Menntamál - 01.08.1959, Síða 76
170
MENNTAMÁL
börn mjög á svipuðu stigi hvað almenna greind snertir,
þekki öll stafi og séu á svipuðu reki að því er virð-
ist um getu að öðru leyti, kemur samt fram mikill
mismunur í árangri við lestrarnámið og raunar einnig
onnur verkefni, einkum fyrsta skólaárið. Því veldur
margt, misjafn vinnuhraði barnsins, sem háður er skap-
lyndi þess, líkamsþreki og tilfinningalegu jafnvægi, án
þess að afbrigði þessi geti talizt sjúkleg á nokkurn hátt.
Einnig kemur til mismunandi almenn undirstaða barn-
anna í orðskilningi, orðaforða og almennum skilningi á
umhverfi sínu og tilverunni. Börnunum hlýtur því að að
fara mishratt fram. Nú er stöðugt sú hætta fyrir hendi,
að kennarinn freistist til að láta beztu börnin ráða ferð-
inni og jafnvel þótt hann fari eftir meðallagi bekkjarins,
myndi hraðinn samt verða of mikill fyrir þau seinfær-
ustu.
Margt af þessum atriðum kemur einnig fram, þó að
hljóðaaðferð sé beitt, en sennilega er auðveldara að sigla
þar milli skers og báru.
Niðurstaða mín af þessum hugleiðingum er eitthvað á
þessa leið:
Komast má af með tiltölulega litla tæknilega og sér-
fræðilega kunnáttu við lestrarkennsluna — þótt allt slíkt
sé auðvitað til bóta —, ef þess er gætt að leggja nægilega
trausta undirstöðu stig af stigi í kunnáttu og námi barns-
ins. Þetta er auðvitað það, sem allir vita eða ættu að vita,
en ég held, að þetta einfalda atriði sé aldrei nægilega
brýnt fyrir kennurum. Sérstaklega þarf að fara gætilega
við upphaf skólagöngu, þegar börnin eru enn óvön að
beita sér í hóp við námið, félagslegar aðstæður hafa veitt
þeim misjafna aðstöðu til að tileikna sér þau grundvallar-
atriði í skilningi og þekkingu, sem lestrarnámið byggist
svo mjög á. Við þetta bætist, að lestur er öðrum náms-
greinum samslungnari, reynir mjög á samstillingu margra
þátta, vitsmuni, jafnvægi tilfinningalífsins, þar með tal-