Menntamál - 01.08.1959, Side 124
218
MENNTAMÁL
Ég fór til Bandaríkjanna í byrjun janúar 1958. Er ég
þakklátur fyrir að hafa komið á þeim tíma, því að upp-
eldismálin voru þá rædd mjög mikið í amerískum blöðum
og tímaritum, og stafaði það að nokkru af árangri þeim,
er Rússar höfðu þá náð í gerð eldflauga og geimflauga.
Fannst mér mikið til um, hversu opinskátt og drengilega
málin voru rædd, og mættu íslenzk blöð margt af því
læra. Ég hef heldur aldrei fengið ótvíræðari staðfestingu
á því, hversu mikið stórþjóðir telja sig eiga undir skólum
og kennurum. í stórum dráttum var talið, að kennsla í
eðlisfræði, stærðfræði og skyldum greinum væri vanrækt
í amerískum skólum, en einnig heyrðust raddir viti bor-
inna manna um, að framtíð mannkyns myndi ekki óháð
félagsvísindunum og öðrum hugvísindum og skynsamlegu
mati þeirra og bæri því að varast ofdýrkun náttúruvís-
indanna.
Áður en ég geri frekari grein fyrir gagnrýninni, mun
ég drepa stuttlega á helztu markmið í amerísku uppeldi,
og styðst þar við Education in USA, Federal Security
Agency & Office of Education, Special Series, nr. 3, 1951.
1) Hið almenna markmið amerísks uppeldis er alhliða
þroski hvers barns. Markmið uppeldis og kennslu í barna-
skólum er að fullnægja grundvallarþörfum barnsins og
almennum þörfum samfélagsins. Þannig er markmiðið
einstaklingslegt og félagslegt í senn, jöfnum höndum er
stefnt að þroska einstaklinga og samfélagsheilda.
2) Hverju bami skyldi hjálpað til að öðlast líkamlega
heilbrigði og holl lífsviðhorf. Þannig er líkams- og geð-
heilbrigði grundvallarmarkmið í uppeldinu. Skólunum er
skylt að kenna börnum heilsuvernd og leitast við að koma
þeim til geðræns og félagslegs þroska.
3) Sérhvert barn skal ná virku valdi á námstækjum.
Til þess að geta hagað sér skynsamlega í nútímaheimi,
verða börnin ekki einungis að læra að hugsa og gera grein
fyrir hugsunum sínum í mæltu og rituðu máli, þeim verð-