
greiða síðan upp allar skuldir og klippa kortið. Þessi aðferð virkar ekki nema þú hættir alveg
að nota kortið. Það er best að borga lánið upp sem hraðast til að greiða vextina niður. Þú get-
ur líka alltaf leitaðtil Ráðgjafastofu um fjármál heimilanna.
safnast upp dágóð upphæð sem
fer í gegnum kortið í hverjum
mánuði.
Tískan og kortin
Eflaust hafa verið gerðar
rannsóknir á því hverjir nota
kortin mest en hér er gengið út
frá því að það sé unga fólkið (frá
20-40 ára). ,,Krítarkort“ eru
ekki ný af nálinni og því er það
ekki nýjungagirni íslendinga
sem viðheldur vinsældum
þeirra. Það virðist bara vera orð-
v \
inn hluti að peningamenningu
landsins að kaupa allt út á krít.
Sú gamla hugsun, sem ríkti
lengi, að kaupa ekki hluti fyrr
en búið væri að safna fyrir þeim,
er löngu úrelt og það er bara
hlegið að þeim sem eiga fyrir
hlutunum. Ungar konur hafa
löngum verið duglegar í korta-
notkuninni og samningar við
líkamsræktarstöðvar, snyrtivör-
ur ogtískufatnaður ersennilega
stór hluti af veltu greiðslukorta-
fyrirtækja, svo ekki sé minnst
á bílana og öll húsgögnin sem
fólk kaupir með raðgreiðslum.