Menntamál - 01.03.1953, Blaðsíða 17

MENNTAMÁL
11
um það efni, ef til vill má segja, að þeir hafi gert það af
illri nauðsyn, því eftir því sem fram kemur af ritum um
þetta, eru kjör og laun kennara þar ákaflega misjöfn og
ósamræmd, sums staðar svo bágborin, að furðu gegnir.
Hið sama gildir um afstöðu og kröfur almennings til
þeirra. Þær eru sums staðar svo ósanngjarnar, að slíks
munu ekki þekkjast dæmi hér á landi, sem betur fer.
Bandaríkjamaðurinn Cook, sem hefur ritað mikla bók
um félagsleg kjör kennara í landi sínu, lýsir þeim í meg-
indráttum á þessa leið: Sums staðar eru gerðar sérstakar
kröfur til klæðaburðar kennara, einkum kvenna. Þeir
mega ekki berast of mikið á, kennslukonurnar helzt að líta
út eins og fuglahræður. Þetta eru auðvitað leifar af þeim
hugsunarhætti, þegar til kennarastarfs völdust nám-
fúsir menn úr lágstéttunum og urðu kennarar á einka-
heimilum eða í einkaskólum auðugra manna. I slíku um-
hverfi er kennarinn alls ekki frjáls að því, hvernig
hann eyðir tómstundum sínum. Hann má auðvitað ekki
bragða áfengi, ekki reykja, ekki dansa a. m. k. ekki á opin-
berum stöðum, ekki spila á spil, jafnvel ekki sækja leik-
hús. Hann má ekki leita ásta stúlku á sama hátt og fólk
flest, um það gilda miklu hátíðlegri og strangari reglur.
Allar þessar kröfur eru vitanlega gerðar undir því yfir-
skini, að kennarinn eigi að vera fyrirmynd og leiðtogi
barnanna. Auk þess er til þess ætlazt, að hann sé kirkju-
rækinn og taki að sér ýmiss konar störf í þágu safnaðar-
ins, kenni t. d. ókeypis í sunnudagaskóla. Hann er
jafnvel ekki frjáls að því, hvar og hvernig hann eyðir
sumarleyfi sínu. Ofan á allt þetta bætist, að skólanefnd-
irnar og almenningur eru því mjög mótfallin, að kennarar,
einkum konur, gangi í hjónaband. Ef kennslukona giftist,
á hún á hættu að henni sé sagt upp stöðunni. Á þetta sinn
þátt í lélegum launakjörum þeirra, því að ókvæntur mað-
ur getur lifað á lægri launum en kvæntur. Merkur ame-
rískur sálfræðingur, Symonds, telur, að kröfur almenn-