Menntamál - 01.06.1940, Qupperneq 4

2
MENNTAMÁL
in fyrir löngu viðurkennt hann sem mikið og andríkt skáld,
og Alþing veitt honum virðuleg skáldalaun allmörg ár. En
þeir voru þó tiltölulega fáir, sem tileinkuðu sér ljóð hans
og nutu þeirra. Hann var eins og tungumál, sem þurfti að
læra. Þegar hann kom inn í skólana, á blaðsíðum náms-
bóka og lestrarbóka, voru orð hans eins og blýþungi, sem
lagðist lamandi yfir veikgert og værugjarnt hugsanalíf.
Enda varð sú raunin á, að margir bliknuðu frammi fyrir
Einari Benediktssyni og leituðu athvarfs við léttari tóna,
þar sem enginn stormur fór um láð né lá.
Og svona var það um þjóðina hans. Hún vissi, að hann
var mikið skáld, en hann gat verið henni fjarlægur eins og
Eysteinn munkur, sem orti Lilju. Hann var eins og fjarlægur
gnýr mikilla átaka. Almenningur hafði það eftir nokkrum
lærdómsmönnum, að í Einari Benediktssyni ætti þjóðin
stórskáld og þar við sat.
En smátt og smátt varð Einar Benediktsson hugboð þjóð-
arinnar um mikinn vísdóm og djúptæka speki. Þessu hug-
boði fylgdi virðing. En jafnframt varð lýðum ljóst, að speki
Einars Benediktssonar var fyrir þá eina, sem þorðu að
hugsa með honum og höfðu þrek til þess að kryfja ljóð hans
til mergjar. Fyrir öllum öðrum varð andagift skáldsins eins
og köld og þurr orð, fjarlæg og óviðkomandi eins og rúna-
ristur og hieroglýfur fornaldarinnar.
Og enn var Einar Benediktsson eins og hljóður andi, sem
sveif á ósýnilegum vængjum yfir þjóðlífinu. Þetta hugboð
um Einar Benediktsson var af háleitum toga spunnið. Það
var sama eðlis og hugboð um guðdóm, sem aldrei verði
snertur og aldrei megi snerta. Ekki ber að skilja þetta svo,
að Einar Benediktsson hafi verið álitinn goðum borinn,
meðan hann gekk holdi klæddur meðal fólksins. En það
var álitið gott að vita af slíkum anda, sem byggði musteri
hæstu hugsjóna.
Og nú er Einar Benediktsson dáinn og þjóðin fer að hugsa
um, hvað hún hafi átt og hvað hún hafi misst með frá-