Menntamál - 01.08.1959, Blaðsíða 92

186
MENNTAMÁL
lynd eða grimmlynd og snauð að samúð. Atferði þeirra
stjórnast af frumstæðum, óbeizluðum hvötum, þau full-
nægja hverjum duttlungi viðstöðulaust, hvað sem af kann
að leiða, og læra ekki af reynslu, þó að þau reki sig þrá-
sinnis á. Bænir, umvandanir eða refsing hefur engin áhrif
á þau. Á því er alltaf hætta, að börn með þessa skap-
gerðarþróun verði vandræðamenn, oftar en hitt, ævilangt.
Langfæst börn, sem fremja óknytti eða afbrot eiga þó
heima í þessum hópi, en ekki verður um það rætt nánara
hér.
Sum þau börn, sem hér ræðir um, eru óhæf í skóla,
og ætíð eru þau mjög erfið. Árangur af námi þeirra er
lítill og yfirleitt ekki í neinu hlutfalli við hæfileika, sem
þau geta haft á borð við önnur börn. Þau vinna það eitt,
sem þeim þóknast, og eru harla óstöðug við verk, ef þau
fást þá til að gera nokkuð. Orsakir þessarar óheillavæn-
legu skapgerðarþróunar má að líkindum rekja bæði til
erfða og óheppilegra áhrifa umhverfis, en víst er þó, að
stöku sinnum er heilaskemmd um að kenna.
Taugaveiklun er langalgengust allra andlegra kvilla og
getur stundum orðið mjög svæsin. Einkenni hennar eru
ýmist aðallega líkamleg eða aðallega geðræn, og birzt get-
ur hún í hinu ólíkasta og margvíslegasta gervi. Undirrót
allra taugaveiklunareinkenna er röskun á tilfinningalífi,
sem líklega verður oftar en hitt rakin til utanverðra
áhrifa, er orka á tilfinningar og geðshræringar.
Frá líkamans hálfu getur taugaveiklun birzt með ein-
kennum, sem vísa til flestra líffæra eða líffærakerfa,
stundum margra í senn. Eftirfarandi runa getur gefið
ofurlitla hugmynd um fjölbreytnina: Húð: roði, kláði, út-
brot. Öndunar- og blóðrásarkerfi: hósti, þrálátar ræsk-
ingar, köfnunartilfinning, astma, yfirlið, hjartsláttarköst.
Meltingarfæri: lystarleysi, matgræðgi, ógleði, uppköst,
ólag á hægðum, ósjálfráð hægðalát, verkir í kvið. Þvag-
færi: óregla á þvaglátum, ósjálfráð þvaglát. Tauga- og