Menntamál - 01.08.1959, Síða 14

108
MENNTAMÁL
fyrst kynntist henni. Skal ég ekki rifja það upp nú. En
hitt get ég sagt með sanni, að svo mjög hefur aðbúðinni
þó þokað fram, t. d. að því er húsrými og hita snertir, að
ólíku er saman að jafna. Og bezt hefur það alstaðar geng-
ið, þar sem kennarinn á hug fólksins og starfar með því
að úrbótunum.
Enginn má skilja orð mín svo, að ég telji það afturhald
eitt og illgirni til þessara mála, að ekki hefur meira áunn-
izt þessi ár en raun ber vitni, þótt sums staðar beri að
vísu nokkuð á vantrú og tregðu til úrbóta. Á hitt ber að
líta, að verkefnin eru svo mörg og margvísleg, sem að
þjóðinni hafa kallað og kalla nú, að ekki er neinn mögu-
leiki til að sinna þeim öllum í einu. Hins skal minnzt með
ánægju, að allvíða hefur af mikilli fórnfýsi og dugnaði
verið stórbættur húsakostur skólanna. Á þessum árum
hafa ekki færri en 10 skólahús risið af grunni á náms-
stjórasvæðinu og ýmis önnur verið endurbætt.
SJcólaheimili.
En samt er mikið verkefni framundan, og þá fyrst og
fremst í sveitunum. Ég hef jafnan haldið því fram og geri
það enn, að í strjálbýli sveitanna er aðeins eitt úrræði í
þessum efnum, sem framtíðin mun gera sig ánægða með,
þegar öll kurl koma til grafar, en það eru skólaheimilin,
eða heimavistarskólarnir, eins og þessi heimili hafa verið
nefnd. Ég hef oft rökstutt þessa skoðun og ætla ekki að
eyða tíma til þess nú, en aðeins segja þetta:
Farskólinn var eðlileg úrlausn 1907. Hann hefur verið
lexíu- og yfirheyrsluskóli og gat ekki annað. Og hann
naut sín bezt þar, sem aðstaðan var þannig, að börnin
k.omu annan hvorn dag. Og hann gæti enn dugað við slíkt
fyrirkomulag, ef tryggt væri, að heimilin kenndu lestur-
inn svo, að öll börnin kæmu læs í skóla.
En krafa tímans er nú og mun sennilega verða sú, að