Vikan - 05.12.2000, Qupperneq 54

texti: Gunnnhildur Lily Magnúsdóttir
Heilsa
Lítil ráð
se,m vega
i w
Gerðu þér grein fyrir hvað „einn skammtur," er
stór. Einn skammtur af kjúklingi, kjöti eða fiski á
ekki að vera stærri en spilastokkur. Einn skammt-
ur af grænmeti er á stærð við tennisbolta og einn
skammtur af osti er á stærð við dómínókubb.
Fáðu þér hálfan skammt á diskinn ef þér hætt-
ir til að fá þér tvisvar á diskinn. Það er aldrei að
vita nema það henti þér betur að borða tvo hálfa
skammta í stað eins heils.
Fylltu diskinn af litríku grænmeti. Það er hollt
og svo lífgar það upp á málsverðinn.
Borðaðu af minni diski heldur en þú ert van-
ur/vön. Þannig blekkir þú hugann ogskammtar þér
sennilega minna en ella.
Tyggðu matinn vel. Þetta er gömul speki sem
margir reyna að innprenta börnum sínum en á ekki
síður við um fullorðið fólk.
Gerðu hverja máltíð að viðburði. Ekki borða við
skrifborðið I vinnunni. Farðu eitthvað annað og
settu rólega tónlist á þegar þú borðar. Þá borðar
þú hægar og nýtur matarins betur.
Skildu nokkra bita eftirá diskinum þartil þú hef-
ur lært að hætta að borða þegar þú ert orðin(n)
saddur/södd.
Fáðu þér ferskan ávöxt eftir matinn í stað þess
að drekka ávaxtasafa á meðan þú borðar. Ávöxt-
urinn er lengur að meltast en safinn og í honum
eru meira af trefjum.
Ef þú ,,verður“ að fá þér óhollt snakk eins og
kartöfluflögur eða aðra óhollustu skaltu skammta
þér á lítinn disk í stað þess að hella öllu í skál
eða háma hugsunarlaust upp úr pokanum.
Blekktu magann með því að drekka vatn fyrir
og með mat. Vatnið er nefnilega ekki bara gott
fyrir líkamsstarfssemina heldurgefur það þér vissa
fyllingu í magann.
Fáðu þér eina skeið af hnetusmjöri ef þig lang-
ar óstjórnlega í sykur. Flnetusmjörið er sætt á
bragðið og ein skeið af því slær víst betur á syk-
urþörfina en heilt súkkulaðistykki.
Ekki ákveða að fara I svo stífa megrun einn dag-
inn að þú springir á limminu og liggir í súkkulaði
og öðrum sætindum næsta dag.
Gerðu öllum á heimilinu grein fyrir því að þú ætl-
ir þér að taka upp hollari lífshætti. Það er engin
ástæða til að skammta allri fjölskyldunni einung-
isgulræturog vatn en ef henni þykir virkilega vænt
um þig styður hún að minnsta kosti við bakið á
þér á leið þinni til hollara lífs.
Það er ýmislegt hægt að gera
til að koma í vegfyrir flugþreytu
og önnur óþægindi eins og ein-
beitingarleysi og minnistap
sem fylgt geta ferðalögum til
útlanda. Hér koma nokkur góð
ráð sem ættu að sjá til þess að
þið verðið hress þegar á áfanga-
stað er komið og tilbúin að leita
uppi lífsins lystisemdir I fram-
andi landi.
Borðið ekki mat eða drykki
sem innihalda koffín, s.s. kóla-
drykki, kaffi, svart te og
súkkulaði fyrren líkaminn hef-
ur aðlagast nýjum aðstæðum,
venjulega eftir 1-2 daga.
Takmarkið eða sleppið alveg
neyslu áfengis á meðan á flug-
ferðinni stendur og fyrst á eft-
ir þegar á áfangastað er kom-
ið.
Drekkið mikiðaf vatni og ver-
ið í þægilegum fötum og opn-
um skóm. Flugferðir geta
þurrkað upp líkamann en
einnig valdið bjúg hjá sumum.
Borðið prótínríka fæðu á
morgnana, t.d. fitusnauðar
mjólkurvörur, fisk eða beikon til
að ná uppi þreki og kolvetnis-
ríka fæðu, t.d. pasta, græn-
meti, ávexti, brauð og hrís-
grjónarétti á kvöldin til að
hjálpa ykkur að sofna.
Notið rakakrem óspart til að
koma í veg fyrir að húðin þorni
óeðlilega, jafnvel þótt þið séuð
ekki að fara til sólarlanda.
Breytingar á loftslagi geta haft
slæm áhrif á húð og hár og því
er rétt að hugsa vel um húðina
og hárið á ferðalögum og taka
góð bætiefni, t.d. b-vítamín,
til að líta sem best út.
54 Vikan
i i
Algengt er að fólk langi í eftirfarandi
fæðutegundir þegarskorturerá einhverj-
um bætiefnum eða steinefnum.
Bananar
Þegar maður er óeðlilega sólginn í ban-
ana getur ástæðan verið sú að líkaminn
vantar kalíum. Fólk sem notar þvagræsi-
lyf eða kortisón er I sérstakri hættu og ætti
því að gæta vel að sér ef löngunin í ban-
ana verður mikil.
Ostur
Langi þig í ost án þess að vera sér-
staklega mikið fyrir ost er ástæðan líklega
sú að þig skortir kalk og fosfór. Þá er t.d.
gott að borða spergilkál sem er auðugt
af kalki og fosfór en inniheldur hins veg-
ar miklu færri hitaeiningar en ostur.
Smiör og olíur
Grænmetisætur langar oft í smjör og ol-
íur því þær fá oft mjög lítið af mettaðri
fitu úr mat sínum. Á hinn bóginn er
mögulegt að löngunin í sérsaltað smjör
stafi einungis af löngun í salt.
ÍS
Þótt kalkinnihald íss sé hátt langar
flesta í ís vegnasykurinnihalds hans. Syk-
ursjúklingar og þeir sem þjást af lágum
blóðsykri langar oft óskaplega mikið í ís.
Önnur kenning segir hins vegar að fólk
sem eróöruggt meðsig borði ístil aðend-
urheimta öryggistilfinningu bernskunnar.
Súkkulaði
Súkkulaði er mjög líklega efst á óska-
lista margra er þeir eru spurðir um hvaða
fæðutegund þá langi mest í. Löngun í
súkkulaði stafar m.a. af sykur- eða koff-
ínfíkn. Þeir sem haldnir eru sterkri
súkkulaði- eða sykurflkn ættu að taka
krómtöflur.
Kóladrykkir
Löngun í kóladrykki stafar yfirleitt af
sykur- eða koffínfíkn eins og súkkulaði-
löngunin. Kóladrykkjafíklar ættu því
einnig að taka krómtöflur þegar löngun-
in verður mikil.