Menntamál - 01.06.1940, Side 20

18
MENNTAMÁL
notaður í ritmáli, eða svo mikið, að með endurtekningum
sé hann varla minni en % hlutar venjulegs ritmáls, en allar
líkur benda til, að hann sé töluvert stærri. Það virðist því
full ástæða til að ætla, að það væri verulegur hagnaður
fyrir barnaskólana að hagnýta sér þessar niðurstöður við
móðurmálskennsluna, en að því verður vikið síðar.
Þessar niðurstöður vekja ósjálfrátt þá spurningu hjá
manni, hvort hægt muni á þennan hátt að ákveða orð-
myndaforða ritmálsins yfirleitt, svo að nokkurn veginn
öruggt megi teljast. Frá stærðfræðilegu sjónarmiði er þetta
hugsanlegt, en hitt verður jafnframt að hafa í huga, að
því fleiri orðmyndir, sem þannig ætti að ákveða, því stærri
og fjölþættari yrði talningin að vera. Það má því telja ó-
vinnandi verk, að vinsa þannig úr tugi þúsunda einstakra
orðmynda, en hitt virðist vel kleift, að ákveða þannig 2—3
þúsund algengustu orðmyndirnar, og skal nú athuga þann
möguleika nánar.
Talningunni var skipt í tvo aðalflokka, A og B. í A-
flokknum eru stílar og bréf, en í B-flokknum námsbæk-
urnar, lesbækur, náttúrufræði, saga og landafræði. Heild-
artala einstakra orðmynda i A er 5988 (eiginnöfn og ártöl
undanskilin), þar af koma 2658 fyrir í B, og eru þær því
sameiginlegar fyrir báða flokkana. Með endurtekningum
verða þessar 2658 orðmyndir 76,05% af lesmáli B-flokksins,
og lausleg athugun sýndi, að þær voru töluvert stærri hluti
af A-flokknum. Sýnir þetta bæði, að meira en % af lesmáli
beggja flokkanna er sameiginlegt, og að það er tíð notkun
tiltölulega fárra orðmynda, sem þessu veldur. En af því
má aftur ráða það, að víðtæk talning mundi vinsa algeng-
ustu orðmyndirnar úr, jafnvel þótt tala þeirra væri miðuð
við 2—3 þúsund.
Annar samanburður sýnir þetta ef til vill enn betur.
Eins og áður er sagt, reyndist tala einstakra orðmynda
vera 13636 (eiginnöfn og ártöl undanskilin). Svarar það til
þess, að hver orðmynd hafi að meðaltali komið 7—8 sinnum